Voorpagina Geschiedenis

Papier Deel 3

, 31 januari 2008, 9 reacties

Vervolg op deel 2…

Amongst the Chinese prisoners of war captured by Ziyad ibn Salih and brought to Samarkand,were some artisans who manufactured paper in Samarkand; then it was manufactured on a wide scale and passed into general use, until it became an important export commodity for the people of Samarkand. Its value was universally recognized and people everywhere used it.

Uit: Kitab al-Masalik wal Mamalik (Het boek van routes en provinciën) van Ibn Khurdadhbih. Hij was in de negende eeuw hoofd van de postdienst in Bagdad.

De gevangen genomen Chinese papiermakers leerden de Arabieren het geheim van het papier maken. De eerste papierindustrie ontstond in Samarkand en van daaruit verspreidde de kennis en de kunst van het papier maken zich westwaarts. In 794 na Christus werd de eerste papiermolen in Bagdad gebouwd. De Arabieren namen niet alleen de kennis over van het papier maken, maar verbeterden die ook door een sterker soort papier te maken dat inkt beter vasthield en tweezijdig beschreven kon worden.

Voor de komst van het papier schreef men op papyrus of perkament. Papyrus had het nadeel dat men het alleen kon maken daar waar de papyrus plant groeide en was fragiel en relatief slecht als schrijfmateriaal te gebruiken. Perkament had die nadelen niet maar was als schrijfmateriaal duur, doordat het van dierenhuiden gemaakt werd. Voor een boek ter grootte van de Bijbel had men de huiden van driehonderd schapen nodig. De komst van papier zorgde voor een kwalitatief, duurzaam en goedkoper alternatief. Aan het einde van de elfde eeuw was het gebruik van perkament en papyrus in de Islamitische wereld nagenoeg verdwenen.

Het relatief goedkope papier zorgde voor een revolutie in de bureaucratie van het kalifaat en de boekvervaardiging. De eerste dijde uit en sindsdien wordt de mensheid geplaagd door bureaucraten en het tweede nam explosief toe en daarmee de kennisverspreiding door de Islamitische wereld. De kosten van het vervaardigen van boeken daalde door de komst van papier zoveel, dat men in staat was openbare bibliotheken te stichten en welgestelde boekenliefhebbers konden privé collecties aanleggen die soms tienduizenden boeken bevatten. Vanuit Bagdad verspreidde de kennis van het papier maken langzaam westwaarts over de Islamitische wereld.

In Europa leerde men kennis maken met papier door de kruistochten en de contacten met moslims op het Iberische schiereiland en Sicilië. Het duurde echter tot 1274, voordat men zelf papier begon te vervaardigen in Italië. Vanuit Italië verspreidde de kennis zich noordwaarts en tegen het einde van de vijftiende eeuw was de kennis van het papier maken over heel West Europa verspreid. In de lage landen vond de papierproductie voor het eerst plaats in het plaatsje Hoei (België) in 1405. Pas in 1586 werd de eerste papiermolen in Nederland gesticht te Dordrecht na de val van Antwerpen in 1575.

Tegen de tijd dat het papier maken in Europa overal gemeengoed was geworden vond ene Herr Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg een manier om sneller informatie op papier vast te leggen dan de ganzenveer, namelijk de kunst van het boekdrukken. Voor chauvinistische Haarlemmers is dat natuurlijk geschiedvervalsing, want de eerste uitvinder van de boekdrukkunst is namelijk Laurens Janszoon Coster. Enfin, sinds 1450 is men in Europa begonnen met het drukken van boeken en is sindsdien niet meer opgehouden. Goedkoop papier en de boekdrukkunst zorgden voor een ware intellectuele revolutie en de verspreiding van kennis en ideeën als een wildvuur door Europa. Zonder papier geen boekdrukkunst, zonder boekdrukkunst geen reformatie!

Toen men eenmaal de kunst van het papier maken onder de knie kreeg in Europa verbeterde men al snel de productiemethoden en daarmee de kwaliteit van het papier. Tegen het einde van zeventiende eeuw was de papierproductie in de Islamitische wereld op sterven na dood door de import van kwalitatief beter en goedkoper papier uit Europa. Menig Koran is geschreven op papier geproduceerd in de Republiek der Zeven Verenigde Provincies.

Ter lering en vermaak:

Het oudste nog bestaande papierenmanuscript in het Arabisch is gedateerd uit november/december 866 na Christus en te vinden in de bibliotheek van de Universiteit van Leiden. Het is een fragment afkomstig uit een boek van Abu ‘Ubayd al-Qasim ibn Sallam, een filoloog en hadithgeleerde uit Bagdad en gaat over ongewone termen die te vinden zijn in Hadiths.

Mohammed is: Een Man (althans als men dat woord slechts als geslacht opvat), een Moslim (in hart en nieren totaal, echter in daad maar mondjes maat), een Maliki (maar tot zijn schande moet hij bekennen al-Muwatta nog nooit gelezen te hebben), een Afrikaan, een Noord-Afrikaan, een Maghrebijn, een Berber/Amazigh, een Riffijn, een Ayzenay, een Aqarou3, een Arabier (in culturele zin), een Westerling, een Europeaan, een Nederlander, een Hollander, een Zuid-Hollander, een Leidenaar, een Voorschotenaar, een Vlietwijker.

Lees andere stukken van