Voorpagina Politiek

Operatie “Onderzoek”

We herinneren ons allemaal de memorabele woorden van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell, tijdens zijn presentatie voor de VN-veiligheidsraad op 5 februari 2003. Zelf meent hij niet op de hoogte te zijn geweest van de onjuistheid en manipulatie van de ingewonnen informatie door de inlichtingendienst. Liever genaaid dan aansprakelijk, en terecht ook. In Amerika en Groot-Brittannië groeit een geleidelijke eenstemmigheid over de illegitimiteit van de Iraakse inval. In zekere mate ook door toedoen van menig onafhankelijk onderzoek naar de toedracht van het besluitvormingsproces rondom die geforceerde oorlog. Onder het mom van waarheidsvinding maakte onze premier bekend de onderzoekscommissie-Davids in te stellen voordat de Irak-kwestie ‘een eigen dynamiek’ gaat leiden. Tja, beter laat dan nooit; al is het omdat die eigen dynamiek al 6 jaar lang voortduurt.

De verdeeldheid is overal waar te nemen. Bij Pauw & Witteman bleek Mariette Hamer weinig bestand tegen de kritiek van D’66’er Pechtold, die sprak van ‘een uitstel van executie’ maar zich vooral ergerde aan het draaikontgedrag dat de PvdA wederom vertoont. Voor de kabinetformatie was het onderzoek een van de belangrijkste partijpunten, waarna deze hiervan afzag om in de coalitie te komen om nu de comissie-Davids boven een parlementair onderzoek te verkiezen. Zoals alles rondom de Iraakse invasie, zitten ook aan deze comissie de nodige haken en ogen.

Waarom zou men behoefte hebben aan een onderzoek, waar elders al bleek dat de beweegredenen van de oorlogvoerenden gebaseerd waren op onjuist bewijsmateriaal? Dát is dus die opspelende dynamiek. Nederland deed niet mee vanwege de beruchte massavernietigingswapens. Deze verleende haar politieke steun omdat de ter dood gebrachte dictator Saddam een aantal VN-resoluties weigerde op te volgen. Net zoals de Israëlische regering dat keer op keer, en recentelijk in Gaza, ook doet? Geen gegronde argumentatie dus. Of houdt onze regering meer voor ons achter en heeft deze toch stiekem meegevochten? Of de onverwachte benoeming van De Hoop-Scheffer tot NAVO-chef in die tijd. Dat zou misschien Balkenendes verzettelijke houding tegen een onderzoek, in welke vorm dan ook, verklaren. Dit zijn slechts op vooronderstellingen berustende uitspraken, echter niet geheel uit te sluiten.

Naast de genoemde reden dat de kwestie een eigen dynamiek dreigt te leiden, benadrukt onze MP dat diezelfde dynamiek de economische crisis niet mag overschaduwen. Right. Erg nobel van Balkenende, weinig leiders delen die zorgen. Deze afleidingsmanoeuvre geeft dit kabinet tot november de tijd om een volgende zet uit te stippelen; pas in het najaar zal de comissie over het onderzoek rapporteren. Dát, of het acuut geven van antwoorden op vragen die zich al geruime tijd aandringen. Dat dit geen volwaardig onderzoek is, blijkt al door het nalaten van het onder ede horen van de ondervraagden. Daarnaast behoeft men geen onderzoek om te weten dat Nederland, willens en wetens, de oorlog steunde ondanks meerdere ‘interne’ waarschuwingen en zich stortte op een ‘illegale’ oorlog, waarin deze het internationale recht volkomen negeerde.

Of een negatief gestemde uitkomst politieke gevolgen voor het toenmalig demissionaire kabinet zal hebben, blijft echter de vraag. Voor Irakezen zijn deze wel tot op de dag van vandaag voelbaar: duizenden onschuldige burgers zijn omgekomen en miljoenen op de vlucht geslagen, om maar over de erbarmelijke situatie waarin een groot deel van de bevolking verkeert te zwijgen. Onderzoek of niet, dit zijn en blijven onmiskenbare feiten.