Interview met Amir Sulaiman: “Ik ben niet boos, ik representeer woede”

Umar en ik interviewden Amir Sulaiman. Een legendarische dichter en spoken word artist uit de Verenigde Staten. Hij is internationaal bekend geworden door zijn optredens bij Def Jam Poetry. Lees hier het interview met de lyrische genie. Morgen, 31 maart, geeft hij in Rotterdam een Poetry Workshop.

In 2001 trad je voor het eerst op bij Def Poetry. Dat waren maatschappelijk en voor jouw carriere roerende tijden. Kun je daar meer over vertellen?
“Op politiek vlak lagen de wonden van 9/11 nog open. Wij werden omringd door islamofobie en de oorlogen in Afghanistan en Irak was in volle gang. Ondertussen werd er geprotesteerd. En vergis je niet de demonstraties tegen de oorlog in Irak waren veel groter dan in de tijd van de oorlog tegen Vietnam. Dus dat was er allemaal gaande. Daarnaast had ik besloten om te stoppen met les geven en fulltime aan de slag te gaan met spoken poezie. Het was heel vreemd. In die periode gebeurden er sowieso hele rare dingen. De Patriot Act was doorgevoerd kort na 9/11 in een tijd waar angst en paniek heersten. Waarbij organisaties als de FBI, Homeland Security, CIA opeens hun rechtsbevoegdheid vergroot zagen worden.”

“Gebeurtenissen zoals Pearl Harbor en de World Trade Center zijn zeer traumatisch geweest voor de Amerikanen. Het was zo onverwacht en onorthodox. Dat heeft die paniek en angst getriggerd.”

In een van je nummers heb je het over een bezoek van de FBI na een optreden van je. Waarom was dat? Angst en paniek bij de FBI?
“Ja dat denk ik wel. Wanneer mensen bang zijn gaan ze vreemde dingen doen. Het was zes dagen na mijn optreden bij Def Poetry. Toen zijn ze dus langs geweest. Wat ze wilden proberen is de boodschapper het zwijgen op te leggen. Het is net als een brandalarm uitzetten en hopen dat je huis niet in brand vliegt, terwijl het alarm afgaat om jou op de hoogte te brengen van wat er gebeurt.” Waarom jou het zwijgen opleggen? “Ik ga er niet van uit dat ze in staat zijn om poëzie te begrijpen. Het staat immers niet in hun werkzaamheden. In dat gedicht zeg ik:

‘I am not angry, I am anger.
I am not dangerous, I am danger.’

“Het gaat hier niet om mij, ik ben niet degene die boos is. Ik representeer de woede die veel mensen voelen.  Ik heb het over de Native Americans of een slachtoffer van verkrachting. Verschillende mensen zijn omschreven in dat gedicht Ook om een indicatie te geven dat het niet om mij gaat, maar dat ik een stem geef aan degenen die er geen hebben.”

Is dat een soort van verantwoordelijkheid die je ervaart?
“Ja, maar hoofdzakelijk is mijn verantwoordelijkheid om oprecht te zijn. Het is niet zo dat ik me verantwoordelijk voel voor alle black people, of alle mannen of alle amerikanen ofzo. Dan zou ik niet meer oprecht zijn met mezelf en wordt mijn werk oppervlakkig. De reden waarom het nu zo krachtig is, is omdat het diep van binnen komt. Dus wanneer het er uit komt dan raakt het de luisteraar ook net zo diep.” En wat is die boodschap? “Waar het allemaal op neer komt is het verspreiden van liefde. Liefde voor alles wat God heeft gecreëerd. En die liefde komt er soms uit als een vulkaan, maar is het toch nog steeds liefde.”

“Ik heb een nummer op mijn album, Like a Thief in the Night, genaamd I love you, dat die verschillende vormen van liefde goed weergeeft.”

Bereikt jouw werk degenen voor wie je boodschap is bedoeld?
“Ik hoef niet per se alleen de mensen te bereiken van wie ik vind dat hun wereldbeeld niet klopt. Want wanneer mensen wanhopig zijn omdat er niet langer naar hun stem wordt geluisterd, dan worden mensen heel gevaarlijk. Dus door mensen een stem  te geven via mijn teksten wordt de druk die zij in zich voelen enigszins verlicht.”

“Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld een liefdeslied van, laten we zeggen, Sade. Zij zingt over liefdesverdriet dat ik in mijn hart ervaar. Maar door haar te horen communiceren wat zij ervaart, zorgt zij voor een verlichting van het lijden dat ik ervaar. Dat is de manier waarop harten met elkaar communiceren. Het geeft haar rust in het uiten ervan en ik ervaar rust door het te horen. Dat is de kracht van kunst.”

Heb je ooit iets geschreven of voorgedragen waarvan je achteraf dacht dat je net iets te ver bent gegaan?
“Dit had ik met Danger en Dead Man Walking. Ik dacht in mezelf: dit gaat je carrière beëindigen.” Maar waarom dacht je dat? “Dat van de FBI, ik snap hoe ze het hebben kunnen interpreteren. Ik dacht: Amir, je zegt hier wel heel veel. Ik dacht letterlijk dat na het reciteren van mijn gedicht de beveiliging het podium op zou komen om mij uit het gebouw te begeleiden. Maar ik wilde het toch doen. Ik wilde de waarheid zeggen voor een tiran. En terwijl ik dacht dat ik mijn eigen carriere om zeep hielp door de waarheid, werd het juist een doorbraak voor mij.”

Welke rol speelt Islam in je werk?
“Heel prominent. Ik ben altijd moslim geweest en het is dus altijd een onderdeel geweest van mijn uitingen.” Heeft het je ooit tegengewerkt in je kunst? “Omdat het is wie ik ben, is dit enige manier om verder kunnen te gaan als mezelf. En dat heeft voor mij zeer succesvol uitgepakt. Bijv. Danger, er zijn mensen geweest die zeiden doe het niet. Zij raadden me aan om een andere gedicht te doen. Ik zou namelijk Even amonst beasts doen. Dit gaat dan over een vrouw en een man. Het is een mooi gedicht. Ik heb het immers voor een reden geschreven. Maar ik wilde dat niet uitdragen tijdens mijn eerste twee en halve minuut op nationaal tv. Dat was niet de boodschap die ik wilde overbrengen. Ik heb toen dus besloten om Danger te gaan doen”

“Maar alle stappen die ik nam om vooruit te komen zijn genomen door wie ik ben. Ik heb nog nooit gedacht of de Islam me heeft belemmerd. Ik moet mezelf gewoon zijn en een onderdeel van mij is de Islam. Dat is net als je zou vragen: zou zwart zijn mij hebben belemmerd? Ik wil niet blank zijn. Ik zou afkeer krijgen van het succes dat ik behaal door buiten mezelf te treden.” Heb je die keuze ooit moeten maken? “Iedere dag. Altijd. Moet ik een keuze maken om wel of niet oprecht te zijn. Ik zou iets kunnen zeggen omdat het leuk klinkt. Maar uiteindelijk is het dan lang niet zo effectief. Dus als ik een gedicht schrijf, omdat het leuk klinkt dan blijft het oppervlakkig. De reden waarom Islamitische kunst lijdt, is omdat mensen dingen schrijven en maken waarvan ze denken dat het moet, in tegen stelling tot wat er in hun zit.”

“Wat me hier heeft gebracht en waarom jullie nu met mij praten, is omdat ik exact datgene zeg wat ik denk. En ik spendeer uren om hetgeen wat in mijn hart zit te uiten. Om iets anders te zeggen dan wat er in mijn hart zit, is blasfemisch. Het is een schending van mijn relatie met God. Ik kan alleen maar oprecht spreken en dat is het enige wat ik verlang voor mijn kunst. Alhamdolillah.”

Bij je laatste twee albums (Meccan Openings en Medinan Openings) gebruik je namen van twee heilige steden. Wat was de reden om dit te doen?
“Mijn jongere broer Mikaal Sulaiman, producent en acteur, heeft beide albums geproduceerd. Toen wij samen onze hajj hadden afgerond en weer terug in de VS waren, stuurde hij mij muziek op en daar schreef ik wat bij. Vervolgens stuurde hij me weer wat… en voor we het door hadden, was er al een halve album. Dus de reden waarom het Meccan Openings heet is omdat het geïnspireerd is door onze hajj. Het meesterwerk wat ook ter inspiratie heeft gediend, is het werk van Sheikh ibn al-Arabi, Al-Futūḥāt al-Makkiyya. Hij was een Andalusische geleerde, een meester in vele wetenschappen. Ik was ook geïnspireerd geraakt door zijn hajj die hij eeuwen geleden heeft uitgevoerd. Mijn werk is een erkenning van zijn werk.”

“Het is een trilogy, dus Meccan Openings, Medinan Openings en de laatst Openings zal op de dag van Arafat uitkomen, insh’Allah.”

Kun je wat meer vertellen over het boek dat  je onlangs hebt uitgebracht?
“Love, Gnosis & Other Suicide Attempts, de concepten die voorbij komen in dit boek zijn op basis van onbaatzuchtigheid. Het laten gaan van je ego. Het toelaten dat je gebroken wordt. Het is geschreven uit eigen ervaringen.”

“Voor mij is het een boek over liefdesgedichten. Maar ja ik vind dat alles wat ik die over liefde gaat. Het is een verzameling van gedichten die goddelijke liefde verkennen. Het is persoonlijke liefde, sensuele liefde, verlaten liefde en al die verschillende soorten en wat het doet en de schoonheid daarvan. Want hoewel het pijnlijk is om gebroken te worden is het tegelijkertijd ook heel mooi. Want het hart wordt opgebroken en wanneer het hart is opengebroken kan je naar binnen kijken. Ik had dingen van mezelf gezien die ik niet eerder had gezien. En met hart van me waar ik mijn hele leven al mee rond loop zat er van alles in waarvan ik me helemaal niet bewust was dat het er in zat.” Wat zag je? “Toen heb ik een nog grotere capaciteit om lief te hebben en te ervaren gezien. Ik realiseer me dat ik onbaatzuchtig kan zijn, om lief te hebben zonder er iets voor terug te krijgen. Om lief te hebben zonder voorwaarden. En nu weet ik dat. Dat is fantastisch om te weten. Ik zou het niet willen inruilen voor de wereld. Het heeft me gemaakt tot een authentiekere en oprechtere persoon. Alhamdolillah.”

Wat is de boodschap die je zou willen meegeven aan moslims in Nederland?
“Om jezelf te zijn vraagt moed . Maar er niets mooiers dan je leven oprecht te leiden. En er is niets pijnlijker en holler dan een onoprechte manier van leven. Wees jezelf. Mensen zijn heel defensief. Maar door open te zijn, zijn anderen in staat om jou te zien als mens zijnde en niet als een aanhanger van een ideologie. Maar als je meer van jezelf laat zien dan worden anderen gedwongen je als mens te behandelen. En dat is wat we allemaal willen. Iedereen wil liefde. Mensen spenderen dag en nacht aan het vinden van liefde. Ik denk dat 99,9% van de mensen constant bezig is om van gehouden en leuk gevonden te worden. Om geaccepteerd en verwelkomd te worden. En de beste manier om dit te realiseren is om lief te hebben.” Wat is je boodschap richting opkomende spoken word artiesten? “Lees veel en schrijf veel. Lees veel en schrijf veel. Lees veel en schrijf veel. En perfectioneer je ambacht. Zoek schoonheid. Het komt beetje bij beetje maar zorg ervoor dat je consistent bent.”

Wat kunnen we binnenkort nog van je verwachten?
“Ik werk momenteel aan Opening, het laatste onderdeel van mijn trilogy. Tevens ben ik bezig met het audioboek, Love, Gnosis & Other Suicide Attempts.  En verwacht meer liefde jullie kant op (grappend).”

Ben je nog niet bekend met het werk van Amir? Ga dan naar zijn website amirsulaiman.com en download daar gratis zijn albums Meccan en Medinan Openings. Morgen, 31 maart, geeft hij in Rotterdam een Poetry Workshop.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Malika Mouhdi

Een meisje dat wordt verward als Maleisisch, Indonesisch, Zuid Afrikaans en Somalisch maar in werkelijkheid volbloed Marokkaanse is. Ondanks dat zij een internationale opleiding volgt is zij in eerste instantie van plan om in Nederland aan de slag te gaan. Hoewel ze inmiddels al een aantal plekken heeft mogen bezoeken heeft ze nog een waslijst van landen die ze graag God Willende wil zien, zoals Japan. De oorzaak van haar intense behoefte om überhaupt de wereld te willen zien. Ok, ok om heel eerlijk te zijn was dat Dragonball Z maar dat even terzijde. Een ding is duidelijk en dat is dat Nederland het land blijft waar haar huis woont.

Lees andere stukken van Malika