Voorpagina Maatschappelijk

Zelfreflectie

Naar mijn mening is zelfreflectie één van de belangrijkste factoren betreffende de ontwikkeling van een individu. Zonder zelfreflectie is men niet in staat om te groeien. Een voorbeeld dat ik hierbij zou kunnen noemen, is de nadruk die wordt gelegd op het ‘leren van je fouten’. Ik denk dat leren van je fouten pas mogelijk is op het moment dat je bij jezelf te rade gaat wat de eventuele oorzaken ervan zouden (kunnen) zijn. En in hoeverre jijzelf een bijdrage hebt geleverd in het maken van die fout. Maar tegenwoordig willen wij onze eigen onvolmaaktheden verbergen en willen wij onze negatieve kanten niet inzien.

Ik geef toe dat ik zelf ook wel vaker mag reflecteren op mijn gedrag. Ik ben verre van perfect en dat weet ik ook. En zodra iemand iets weet en dit ook accepteert, wordt het makkelijker om aan het proces van verbetering te werken.

Of toch niet? Ik denk dat de wil/motivatie om verbetering aan te brengen hierin ook een grote rol speelt. Maar wat ik vaak concludeer, is dat één persoon (die verandering wil aanbrengen) niet genoeg is. Een persoon die graag wil groeien, kan afgeremd worden door de reacties uit zijn nabije omgeving. Steun vanuit het ouderlijke huis speelt bijvoorbeeld een cruciale rol bij het praktiseren van iemand zijn zelfreflectie.

Mijn overtuiging van deze denkwijze werd sterker toen ik steeds beter naar mijn leraar Jeugdzorg begon te luisteren. Hij vertelde ons bijvoorbeeld dat hij een cliënt had die een ernstig delict had gepleegd, maar waarvan de ouders alsnog in tegenaanval gingen. Keer op keer, moest mijn leraar uitleggen waarom het zeer noodzakelijk was dat zijn cliënt behandeld moest worden. En keer op keer werd hem verteld dat er niks mis was met hun zoon.

Hij vertelde dat zijn cliënt de juiste motivatie had om die behandeling aan te gaan met het streven om te veranderen. Maar na elke gesprek die hij weer voerde met zijn ouders, leek die in een waar dilemma te komen. Hij raakte van slag en wilde aan de ene kant luisteren naar zijn begeleider, maar aan de andere kant wilde hij zijn ouders niet teleurstellen.

Daar sta je dan. Alleen, tussen twee wegen in. Niet wetend welke besluit je zou moeten nemen. En ik denk dat de motivatie van veel (probleem)jongeren kan afnemen door de invloeden vanuit de eigen omgeving. Een aanpak die alleen gericht is op die jongeren lijkt mij niet genoeg, want zodra de omgeving niet mee verandert of zich enigszins aanpast, is het onmogelijk om het proces van zelfreflectie te voltooien.