Ik krijg zo vaak de vraag of ik echt, maar dan ook écht vrij ben om te geloven wat ik wil, dat ik besloten heb een hele column eraan te wijden. Dan kan ik er makkelijk naar verwijzen, wat erg handig is, gezien de regelmaat van deze vraag. Ook vandaag werd mij deze vraag voor de zoveelste keer gesteld en voor het eerst in al die keren stond ik enigzins met mijn mond vol tanden. De aanname van deze persoon in kwestie was, zelfs voor een moslima in hart en nieren als ik, plausibel genoeg om mijn eerdere volmondige ja op deze vraag in twijfel te trekken.
Er zijn ontelbare manieren om gedrag te sturen. Weet je nog dat je als klein kind een alternatief kreeg van je moeder die ze omringde met allerlei slechte scenario’s. als je weer eens heel stout was geweest? Of iets heel graag wilde hebben dat er gewoon niet in zat? Zo zat er niets anders op dan je bijdehante mondje dicht houden en in stilte huilen, óf dat ene speelgoed dat je zou krijgen op je buik te schrijven, óf dat ad hoc strafplekje in de hoek van de kamer voor onbepaalde tijd (en daarbij vergat ze niet die oh zo gevreesde ‘fysieke’ straf te vermelden). Zover heeft het natuurlijk noooooit hoeven te komen maar, geef toe, het was altijd wel voor je bestwil.
Waren dat de enige keuzes die je als kind had? Beslist niet. Wel waren ze de enige waar je uit mocht kiezen en zo hebben we al op heel jonge leeftijd moeten leren dat veel van jouw keuzes eerder de zogeheten ‘Hobson’s choices’ zijn; jammer alleen dat de meesten zich daar niet eens bewust van zijn. Jong geleerd is toch oud gedaan?
Dit zijn keuzes die voortvloeien uit het omringen van een alternatief met andere slechte en onaantrekkelijke opties, die mensen ertoe zullen zetten het beoogde alternatief te verkiezen boven de andere. Hierbij wekt men de indruk dat je voor een spontane en dus vrije keus staat, terwijl niets minder waar is. Ogenschijnlijk de beste keuzes, omdat de andere zorgvuldig gekozen alternatieven het er ook naar maken.
Maar wat heeft het te maken met de mate waarin ik in mijn geloofbelijdenis gestuurd ben door mijn omgeving en/of ouders? Alles. Als we tenminste de stelling van de genoemde persoon zouden aannemen. Je voelt het vast aankomen. Ervan uitgaande dat geloof puur gestuurd wordt door de aanhangende ouders, zou men in zekere mate kunnen stellen dat de keus van het kind voor het geloof kan worden gezien als een Hobson’s choice.
Hierbij is de aanname dat het kind zit ingekapseld heeft in eigen religieuze opvattingen door de al dan niet bewuste negatieve afschildering van de buitenwereld door de ouders. De ouder laat het kind (ofwel geleidelijk of intensief) kennismaken met het geloof door deze te presenteren als hét alternatief tussen het geheel. Men legt de nadruk op de kwaliteit en de goede vooruitzichten van het gepresenteerde geloof versus andere religies en/of levensstijlen die dat volgens hen niet bieden. Allemaal voor je bestwil.
Een dergelijke sturing van de gelovige veronderstelt een volledige uitsluiting van zijn persoonlijke vrijheid. Het probleem daarbij is dat meting van deze vrijheid bijna onmogelijk is en dat de gelovige er in de meeste gevallen heilig van overtuigd is dat die ouderlijke sturing beperkt is en hij zijn overgave aan het geloof uit eigen wil put. De plausibiliteit van de Hobsons gerelateerde aanname komt zeker niet zomaar uit de lucht vallen, maar de gelovige ziet juist de ouderlijke sturing als een essentieel onderdeel van zijn dogmatische praktijken. Daarnaast is de aanname slechts van speculerende aard, daar waar de gelovigen hun opvattingen als waarheid beschouwen.
In mijn geval, als moslima zijnde, denk ik dat mijn islamitische religiositeit zeker gestuurd is -de mate waarin blijft, nogmaals, moeilijk vast te stellen – maar de kracht in mijn keus zit niet in een quasi analytische afweging van mogelijkheden, zoals ik hierboven beschreef, maar in het innerlijke geloof dat dit mijn bestemming is en dat ik die religiositeit te danken heb aan die sturing van mijn ouders. Dát maakt het verschil tussen een ‘schijnbaar’ gelovig kind en een religieuze volwassene. De vrijheid in mijn keus komt voort uit de overtuiging in een islamitisch levenslot. Bij gebrek aan die persoonlijke overtuiging, kun je nog de meest gestuurde islamitische opvoeding hebben genoten, maar zul je vroeg of laat je koers wijzigen.
25 Reacties op "Hoe gestuurd ben jij?"
Helder en intelligent verhaal
Over je laatste aanname. Je koers wijzigen.. betekent dat geloofsafval?
Kom dicht in de buurt toch?
Geloofsafval ligt heel erg moeilijk in de islamitische wereld. Ouders, kennissen etcetera, die zich laten informeren door zogenaamde tekstgeleerden en zo ontstaat al heel gauw intolerantie in de hele gemeenschap over koerswijzigingen.
Het lullige is dat in islamitische landen de islam ook meteen de wet is.. forever. Kom je niet vanaf. Dus hoe sterk je ook bent, en hoe ver je wilt gaan… je krijgt daar geen back-up van de wetgever. En daar komen dreigingen vanuit de gemeenschap nog eens bovenop. Waarom is de islam wet? Dat is de hele bedoeling van dit geloof; Koran heeft het duidelijk over wetten en over de manier waarop de maatschappij moet worden ingericht.
Dit betekent in de praktijk, en geloof me die heb ik gezien, dat een bepaalde groep heel bewuste moslims stiekem de koers wijzigt. Nooit openlijk zeggen dat ze twijfels hebben over het eeuwige laatste woord van de Koran want dat is gevaarlijk daar waar de Koran wet is.
En het zijn geen domme jongens. Voor het gemak zullen ze zichzelf vertellen dat niet de islam het probleem is maar de gemeenschap. Zo kunnen ze het rijmen met hun islamitische identiteit. Ook zij zullen de islam verdedigen, dat is hun identiteit. Maar ja.. een buitenstaander ziet waar het wringt. Aardige jongens, maar ze zitten klem in die islam.
Je kunt dan redeneren dat je maar beter kunt geloven, omdat het je meteen een hoop praktische en psychische ellende bespaart.
Wauw…Mooi stuk hoor!
Prachtig verwoord! Mijn complimenten.
hmmm… Een klein 6je krijg je van mij. Misschien verdien je in de toekomst wel hoger. Doe je best ;)
Beste Thijs,
Geloofsavfal binnen de Islam is iets incidenteels invergelijking met de andere religien.
Geloofsavfal binnen de Islam is geheel te wijten aan onwetendheid dus onvoldoende know how mbt de Islam.
Wat je zou na moeten gaan is de geloofsavfal van onder meer priesters artiesten en wetenschappers die voorheen o.a het Jodendom en Cristendom volgden.
Bekijk voor de verandering is volgende pagina http://www.soennah.com/content/view/655/35/
als je durft tenminste.
Met zeer vriendelijke groet,
DrKhalid
PS Somaya, TOP STUK.
Ik moet eerlijk toegeven dat het moraal van je verhaal vervaagd door de dure woorden die je gebruikt. Het komt gewoon over alsof je wilt laten zien dat je de Nederlandse taal beheerst. With all do respect,
S.
@ S:
De verpakking vertelt het verhaal. Ooit daarvan gehoord? Ik vind dat de schrijfster daarin geslaagd is…;P Dat ze de Nederlandse taal beheerst staat allang buiten kijf, of ze dat wil laten zien lijkt mij irrelevant.
Beste S,
Ehmm vreemd reactie moet ik zeggen..
Als jij dat dure woorden vind, dan had je op zn minst een vbo moeten afmaken.
groetjes
Ps; van domme reacties word je niet bepaald slimmer
@ 6 DrKhalid:
De reden waarom er meer mensen van het Christendom afstappen is dat men de vrijheid heeft om dat te doen. Als men door voortschrijdend inzicht de maatsachappijvorm Islam de rug wil toekeren dan volgt een sectarische reactie, de afvallige wordt genegeerd, bedreigd en uiteindelijk vermoord.
Let wel, allemaal uit idealisme. Er zijn geen hardvochtiger mensen dan idealisten, zowel in oost als west.
Mensen die willen ontsnappen uit de islam kunnen dat niet uit vrees voor de reacties van moslims, domoor.
En na zo’n domme reactie nog zo durven natrappen Op S… Flinkerd.
*modbreak: discussieren over taal en grammatica kan elders… geldt ook voor degenen die eerder reageerden*
Beste S,
Heb waarschijnlijk iets te vel gereageerd moet ik zeggen, blij dat je mij (ons) daar op wijst.
excuses voor het ongemak
Abctje;
van het Cristendom af stappen doe je niet abc..Waar wel een bron van waarheid in zit is dat het binnen de Islam indd moeilijker is omdat je dat als A;
als Moslim zijnde niet doet en wil omdat je een waarheidsgetrouwe bron niet verlaat.
en B;
En bij het verlaten van de Islam gaat dat meestal gepaard bj het verlaten van je ouders en familie, dit is een keuze die je zelf maakt..mocht je daar achter staan en dat heel graag willen dan moet je dat kunnen doen..Vermoord worden omdat je van religie verandert komt ook heel zelden voor gelukkig..
De reden dat het gebeurt is omdat mensen, toch mensen blijven..
Ongeacht religie of huidskleur kan je domme dingen doen.
En C; al met al..je komt een tikkie subjectief over al zeg ik hetzelf..
Met de meeste Hoogachting,
DrKhalid
Hi- Somaya, deze oude schrijver leest graag wat U te zeggen heeft. Woorden zijn net als bloemen, sommigen hebben geen of weinig kleur en anderen de pracht van een regenboog. Voordat ik dit artikel las wist ik niet dat zeveren,’ kletskoek ‘ was, dan moest ik ‘hardvochtig’ opzoeken en terwijl ik dat deed kwam de betekenis langzaam naarboven. Wat dan ook, kennis is niet het zelfde als intelligentie, en verwijt ik me zelf niet voor gebrek aan Nederlandse taalkunde. Over hoe ben je gestuurd gesproken? Natuurlijk hebben je ouders een grote invloed op je gedachten en zielgevoelens, en wanneer het ouderlijke huis wordt verlaten zal de omgeving waarin je jezelf begeeft ongetwijfelt, ook sporen
op je afdrukken. Hoe ouder je wordt en de meer je ziet en reist, zo zullen onbewust je doen en denken anders reageren als in je jonge jaren, hoewel je toch tot een zekere mate de richting van je leven zelf kunt bepalen. Soms is het, zoals je zelf zegt, een zaak van een Hobson’s choice of het kan zijn een Catch-22. Wat dan ook, buig mee met de wind want het zal zich zelf uitblazen.
Het beste van Christchurch.
Ik denk dat die reacties reuze meevallen in heel veel gevallen. Als ik naar Marokkanen kijk zijn er heel veel die een leven leiden waarin religie geen enkele rol speelt. En enkele zeggen inderdaad dat ze niks met religie hebben. Er wordt over hen geroddelt, maar er zijn er maar weinig die daardwerkelijk worden aangesproken, laat staan dat er hardere maatregelen tegen gebruikt wordt. Ze worden wel een beetje verstoten, maar volgens mij hebben ze daar weining ast van, aangezien je toch omgaat met de mensen waar je het meest mee gemeen hebt.
Qua jongeren ligt dat anders. Het is inderdaad moelijker om tegen je ouders te zeggen dat je niet gelooft. Maar het lijkt alsof niet moslim ouders alles accepteren van hun kinderen, ook al gaat het rechtstreeks tegen hun normen en waarden in. Volgens mij is dit niet zo en was dat jaren geleden al helemaaaal niet zo.
Mooi stuk…leuk om te zien hoe dit door een “geboren” moslima wordt ervaren. Als moslima van christelijke originele moet ik ook wel vaak uitleggen waarom en hoe, maar ik dacht juist dat geboren moslims daarvan gevrijwaard zouden zijn…
Ik vind het altijd wel een lastige vraag, waarom ik moslim ben. Waarom niet, denk ik dan, of, zou je me dit ook vragen als ik christelijk was? Geloof is voor mij heel persoonlijk en bovendien, hoe moet je nu uitleggen waarom een bepaalde geloofsuiting bij jou past en jij het als de waarheid ervaart? Ik heb dan liever dat iemand me vraagt hoe ik ergens concreet over denk, bijv. over man/vrouwrelaties of over halal eten of over hoe iets zit met bidden of vasten. Daar kan je tenminste concreet over praten!
Vreemd al die excusses en er om heen draaiende betogen alles en alleen maar om te blijven geloven in die sprookjesboeken uit het middenoosten (thora, bijbel, koran)..hoe kronkel kan je zijn.
Het open einde van Somaya geeft wel stof tot nadenken. Zoals Thijs al opmerkte, wijst zij waarschijnlijk naar afvalligheid binnen het geloof, en niet zozeer het islamitische. Goed dat zij ons op die manier over dat onderwerp wil laten discussieren maar zou de schrijfster ons ook kunnen voorzien van haar visie is op deze kwestie? Dit zou het stuk alleen maar ten goede komen, evenals de discussie. ;p
Als je in de VS geboren was dan was je nu “overtuigd” christen met een “sterk” innerlijk geloof dat dit je bestemming is.
Was je in India geboren dan was je nu “overtuigd” hindoe met een “sterk” innerlijk geloof dat dit je bestemming is.
Was je drieduizend jaar geleden geboren, dan was je nu “overtuigd” polytheïst met een “sterk” innerlijk geloof dat dit je bestemming is.
Was je pas over tweehonderd jaar geboren dan was je overtuigd atheïst, met het besef dat je, helaas, net als elk ander mens, geen bestemming hebt.
@12
bijzonder om een volledig subjectief betoog afgesloten te zien worden met de woorden “je komt een tikkie subjectief over”
Hangt persoonlijke overtuiging niet samen met de kennis die je in de tussentijd opdoet?
De weg van kind naar volwassene is een redelijk lange.
Ik zag van de week een overtuigd christen, gereformeerd, die vanwege zijn werk als hoogleraar moluculaire biofysica zegt, niet om de evolutietheorie zoals Darwin deze beschreef heen te kunnen.
Dat blijken dus wetenschappelijke feiten te zijn.
Echter, hij is wel van mening dat hij persoonlijk daar ook de hand van god in herkend!
En dat vindt ik een hele mooie!!!
Hij zegt letterlijk dat het 1 het ander, zeker op persoonlijk vlak, niet hoeft uit te sluiten!
En in bedekte termen zei hij dat, genesis 1 en 2, wetenschappelijk discutabel zijn, tenminste als men deze 2 evangeliën al te letterlijk neemt.
Het is toch wonderschoon om zo met je geloof en de realiteit om te gaan?
Het is die zin toch ook raar dat alles om ons heen op constante basis veranderd, behalve dan het geloof?
Het geloof wat dogmatisch blijft vasthouden aan verscheidene standpunten die, in alle eerlijkheid, met de kennis van tegenwoordig, toch als behoorlijk onnozel kunnen worden gezien, niet mee is veranderd?
Tenminste dat is mijn mening.
Geloof is en blijft een puur persoonlijke aangelegenheid, en dat moet toch ook vooral blijven. Dus lekker achter de voordeur, en vooral niet in het kabinet.
;-)
@ 13 J.W.Dieudonne:
Wat een mooigekozen woorden. U laat mij ruiken aan een woordenboeket, :)
Nederlander #18,
Ik ben het eens met je eerste drie zinnen, niet met je laatste.
Je lijkt te geloven dat de mens door de eeuwen heen steeds rationeler wordt. Volgens mij zijn daar geen aanwijzingen voor. Ons eigen brein kan ons behoorlijk voor de gek houden. Aanleg voor religie is aangeboren – het hangt er vervolgens wel vanaf of de omgeving het stimuleert.
Er is leuk onderzoek gedaan naar de reli-kwab in ons brein. Daar waar God woont zeg maar.
http://www.youtube.com/watch?v=-fuvHKnE_M8
Zoals je in die uitzending zult zien.. het brein lijkt alles aan te grijpen (hoe irrationeel ook) dat ons doet geloven dat we langer kunnen leven dan we doen.
Somaya, je bent volstrekt vrij. Zelfs BINNEN de godsdienst (islam) is er geen dwang ;-) laat staan erbuiten.
Je mag gewoon loslaten wat je niet bevalt (ook al heb je het als kind van je ouders te horen gekregen of als volwassene van mensen om je heen).
Natuurlijk leef je in een bepaalde sociale omgeving, dat bepaalt mede je mogelijkheden, maar desondanks ben je volledig vrij, als je wilt ook om je los te maken van die omgeving en een andere wending aan je leven te geven.
Zoals Thijs aangeeft ligt dat in een islamitisch land moeilijk, omdat je daar met een islamitische wet te maken hebt.
Somaya, je bent vrij. Koester het!
Jan
#23, Jan zei:
“Somaya, je bent volstrekt vrij. Zelfs BINNEN de godsdienst (islam) is er geen dwang laat staan erbuiten.”
“Zoals Thijs aangeeft ligt dat in een islamitisch land moeilijk, omdat je daar met een islamitische wet te maken hebt.”
Commentaar:
Zie bovenstaande tegenspraak. Maar er steeds meer besef dat islam en dwang in godsdienst met elkaar in tegenspraak zijn…daar heb ik al eerder wat over geschreven.
http://www.wijblijvenhier.nl/index.php?/archives/1459-Afvallige-afvalligen.html
Afvalligen worden niet alleen in islamitische maatschappijen als een bedreiging ervaren. In NL bestaat er gelukkig geen strafrechtelijke vervolging op afvalligheid maar bestaat er wel sociale uitsluiting. Op de Veluwe is het bijv. moeilijk om te vertellen dat je van het geloof bent afgevallen of voor een alternatieve levensstijl, (bijv een homosexuele) hebt gekozen, zonder het slachtoffer te worden van verstoting, pesterijen of dreigementen.
Als religieuze mensen worden gestuurd dan geldt dat natuurlijk ook voor mensen die een atheistische levensbeschouwing (lijken te) kiezen. Wie is er vrij van de invloeden van de ouderlijke opvoeding, onderwijssysteem en de media?
Hobsons’s Choices zegt dus mogelijk iets over de PSYCHOLOGIE mbt keuzes maken, maar het is geen toetssteen voor de waarheid. De theorie kan in feite NIETS zeggen over de geldigheid/waarheid/werking van een gekozen levensovertuiging. Als dat wel de claim is dan is dat een bekende drogreden: Genetic Fallacy
De oorsprong van een overtuiging zegt namelijk NIETS over de waarheid van een overtuiging. Het is daarom logischerwijs heel goed mogelijk dat mensen door “sturing” of met oneigenlijke argumenten tot ware kennis of iets waardevols komen.
http://en.wikipedia.org/wiki/Genetic_fallacy
Voor de rest leuk stuk!
Mvg
Mensen die zich op latere leeftijd “bekeren” tot een andere religie dan hun ouders zijn dus in tegenspraak met “Hobson’s choice”?