Gitaren en Kalashnikovs

Oorlogsgeluid overstemt het muzikale Mali

waarom zou Frankrijk een dure oorlog in zijn voormalig kolonie beginnen? Welke belangen zou de voormalig kolonist hebben die de kostenbatenanalyse naar de positieve kant kantelen? Maar ook, waarom zou Frankrijk zich wel bekommeren om de bevolking van Mali en niet om de droogte en honger in een ander Afrikaans land?

Geschreven door: Dirk-Jan Corporaal

Afgelopen weekend ving ik in het nieuws iets op over de Franse interventie in Mali. Mijn eerste reactie was verbazing, want ik had geen weet van een aanleiding tot deze militaire operatie. Mali ken ik vooral van de rijke muziek als die van artiesten als Habib Koité en het beter bekende duo Amadou & Mariam. Jongeren zullen het laatstgenoemde collectief wellicht beter kennen van het nummer ‘Sabali’ dat gecovered is door rapper Nas en Damian Marley (zoon van raggaelegende Bob Marley). Verder weet ik zo ongeveer de ligging van Mali – in het noordwesten van Afrika –, dat mensen in Mali een aardig woordje Frans spreken en dat het land een islamitische populatie kent. Ik vermoed dat veel mensen in Nederland nog nooit iets over Mali gehoord hebben en waarschijnlijk minder dan ik over het land en zijn inwoners weten.

De eerste nieuwsartikelen die ik lees maken mij niet veel wijzer maar brengen juist meer verwarring. Ik lees een artikel dat volledig is geschreven rondom bekende terminologie: rebellen, jihad, extremisme, terrorisme en al-Qaida. Het lijkt op dezelfde formule die gebruikt wordt voor Arabische landen en landen in midden Azië, maar Mali is noordwest Afrika. Het raakt kant nog wal; waarom zou Frankrijk een dure oorlog in zijn voormalig kolonie beginnen? Welke belangen zou de voormalig kolonist hebben die de kostenbatenanalyse naar de positieve kant kantelen? Maar ook, waarom zou Frankrijk zich wel bekommeren om de bevolking van Mali en niet om de droogte en honger in een ander Afrikaans land? En staat het conflict in verband met andere ontwikkelingen in de regio?

Omdat ik zo verward ben door de berichtgeving, trekt het tegelijkertijd mijn aandacht. Er is een aantal oorzaken dat volgens mij aanleiding kan zijn voor de militaire interventie. Ik denk allereerst aan de recente ontwikkelingen in de Maghreb, aan Libië en Khadafi en aan de rol die westerse machten hierin speelden. En nu weer zijn die ontwikkelingen aan de gang; recente berichtgeving laat zien dat de VS al hulp aangeboden hebben, onder meer door de inzet van drones en donderdag 17 januari is er ook bericht dat (alle landen van) de EU de acties van Frankrijk (onder andere militair-logistiek) gaan ondersteunen. Gezien de samenstelling van deze steun kan men ook eerst kijken naar andere landen waar iets soortgelijks aan de hand was. Denk aan Somalië, aan Ivoorkust en aan het eerder genoemde Libië, dat na de militaire interventies nog steeds een gedestabiliseerd land is.

De recente gebeurtenissen kennen een lange historie die het geheel complexer maken dan het wellicht op de eerste blik lijkt. De problematiek tussen de volkeren in het Afrikaanse continent is onderdeel van een groter, maar niet minder relevant verhaal; namelijk die van imperialisme en kolonisatie. In 1884-85 werd in Berlijn de ‘Berlijn Conferentie’ of ‘Westafrika-Konferenz‘ gehouden, waarbij Europese kolonisatie en handel in Afrika tijdens de nieuwe imperialistische periode centraal stond. Het continent werd verdeeld zonder acht te slaan op de cohesie van de verscheidene mensen in de door kolonisten gemaakte landen. Dit staat nog steeds aan de wortels van de ideologie en gevechten om afscheiding in de verschillende landen in Afrika. Er kunnen groepen, volkeren en/of stammen leven in een bepaald Afrikaans land, die zich niet beperken tot een of twee landen. Zo leeft een volk in het noorden van Mali bijvoorbeeld ook in het zuiden van Algerije en bestaat hun aanwezigheid in het gebied meerdere malen langer dan het bestaan van Mali.

Een jaar geleden begon de gewapende ‘Nationale Beweging voor de Bevrijding van Azawad‘ (MNLA) een opstand tegen de Malinese regering. Deze beweging vecht voor een afscheiding en een onafhankelijk thuisland in het noorden van Mali voor de Tuareg, een van de verschillende volkeren in Mali, die al sinds begin jaren ’50 strijdt tegen discriminatie op het gebied van grond en culturele rechten. Op 22 maart 2012 werd met succes een staatsgreep gepleegd door soldaten die ontevreden waren met het handelen van de overheid en de nieuwe machthebbers noemden zichzelf het ‘Natiaal Commitee voor het Herstel van Democratie en Staat‘ (CNRDR).

De staatsgreep bracht, zoals wel vaker het geval is met staatsgrepen, instabiliteit met zich mee en het MNLA versloeg het Malinese leger in het noorden, waarna het grote steden in kon nemen. Op 6 april 2012 verklaarde het MNLA het noorden van Mali onafhankelijk onder de naam Azawad. Vervolgens viel de ‘Beweging voor eenheid en jihad in west Afrika‘ (MOJWA), een splintergroep van al-Qaida, van eind juni tot midden juli het MNLA aan en nam het succesvol de macht over in het gebied. De effecten van zowel de etnische als religieuze interventie in het noorden van Mali komen direct voort uit de bezetting van Libië, op dezelfde manier hoe al-Qaida tot stand is gekomen in Afghanistan toen zij vochten tegen de Sovjet troepen. En zoals een ieder die recent het nieuws heeft gevolgd weet, komen de (moderne) militaire middelen dan ook uit Libië.

Op dit moment is Frankrijk, met de steun van de VS en de EU, ironisch genoeg bezig met een offensief in het land om de ‘situatie te stabiliseren’ en om de ‘nationale bevolking van Mali te beschermen’. Ook heeft de Franse president Hollande afgelopen dinsdag gezegd dat de interventie pas zal stoppen als de islamistische groeperingen zijn uitgeroeid. Een lange geschiedenis heeft aangetoond dat zulke interventies de situatie juist verergeren en zo zal ook in Mali de aanwezigheid van westerse machten eerder onderdeel uitmaken van het probleem dan van de oplossing. De huidige situatie is een product van een geschiedenis van westerse interventie in het gebied.

Opmerkelijker nog is dat de Malinese overheid steun gevraagd heeft aan zijn oude koloniale macht. In de jaren ’60 zijn er in verschillende Afrikaanse landen conferenties gehouden onder de naam ‘All-African Peoples Conference‘ (AAPC). Nadat er in 1961, tijdens de derde conferentie in Egypte, een resolutie over neo-kolonialisme werd aangenomen, werd er in 1964 een conferentie gehouden in Mali om te bespreken hoe de strijd gevoerd kon worden tegen neo-kolonialisme in Afrika. De westerse landen, ieder met hun eigen belangen in de regio, hebben onder andere door de inzet van hun inlichtingendiensten gekozen om maatregelen te treffen in Mali. Het omverwerpen van de regering van de progressieve Modibo Keita in november 1968 was een direct gevolg van deze maatregelen en deze omverwerping markeerde het begin van een cultuur van staatsgrepen.

De spindoctoren doen hun werk in ieder geval zeer goed en zowel het benoemen van de frictie tussen verschillende islamitische groeperingen als onder andere het weer herhalen van de leugen van het vechten tegen terrorisme zijn niet uitgebleven. Van het benoemen van de goud en uraniumvoorraden is dit min of meer wel het geval. Als Frankrijk daadwerkelijk terrorisme wil stoppen, kan het beginnen in eigen land, waar het tolerantie kan uitstralen naar de eigen moslimpopulatie. Dat zou een beter statement zijn dan als westers land weer bommen gooien op een moslimland, maar waarschijnlijk slechtere gevolgen hebben voor het presidentschap van Francois Hollande, die zijn grote verkiezingsbeloftes moeilijk waar blijkt te kunnen maken.

Voor meer achtergrondinformatie wil ik graag dit zeer interessante artikel aanbevelen. Voor wie wat minder taaie stof wil kan ik de film ‘Legionnaire‘ aanraden uit 1998.

Dirk-Jan Corporaal

photo credit: Magharebia via photopin cc

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Redactie

Wij Blijven Hier werd in 2005 opgericht, omdat ze vonden dat ze er nog niet waren. Inmiddels zijn ze 3000 bijdragen rijker, die vrijwillig door beginnende én gearriveerde verhalenvertellers worden geschreven. Verschillend van columns, persoonlijke ervaringen tot verborgen nieuwsfeitjes. Ze kijken op hun eigen manier tegen de wereld aan, en vertellen zélf het verhaal. Wie zijn ze? Kijk om u heen. Want ze zijn hier. Zij Blijven Hier!

Lees andere stukken van de WBH Redactie