100: Hidjaz Spoorlijn

Op 1 september 1908 werd een eeuw geleden de Hidjaz spoorlijn voltooid. Vanuit Damascus slingerde de spoorlijn zich 1300 kilometer zuidwaarts door een onherbergzame steppe, gebergte en woestijngebied om te eindigen in de oasestad Medina. Het idee voor de spoorlijn was al in 1864 geopperd om de karavaanreis van 40 dagen vol ontberingen en gevaar die bedevaartgangers moesten maken om van Damascus in Medina te geraken terug te brengen tot een veilige treinreis van 1 dag. Veel plannen in de nadagen van het Ottomaanse Rijk werden uitgesteld, maar in tegenstelling tot veel plannen deze niet. In 1900 begon men met de aanleg.

Bekijk hier meer foto’s

Jammer dat er nu weinig van over is…

Gezien het feit dat de spoorlijn primair bedoeld was ter vervoer van de bedevaartgangers, werd ervoor gekozen het geld niet te lenen bij Europese landen of banken of het werk te laten uitvoeren door een Europees bedrijf, zoals gewoonlijk was bij zulke grote infrastructurele werken. Maar het te financieren met uitsluitend geld van moslims en te laten bouwen door moslims. De spoorlijn zou daarom als rechtsvorm en waqf (een onvervreemdbare religieuze stichting zonder winstdoeleinde) worden en niet het bezit van een staat of een private spoorwegmaatschappij.

Door de financiële problemen waarin het Rijk verkeerde, werd getracht een deel van geld voor de spoorlijn middels donaties bijeen te brengen. De Sultan gaf het goede voorbeeld en doneerde een grote som geld vanuit zijn privé-middelen, de staatshoofden van Egypte en Iran doneerden ook voor het goede doel en vele burgers volgende hun voorbeeld. Daarnaast werden alle ambtenaren en soldaten van het Rijk gevraagd een percentage van hun salaris te doneren aan de spoorlijn. Zo werd meer dan een derde van het benodigde bedrag bijeengebracht. Het resterende deel werd door de Ottomaanse staat betaald.

Onder leiding van een Duitse ingenieur werd de spoorlijn door 5.000 soldaten in 8 jaar aangelegd en in 1908 kon men vanuit het Aziatische gedeelte van Istanbul de trein nemen en drie dagen later uitstappen in Medina. De bedoeling was het spoor na Medina door te trekken naar het  400 kilometer zuidelijker gelegen Mekka. Dat plan is nooit uitgevoerd door het uitbreken van de eerste wereldoorlog in 1914.

Gedurende de eerste wereldoorlog werd de spoorlijn herhaaldelijk doelwit van terroristische aanslagen, gepleegd door Thomas Edward Lawrence in samenwerking met Arabische opstandelingen. Als de Arabieren iets goed geleerd hebben van de Britten dan is het terreuraanslagen plegen met explosieven.

Na de eerste wereldoorlog is de spoorlijn grotendeels in onbruik geraakt, behalve de in Jordanië en Syrië gelegen gedeeltes van de spoorlijn. Als men een symbool zou moeten aanduiden voor de politieke verdeeldheid, kortzichtigheid en wanbeleid van Arabische regimes, dan is het wel de onmacht om de Hidjaz spoorlijn nieuw leven in te blazen.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Mohammed Boubkari

Mohammed is: Een Man (althans als men dat woord slechts als geslacht opvat), een Moslim (in hart en nieren totaal, echter in daad maar mondjes maat), een Maliki (maar tot zijn schande moet hij bekennen al-Muwatta nog nooit gelezen te hebben), een Afrikaan, een Noord-Afrikaan, een Maghrebijn, een Berber/Amazigh, een Riffijn, een Ayzenay, een Aqarou3, een Arabier (in culturele zin), een Westerling, een Europeaan, een Nederlander, een Hollander, een Zuid-Hollander, een Leidenaar, een Voorschotenaar, een Vlietwijker.

Lees andere stukken van