Bastiaan Verberne is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl
’s Werelds meest beroemde schoenengooier, de Irakese journalist Muntadhar al-Zaidi, werd vorige week veroordeeld tot drie jaar cel wegens geweldpleging tegen een zittend (en tevens uitstekend bukkend) buitenlands staatshoofd.
Onderaan het nieuwsbericht over de veroordeling las ik voor de zoveelste keer de zin waar ik me al een tijdje over verbaas: “Schoenen gooien is in de Arabische wereld een zware belediging.” Deze zin wordt gebruikt sinds de eerste vermelding van het incident en is door vrijwel alle Westerse media klakkeloos overgenomen. Laten we de betekenis van deze zin eens proberen te analyseren.
Het lijkt alsof de bedenker ervan ons een stukje inzicht wil geven in de zo lastig te doorgronden Arabische cultuur. Als een cultureel antropoloog vertelt hij (of zij) ons dat het gooien van schoenen een niet-geaccepteerde handeling is in het Arabische cultuurgebied. Hoe anders is dat toch in onze Westerse cultuur, waar het gooien van schoenen blijkbaar de normaalste zaak van de wereld is. Vanochtend gooide ik nog een schoen naar mijn buurman bij wijze van begroeting. Hij trok lachend zijn badslipper uit en keilde deze speels in mijn richting. Na deze gebruikelijke culturele uitwisseling begonnen we beiden vrolijk aan de dag.
Niet? Het kan ook zijn dat de uitvinder van de zin ons het besef wil meegeven dat een schoen een onrein voorwerp is in de Arabische wereld. Immers trek je bij mensen thuis en bij het betreden van de moskee je schoenen uit. Wij in het Westen hebben wederom een hele andere perceptie van de schoenzool. Dat is een fijne schone plek, waar je altijd interessante etenswaar kunt vinden, zoals kauwgom. Toen ik laatst in de trein in slaap viel, porde de conducteur mij geheel conform Westerse culturele normen wakker met de reinheid van zijn schoenzool.
Nee, de enige plausibele verklaring voor het bedenken van deze zin is misschien dat je wel eens beelden ziet van boze Arabieren die met hun schoen of slipper slaan op een pop, een vlag of een omgetrokken standbeeld. In die zin zou je kunnen concluderen dat Arabieren hun minachting uitdrukken met behulp van hun schoeisel. Het volgende artikel uit de New York Times (mogelijk de bron van deze kwestie) verwoordt het als volgt:
“Hitting someone with a shoe is considered the supreme insult in Iraq. It means that the target is even lower than the shoe, which is always on the ground and dirty.”
Maar kom op zeg, is het niet waarschijnlijker dat de journalist gewoon graag iets wilde gooien naar George Bush? Met een handgranaat was hij niet binnengekomen en een laptop is zo duur, dus greep de journalist de enige beschikbare voorwerpen om het brein van Bush op andere gedachten te brengen. Ik begrijp niet wat de bedenker ons wil meegeven met deze culturele verklaring van het schoenen gooien? Dat “wij” in het Westen meer geciviliseerde manieren hebben om mensen te beledigen dan “zij” in de Arabische wereld? Of dat de haat van deze journalist zo diep zat dat hij greep naar het Ultieme Wraakmiddel: zijn schoen? En hoe zit het met de copy cat schoengooiers? De Chinese premier en een Israëlische legerwoordvoerder zagen onlangs ook een schoen op zich afvliegen. Deze schoengooiers waren van Westerse afkomst, dus dat maakt het dan net iets minder beledigend?
Ik begrijp dat de zin een bepaalde nieuwswaarde uitstraalt, maar dan zouden de media het ook andersom moeten doen. Tijdens de “taartaanslagen” op Pim Fortuyn en Rita Verdonk had de buitenlandse media bijvoorbeeld het volgende kunnen vermelden:
“In Nederland is het drukken van een slagroomtaart in het gelaat van een publiek persoon de ultieme vorm van vernedering. Het betekent dat het doelwit gelijk staat aan een clown. De clown, ook wel paljas of harlekijn genoemd, is in de Westerse cultuur een schertsfiguur die grappen maakt en men niet serieus neemt.”
Komt dit ridicuul over? Nou, laten we dan de komende tijd eens op houden met deze cultuurverklarende onzin over de diepere betekenis van het schoenwerpen.
Bastiaan Verberne is religiewetenschapper en intercultureel consultant
Bastiaan Verberne
Bastiaan Verberne is religiewetenschapper, dagvoorzitter en presentator.Lees andere stukken van
34 Reacties op "Schoenen vs Taart"
Haha wat een leuk stuk
[quote]Het lijkt alsof de bedenker ervan ons een stukje inzicht wil geven in de zo lastig te doorgronden Arabische cultuur. Als een cultureel antropoloog vertelt hij (of zij) ons dat het gooien van schoenen een niet-geaccepteerde handeling is in het Arabische cultuurgebied. Hoe anders is dat toch in onze Westerse cultuur, waar het gooien van schoenen blijkbaar de normaalste zaak van de wereld is. Vanochtend gooide ik nog een schoen naar mijn buurman bij wijze van begroeting. Hij trok lachend zijn badslipper uit en keilde deze speels in mijn richting. Na deze gebruikelijke culturele uitwisseling begonnen we beiden vrolijk aan de dag. [/quote]
Dit deel is gejat van een andere, engelstalige, column.
Voor de rest, wat is het probleem als journalisten constateren dat dit een Arabisch dingetje is? Een taart in het gezicht smijten van iemand waar je het oneens mee bent is in Nederland bijvoorbeeld een links dingetje. Mag je dat ook niet zeggen? Je moet je niet zo aanstellen. De jank-columns op deze site worden ook steeds ridiculer; hoe diep gaan jullie columnisten de volgende keer graven om iets te vinden om over te janken? Stelletje jankbekken.
De betreffende column die je vertaald hebt:
[quote]To throw the shoe, or not to throw the shoe: a cultural dilemma. Don’t you love it when Western reporters explain to their readers differences between their culture and Arab culture? I don’t know about you, but I really love it. Here is from the New York Times: “During the argument, heated words were exchanged and shoes were thrown, a severe insult in the Arab world.” So throwing a shoe at somebody is a “severe insult in the Arab world” but not anywhere else? How exotic. Tell me more, o culture experts of the New York Times. So today, I wanted to test this theory. So I got out of my house with a bag of shoes: I started throwing them, shoe by shoe, at my neighbor, aiming at the face. My neighbor laughed, and could only say nice things to me as a good neighbor. He then explained: you see, o Arab neighbor, in our American culture, throwing a shoe at somebody is not an insult at all. In fact, it is taken as a sign of affection. I returned back to my house, having learned about American culture, what I knew not before. Thanks to you, New York Times (and your intelligent and culturally informed reporters).
http://angryarab.blogspot.com/2007/02/to-throw-shoe-or-not-to-throw-shoe.html%5B/quote%5D
Volgende keer zelf de bronvermelding erbij doen hè.
Onder Hoessein had deze volksheld dit met de dood moeten bekopen ( en het waarschijnlijk niet aangedurfd) en zie nu hij krijgt maar 3 jaar.
Het gaat steeds beter in Irak
schoenen uit in een moskee,prima,maar
bij mensen thuis? bij Hollanders?
Je gaat toch je schoenen niet aandoen in huis waarmee je net over een door honden volgepoepte straat mee hebt gelopen? In Zweden doen ze ook geen schoenen aan in huis. Daar is niks islamitisch aan. Dat is gewoon schoon.
Bush zou ook gratie kunnen vragen voor deze man ipv hem drie jaar in de cel te laten rotten.
@ Nederlander
Wat ben je toch welsprekend. Janken? is dat het nieuwste mode woord, of herhaal je het eenvoudigweg vanwege de mooie alliteratieve klanken, of wellicht door perseveratie (hersenschade)? In welk laatste geval ik, als brave linkse inborst je voortaan maar als zielig, en dus goed, zal benaderen – conform je eigen verwachting van mij.
De columnschrijver heeft het niet gejat, maar aangepast.
Het taartgooien in het gezicht van politici gooien is geen linkse aangelegenheid. Dat is te veel eer. Of ben je de taart in het gezicht van Duyvendak vergeten?
@ Gerrit
Mee eens. Schoenen uit in huis is gewoon fris. Geen hondenpoep, of bierkots in mijn huis. Heeft niks met een geloof te maken. Alles daarentegen met de straat en mijn eigen comfort.
@ Bastiaan
Leuk geschreven column. Maar de vergelijking zou best waar kunnen zijn. Je ‘debunk’t’ de antropologie op populistische en, toegegeven, humoristische wijze.
Alison
Volgens mij ben jij geen voorstander om je als vreemde te mengen in de mores van andere culturen.
waarom moet Bush dat nu opeens wel van jou.
a) Omdat Bush bij dit incident persoonlijk betrokken is.
b) technisch gesproken heb je gelijk en is mijn pleidooi voor christelijke barmhartigheid van Bush de uber-evangelist louter opportunisme ;)
Hoessein was totaal niet barmhartig geweest en daar mochten we volgens velen niet mee bemoeien dus laat deze man ook de consequenties dragen volgens de wetten van zijn land.
deze man is Bush veel dank verschuldigd
Bedankt voor deze stuk!!!
Eindelijk kom ik het tegen, toen ik die zin (“Schoenen gooien is in de Arabische wereld een zware belediging.”” ergens las dacht ik :heeft een kleuter dit geschreven ?
Maar dat zal een tactiek geweest zijn om de domme mensen te laten voelen dat het terecht is.
Woede gewoon.
Waarom zou Bush in godsnaam gratie moeten verlenen aan iemand die bij gebrek aan een handgranaat een schoen naar zijn hoofd heeft gegooid?
Trouwens ik zou zo graag willen weten wie de schuld zou krijgen van de genadeloze ellende waar Irak (trouwens al meer dan dertig jaar) in verkeert als de Amerikanen en de Britten niet waren binnengevallen. Wie zou er dan de zondebok zijn? Want ik weet zeker dat de zelfmoordaanslagen, die tot nu toe de allermeeste levens hebben gekost, gewoon door zullen gaan. Gewoon omdat Soenniten, Sji-ieten en Koerden elkaar de pan uit zullen blijven vechten, tot de laatste man en vrouw. Daar heeft de VS helemaal niks mee te maken.
Alison “De columnschrijver heeft het niet gejat, maar aangepast”.
Nou ik vind het wel opmerkelijk zo te ‘citeren’ aangezien Bastiaan’s stuk begint met de constatering dat media klakkeloos dingen van elkaar overnemen.
Overigens las ik dat Bush bij zijn bezoek aan Canada binnenkort een vergelijkbaar onthaal kan verwachten (maar men gooit naar een grote afbeelding van Bush). Dus het is wel een rage. Weer een wat anders dan moonen.
Bastiaan’s “Schoen vs Taart” bracht meteen een beeld in mijn hoofd van een geiriteerde man die een schoen door het open raam gooit naar een blerende kater in maanlight. Dit is waarschijnlijk een imprint van mijn vroege jeugdjaren voordat ik leerde lezen en graag naar de comic blaadjes van mijn oudere broers keek. Ook een bekende afbeelding is, wanneer een visserman opgewonden aan zijn hengel rukt en tot zijn teleurstelling een schoen of laars uit het water vist.
Echter, op het Noordelijke Eiland, in Taihape een klein plaatsje omringd door velen boerderijen is het een jaarlijks evenement dat men in het midden van de grote weg een gumboot het verste probeert te gooien en of het een beledeging is in Iraq of dat de schoen het onderwerp is van andere verhalen en sprookjes, het geeft misschien verdere inspiratie voor een aspirant schrijver, journalist of zelfs een politicus?
Wanneer de Arab Leaque’s 22 hoofden van Staten in Quatar gaan vergaderen kan men er zeker van zijn dat security
streng is en dat schoeisel aan de voeten blijft.
Met respect van de Garden City Christchurch.
Sorry lezers…ik vergat mijn naam neer te schrijven, in (14). Tot volgende keer, so long Pals!
@ Fred
Bush *moet* in deze zin niks. Hij zou alleen kunnen zeggen: ‘goh, drie jaar, wel veel voor een schoen die mij gemist heeft’ en zijn naastenliefde in de praktijk kunnen bregen. Is waarschijnlijk bij hem verroest ;(
Het is goed mogelijk, dat Saddam Hussein aan de macht is geholpen door de CIA. Zijn coup kwam pal na de de Khomeini-revolutie in Iran – een doorn in het oog van Amerika – en Saddam’s eerste daad was het beginnen van een lange en bloedige oorlog tegen Iran. Saddam was bovendien jarenlang vriendjes met de westerse wapenindustrie – heb zelf nog samen in 1990 in het vliegtuig naar Bhagdad gezeten met een NLse wapenhandelaar die op het vliegtuig door wat generaals werd opgehaald. Van den Broek heeft de gifgasaanvallen op Koerdistan ontkend – zoiets doet onze vriend Saddam toch niet?
De oorlog in Irak werd begonnen, omdat zoonlief de eer van papa Bush ging veiligstellen. Wat zal pa trots zijn op zijn kroost.
Achter het Amerikaanse leger aan reisden aanvankelijk horden evangelisten, die het toch al wankele land verder ontwrichtten.
En ja, je hebt gelijk: de mensonterende aanslagen en burgeroorlog tussen facties in Irak hedentendage is geheel op het conto van de daders zelf te schrijven. Of Amerika de juiste is om in die ruzie scheidsrechter te zijn? Ik vraag het me af.
Vergeet bovendien niet: de Britten die hun koloniale grenzen expres verdeel-en-heers dwars door bestaande territoria heen trokken. Die zijn natuurlijk ook geheel onschuldig aan het ontstaan van het huidige conflict, waarbij bovendien de mannen van bepaalde sekten Soennieten en Sjiieten elkaar naar het leven staan en de Koerden zich er relatief buiten proberen te houden.
En voordat anderen het voor mij gaan zeggen: vergeet Iran niet, die daar ongetwijfeld de Sjiieten meegeholpen heeft tegen Amerika. Vergeet ook niet de vele, werkeloze en door media vergiftigde mannen die vanuit elders in de grote Islamitische wereld daar heen reizen.
PS de zelfmoordaanslagen, hebben de meeste levens gekost, omdat zij wél in de media komen; i.t.t. de verkeerd gevallen bommen en gerichte schoten van de Amerikanen.
Veel buitenlanders geven bij het aanvragen van een (aanvullende)bijstand uitkering hun bezittingen niet op. Enige maanden geleden werd in ons dorp een Turks echtpaar hierop gepakt. Zij hadden in Turkij een onroerendgoed bezit van een kleine miljoen.
Als Turkije en Marokko het tegen de afspraken in de Nederlandse overheid het dan ook nog moeilijk maakt dit goed te controleren ja dan heb je het gauw gehad.
Ben blij dat Saddam er niet meer is maar nu moet Bush ook nog even aan de strop en dan vind ik de wereld weer eerlijker verdeeld
Vele: Je leest te veel kranten en weinig boeken merk ik.
Saddam was het beste vriendje van Bush ooit, alleen de laatste periode was Saddam van zijn moordtrekjes aan het genezen. Tuurlijk is hij dan niet meer interessant voor Bush.
In de Arabische wereld wordt vaak over de westerse decadentie gesproken.
Is iedereen in het westen decadent, is het decadentie of zouden andere beschavingen hetzelfde doen met evenveel welvaart?
Dat heb je nu eenmaal met in- en outgroups, de nuance ontbreekt.
Niet echt waard om een stuk over te schrijven naar mijn mening!
Mvg
17
hoort niet hier thuis
Volgens mij is Bush nooit’vriendje geweest van Hoessein. ik weet niet welke boeken jij leest.
Het klopt dat in de oorlog tegen Iran Irak door Amerika
gesteund werd. ( Volgens mij was Bush volgens de kranten toen nog geen President, maar misschien vertellen jouw boeken iets anders. Misschien fout achteraf maar bekijk het ook met het oog van die tijd
De EU kan misschien binnenkort ook besluiten Turkije bij de EU te voegen en over 25 jaar
constateren dat dit een grote fout was en dat dit achteraf de ondergang van de EU betekende.
Alison, alsof Bush de macht heeft om iemand die in een ander land een gevangenisstraf heeft gekregen, gratie te geven.
En alsof Amerika er de schuld aan heeft dat Saddam de een na de andere oorlog startte.
En Frank, ik weet niet over welke Arabische wereld je het hebt, maar ga eens in Saoedische steden of in de Emiraten kijken en je zult zien dat de Arabieren daar vele malen decadenter leven. Westenhaat is allemaal ophitserij, het kweken van een vijand om te verbloemen hoe dictatoriaal de eigen regimes zijn.
Beste Fred,
alsof Bush de macht heeft om iemand die in een ander land een gevangenisstraf heeft gekregen, gratie te geven.
Volgens mij schrijft Alison, Gratie verzoeken.
En alsof Amerika er de schuld aan heeft dat Saddam de een na de andere oorlog startte.
Hmmm ja daar is Amerika zeker mede debet aan.
En Frank, ik weet niet over welke Arabische wereld je het hebt.
Over de Arabische wereld die iets groter dan is dan de Saoedische steden en de emiraten. De voorbeelden die je noemt illustreren wel wat ik zeg, namelijk dat onze veronderstelde decadentie een logisch gevolg is van welvaart, een gevolg waar weinig landen aan lijken te ontkomen.
Mvg
Ik vind het zo ongelofelijk dat, hoe je het ook wendt of draait, en wat voor onmenselijke misdaden er worden gepleegd in andere landen, door andere mensen, Amerika ALTIJD de schuld krijgt. Amerika wordt gehaat door niet alleen arabieren, maar ook door de links-fatsoenlijke goegemeente in Europa.
Het Amerika dat zoveel zonen heeft geofferd om datzelfde Europa te bevrijden, waardoor we nu in vrede en vrijheid kunnen leven, en wat ook zeker zijn aantrekkingskracht heeft op mensen uit de arabische wereld, anders waren die niet met miljoenen en miljoenen naar Europa gekomen om een beter leven op te bouwen.
Fred je snapt het echt niet he
Saoudie Arabie en Amerika zijn matties van mekaar
het heeft niks met arabier zijn te maken
Je bedoelt waarschijnlijk moslims ( de meeste moslims zijn gaan arabier)
Anyway zonder op in te gaan of ik het met je eens ben of niet of vooral deze groep mensen anti Amerika buitenlands beleid zijn.
Het klopt idd dat de Cia veel schade heeft aangericht
kijk een keer de docu: Who killed John o Neil? Bijv
Zolang je alleen de telegraaf en bestsellers blijft lezen zal je waarschijnlijk doorgaan met deze onzin te verkondigen
Groetjes een niet arabier en niet linkse human being
Ja, zap, het is een schande dat er uberhaupt landen zijn die vriendjes zijn met het land Saoedi-Arabië, maar dat neemt niet weg dat gezien het verleden het een gotspe is dat er zoveel linksgeorienteerde Europeanen zo fel anti-Amerika zijn.
Beste Fred,
Bedoel je nu mij in stukje 23?
Want ik zei duidelijk MEDE debet aan Saddam zijn wandaden. Zij hebben Saddam immers in het zadel geholpen, net als de Taliban trouwens. Natuurlijk is Saddam zelf verantwoordelijk voor zijn daden, maar het is mede mogelijk gemaakt door…
Verder geef ik Amerika lang niet altijd de schuld.
Amerika heeft inderdaad veel zonen geofferd zodat wij in vrede kunnen leven. Ik ben dankbaar dat Amerika daartoe werd gedwongen door Pearl Harbor enerzijds en het eigen belang bij een sterk Europa (niet te sterk natuurlijk) anderzijds. Ook jij weet natuurlijk dat Amerika aanvankelijk niet zo happig was om mee te doen. Ook ben ik ze dankbaar voor de Marshallhulp, hulp die ons goed geholpen heeft.
Minder dankbaar ben ik voor de Irakoorlog of invasie, ook ben ik niet echt blij dat ze tot voor kort weer een tijdje aan het martelen geslagen waren en zo heb ik op wel meer zaken kritiek.
Dat doet niets af aan het goede dat Amerika heeft gedaan net zoals het goede niets af doet aan het slechte.
Mvg
@ Fred
[quote]Amerika wordt gehaat door niet alleen arabieren, maar ook door de links-fatsoenlijke goegemeente in Europa.[/quote]
Vergeet de Canadezen niet ;)
die hebben het ook niet zo op Amerika – en die kunnen het weten. De leuke Amerikanen vluchten naar Canada. Bezoek maar eens Nelson, Rocky Mountains, BC: voor de Vietnam oorlog was het een leeggelopen stadje. Door de komst van alle dienstweigeraars is het daar vandaag zeer pleziering toeven.
Even serieus: ik heb geen hekel aan Amerika. Ik heb een hekel aan de Republikeinen, neo-cons en evangelisten. Bush is niet Amerika. Bush is de Hel (in Christelijke zin van het woord).
alison
.Even serieus: ik heb geen hekel aan Amerika. Ik heb een hekel aan de Republikeinen, neo-cons en evangelisten. Bush is niet Amerika. Bush is de Hel (in Christelijke zin van het woord).
Als ik dit omzou vormen naar moslims zij ik in nedrland aangeklaagt worden
Maar goed ik heb een hekel aan de islam, vindt het de hel op aarde en een vloek voor de mensheid.
@ Vele
Dat mag je vinden ;)
Je hebt ook wel een punt. Ik liet me gaan over Bush. Ik vind dat hij bestraft moet worden voor zijn misdaden. Dat is netter gezegd.
Welke misdaden dan precies? En moet Gordon Brown of Tony Blair dan ook op het schavot? En Balkenende? Voor Afghanistan?
@ Fred
Bush: massale dood door schuld op basis van bewuste manipulatie en leugens
Anderen: nou ja, m.b.t. Iraq: een internationale “parlementaire enquete” voor de rechtbank – het strafhof in Den Haag? – is eigenlijk wel aangewezen gezien de onoverzienbare hoeveelheid leed die berokkend is. Voor enkelvoudige dood door schuld worden ook *alle* betrokkenen aangeklaagd, waarna eventueel vrijspraak kan volgen. Waarom dan niet bij verdenking van massale dood door schuld? HUn status hoort ze niet vrij te pleiten – eenider is toch gelijk voor de wet? (Of toch niet?)
Laat ze hun naam maar publiekelijk zuiveren – en dan niet met hun eigen ik-ga-daarna-toch-wel-biechten verhaaltjes, maar met verklaringen onder ede en kruisverhoren van echte advocaten – c.q. niet door vriendjes van het pluche.
Alison, het zou mooi zijn als je het Iraakse volk ook eens serieus zou nemen. Onder hen zitten de meeste moordenaars, niet onder de Amerikaanse soldaten. Niet alle moslims zijn zielig.
Ook voordat Amerika zich met Irak ging bemoeien vielen er al vele, vele doden. Door Iraakse, Iraanse, Koeweitse handen.
Ik zou het weleens uit de mond van de Sji-itische zuiderling willen horen, hoe slecht meneer Bush was, die hem en zijn mede-zuiderlingen verlost heeft van de massamoordenaar Saddam Hoessein, die niet schroomde om tienduizenden sji-ieten af te slachten en het zuiden te onderdrukken.
Hey vergeet ook de verfgooister van Engeland niet: http://www.skynet.be/nieuws-sport/nieuws/detail_groene-activiste-gooit-smurrie-gezicht-van-britse-minister?id=492239
Beste Fred,
Ik zeg helemaal niet dat de Amerikaanse soldaten oorlogsmisdadigers zijn – al zullen sommigen van hen ongetwijfeld (a) gebroken en doorgeslagen zijn (b) Das Experiment eer aangedaan hebben.
Ik stel Bush en Cheney verantwoordelijk, niet hun kanonnenvoer.
Het was verschikkelijk onder Saddam. Blij dat hij geexecuteerd is. Ook hij zal in velen het slechtste naar boven gehaald hebben.
Ik vraag me alleen af, of (a) Irak nu niet slechter af is dan eerst (b) Amerika niet een puinzooi gemaakt heeft door Hussein eerst in het zadel te helpen en vervolgens het land kapot te maken tijdens het hem uit de zadel halen.