Maarten Zeegers reageert op het artikel van Abdelkarim El-Fassi: ‘Standrechtelijke executies. Een islamitisch fenomeen?
Het framen van mijn artikel als een aanval op de islam of de Arabische cultuur zegt meer over de gespannen verhoudingen tussen bevolkingsgroepen in Nederland, dan over mijn analyse van de situatie in Syrië.
photo credit: FreedomHouse2 via photo pin cc
Naar aanleiding van mijn stuk in de Volkskrant, ‘De revolutie is ten dode opgeschreven’, kreeg ik nogal wat kritiek op mijn bord. Ik zou een te pessimistisch beeld scheppen van de revolutie in Syrië en de opstandelingen afschilderen als op wraak beluste barbaren. Tevens zou ik de gewelddadigheden, martelingen en executies van gevangenen door de rebellen toeschrijven aan de Arabische of islamitische cultuur. Een beschuldiging waar ik mezelf niet in herken.
In Syrië zijn er momenteel twee processen naast elkaar aan de gang: een geweldloze protestbeweging én een militaire strijd tussen aan de ene kant de gewapende opstandelingen en aan de andere kant het leger en regeringsgetrouwe milities. De demonstraties gaan door, maar zijn ondertussen vrijwel volledig overschaduwd door de militaire strijd, met het vreedzame ideaal als grootste slachtoffer.
Natuurlijk is het niet meer dan logisch dat na maanden van protest en keiharde repressie van de veiligheidsdiensten mensen de wapens opnemen. Ik heb tijdens de revolutie zelf genoeg nare dingen meegemaakt. Veiligheidsdiensten pakten demonstranten op, sloegen hen beurs, elektrocuteerden hen en schopten hen vervolgens weer op straat. Tijdens een demonstratie in een voorstad van Damascus werd een vriend op tientallen meters afstand van mij in zijn buik geschoten. Die dag kookte ik van woede. Het enige wat ik wilde was wraak.
Maar hoe meedogenloos het regime ook is, mijn standpunt is en blijft die van geweldloos verzet. Van het Vrije Syrische Leger moet ik niets hebben. De schuld van de escalatie mag dan primair bij het regime liggen, maar de gewapende opstand heeft de situatie alleen maar verergerd. Het Vrije Syrische Leger beweert bijvoorbeeld dat zij de demonstranten beschermen, maar tegelijkertijd trekken ze door hun aanwezigheid het vuur aan van het leger. En in de wijken waar de rebellen zich verschuilen wonen gewone burgers.
De afgelopen maanden komt ook steeds meer informatie naar buiten over mishandeling en executies van (vermeende) aanhangers van het regime. Wanneer ik supporters van het Vrije Leger hiermee confronteer, wordt dit doodleuk ontkend of wordt er agressief op gereageerd. Alsof het regime de duivel is en de rebellen een moreel zuivere strijdkracht, verheven boven alle vormen van kritiek. Zo zwart-wit is de situatie helemaal niet. Het regime is ongetwijfeld een bende moordenaars, maar dat neemt niet weg dat zich ook onder de oppositie allerlei tinten grijs bevinden.
Het is de taak van een journalist om niet alleen de misdaden van het regime te rapporteren, maar ook om misstanden van de rebellen aan de kaak te stellen. Ik weiger dan ook om de mishandelingen en executies weg te moffelen, alleen maar omdat het de revolutie zou schaden.
Dat ik zou suggereren dat Syrische gewapende opstandelingen per definitie niet deugen, omdat ze uit een islamitische cultuur van wraak komen, of dat standrechtelijke executies een uitsluitend Arabisch of islamitisch fenomeen zouden zijn, is gewoon niet waar. Natuurlijk vind ik dat niet. In elke oorlog komen dit soort zaken voor. Vrijwel alle opstandelingen hebben wel familieleden of vrienden verloren door het regeringsgeweld. Dat ze wraak nemen is heel begrijpelijk en staat los van welke culturele achtergrond dan ook.
Het is wel zo dat veel opstandelingen de kritiek van met name westerse mensenrechtenorganisaties simpelweg niet begrijpen. Zij interpreteren de executies van militieleden immers niet als een oorlogsmisdaad (in tegenstelling tot de mensenrechtenorganisaties), maar als vorm van rechtvaardigheid. Het recht van de slachtoffers is in het Midden-Oosten immers belangrijker dan dat van de daders. Zoals een strijder van het Vrije Leger verklaarde: ‘Waarom maken jullie je druk om die executies, en waarom zijn jullie niet blij dat de slachtoffers en hun familie recht wordt aangedaan?’
Hier spelen culturele verschillen wel degelijk een rol. In Nederland kunnen we deze redenatie namelijk maar moeilijk begrijpen (In Nederland is voor de doodstraf bijvoorbeeld nog steeds geen meerderheid). Hoewel het lang heeft geduurd, heeft ons strafrecht zich uiteindelijk ontwikkeld tot een systeem waarbij vergelding (of gepaste vergoeding) niet meer het centrale element is. In het Midden-Oosten is de ‘oog om oog, tand om tand’ argumentatie echter nog altijd dominant.*
Syrië en ik zijn voor altijd met elkaar verbonden. Niet alleen door de tweeënhalf jaar die ik voor en tijdens de revolutie in het land doorbracht. Maar ook door mijn huwelijk met een Syrische, die ik tijdens een van de eerste demonstraties tegen het regime heb leren kennen. Een band van verleden en toekomst die ik koester en met trots uitdraag. De beschuldigingen deze week dat ik oriëntalistische of zelfs racistische denkbeelden zou uitdragen treffen mij dan ook in het hart.
Ik heb mij in Syrië altijd ingezet voor religieuze tolerantie en een goede verstandhouding tussen christenen en moslims. Het framen van mijn artikel over de misstanden van het Vrije Syrische Leger puur en alleen als een aanval op de islam of de Arabische cultuur, alsmede de spastische reacties op internet, zeggen in mijn ogen meer over de gespannen verhoudingen tussen bevolkingsgroepen in Nederland, dan over mijn analyse van de situatie in Syrië.
Maarten Zeegers is arabist en de auteur van ‘Wij zijn Arabieren, portret van ondoordringbaar Syrië’ (2012)
Redactie
Wij Blijven Hier werd in 2005 opgericht, omdat ze vonden dat ze er nog niet waren. Inmiddels zijn ze 3000 bijdragen rijker, die vrijwillig door beginnende én gearriveerde verhalenvertellers worden geschreven. Verschillend van columns, persoonlijke ervaringen tot verborgen nieuwsfeitjes. Ze kijken op hun eigen manier tegen de wereld aan, en vertellen zélf het verhaal. Wie zijn ze? Kijk om u heen. Want ze zijn hier. Zij Blijven Hier!Lees andere stukken van de WBH Redactie
7 Reacties op "Syrië en ik zijn voor altijd met elkaar verbonden"
Uw artikel is niet geframed als een aanval op de Islam of de Arabische cultuur!
Er is u gewezen op een aantal grove generalisaties ten aanzien van de Arabieren en moslims, het uitzonderen van wandaden van Arabieren en moslims als zijnde los te zien van menselijke emoties, de situatie ter plaatse en het oneingenlijk gebruik van een Qur’ an vers als verklaring en rechtvaardiging van standrechterlijke executies, bijltjesdag wandaden en andere gruwelen.
Wederom gaat u voorbij aan het bovenstaande en doet u nu verongelijkt alsof wij u hier voor een Islamfoob hebben uitgemaakt.
Indien Nederland 40 jaar lang door een dictatuur zou zijn geregeerd en een opstand tegen die dictatuur zou zijn ontaard in een bloedige ” burgeroorlog” ( aangewakkerd en bewapend door derden) zou men dan zulke excessen niet in Nederland zien?
U verabsoluut cultuur als de eerste de beste 19e eeuwse Orientalist en gaat volledig voorbij aan wat mensen werkelijk drijft en hen wandaden en gruwelen doet begaan.
Voor de duidelijkheid ik hoop dat Asad wint en de ” rebellen” worden verslagen. Niet omdat ik het regime van Asad een warm hard toe draag maar Syrie.
Mohammed,
Je hoopt dat Assad wint? Meen je dit serieus? Zoja kun je dit toelichten.
Beste Maarten,
Tussen alle controverse door, mooi te lezen dat je het geweldloze verzet een warm hart toedraagt.
Een verzoek: schrijf dan eens een goed artikel over die beweging, die tot de dag van vandaag springlevend is. Geef hen de aandacht die ze verdienen, toon deze mensen aan het grote publiek. Da’s een stuk constructiever voor steun aan het geweldloze verzet dat je steunt dan de stukken die je nu schrijft. Deze opstand is zoveel meer dan alleen de ‘Free’ Syrian Army, en als je vindt dat hun geweld nu de geweldloze beweging overschaduwt (dat vind ik ook, en ik deel je scepsis over de FSA), zorg dan dat ze uit de schaduw komen.
Schrijf over de beweging. Schrijf over de druzen van al-Suweydaa, die ook deelnemen aan deze opstand, zonder dat er een kogel aan te pas gekomen is. Schrijf over de groep awqifu al-qatl, die met gevaar voor eigen leven ludieke acties voeren.
Schrijf eens een mooi portret over Gayaath Matr, één van de leiders van de opstand in Daraya, die zijn leven gegeven heeft voor zijn geweldloze verzet. Schrijf over zijn vriend Yahya Shurbaji, die al meer dan een jaar gevangen zit. Anas Shughri, zelfde verhaal. Schrijf over hoe dit regime meer angst had voor deze geweldlozen dan het nu heeft voor gewapende strijders. Schrijf over Jawdat Said, die serieuze invloed gehad heeft in het begin van de revolutie en nog steeds in Syrië is. Schrijf over zijn vriend en student Muhammad Ammaar, die zoveel in de gevangenis gezeten heeft, alleen voor het willen van een dialoog, tot de dag van vandaag. Schrijf over de soennitische geleerden met significante invloed die voor geweldloosheid en dialoog gepleit hebben in deze opstand en vreedzame demonstraties bezocht en gesteund hebben, en demonstranten toegesproken hebben: Karim Raajih, de gebroeders Rifa’i, Mouaz al-Khatib die vorige week nog op Aljazeera nuttige dingen te melden had.
Het Nederlandse volk heeft het recht over hen te horen en wij hebben de plicht hen daarover te informeren. Ik zou zelf deze taak graag op me nemen, maar ik zit niet in de luxe positie als Syrië-deskundige beschouwd te worden.
@Abou Illy
Ik probeer altijd een balans te zoeken in mijn stukken. Ik heb veel geschreven over het geweldloze verzet. Tijdens mijn verblijf in Syrië, maar ook na mijn deportatie. Van mijn laatste vijf stukken in NRC ging er een over het vreedzame verzet van vader Paolo in Mar Moesa, een over een lokale hulporganisatie die op de vlucht geslagen Syriërs opvangt in Damascus, en binnenkort verschijnt een interview met Moaz al-Khatib in de krant. Je kunt ze vinden op mijn website. Ook in mijn boek komen dit soort mensen veelvuldig aan het woord.
Maar zoals je zelf schrijft: het geweld heeft nu helaas de overhand en domineert de media. De FSA is ‘a big thing’, een militaire en politiek kracht die niet meer te negeren is. Kranten willen stukken hierover en niet over de Jawdat Sa3ids of Suhayr Atassis. En binnenkort zijn het ook nog verkiezingen… nou dan hoor je niemand meer over Syrië.
ik hoop ook dat assad wint.
zolang amerika en andere westers landen rebbellen stuinen hoop ik dat assad wint.
@Abdel,
Wat begonnen was als een gerechtvaardige en vreedzame volksopstand in navolging van andere Arabische landen is ontaard in een ordinaire sektarische burgeroorlog waarbij die zogenaamde rebellen liever het tot een totaal vernietigen van het land willen laten aankomen dan het regime een pyrrhus overwining te gunnen.
Dan zwijg ik nog maar over derden die ook zo hun redenen hebben om het land kapot te maken.
Begrijp me niet verkeerd de oorzaak van de ellende waarin het land nu verkeerd ligt geheel bij het regime en dat dient dan ook te verdwijnen.
Een opstand die door Hillary Clinton wordt gefinancieer is verdacht…