Voorpagina Spiritualiteit

Conservatief of Mystiek?

Ondanks de algemene acceptatie van basale theologische principes (wat mag wel en wat mag niet) binnen een geloofsgemeenschap , is er altijd wel een groep geweest die eerder de nadruk legde op het spirituele bewustzijn dan de naleving van die zogenaamde ‘wetten’. Zoals de Kabbalah in het Jodendom en het Soefisme in de Islam. Deze mystieke stromingen, met name het Soefisme, hebben de afgelopen eeuw voor veel opschudding gezorgd. Aanvankelijk heeft men niet veel moeite gehad met deze spirituele aftakking, maar naarmate de eeuwen voorbij gingen zijn er leiders geweest die de moslimgemeenschap attendeerden op de ‘kwade’ bedoelingen van deze Soefisten. Eind achttiende eeuw werd één van die ‘puritijnse belijders’ geboren in Saoedie Arabië. Zijn aanhangers volgden zijn ideologie: Het Wahhabisme

Mohammed ibn Abd al-Wahhaab was van mening dat véél moslims zich vuil hadden gemaakt aan dwalingen en afstand hadden genomen van de eigenlijke fundamenten van de Islam. Hij streefde naar een Islam die zich beriep op een letterlijke interpretatie van de verschillende heilige boeken en zich afkeerde van een meer mystieke interpretatie ervan. Om deze ‘mystieke zondaars’ te zuiveren van hun corrupte ideëen, werd er een wereldwijd campagne gevoerd die ten doel had om de ‘puritijnse’ islam te incorporeren in elk Islamitisch huishouden. Wie zich niet kon vinden in de wahhabitische doctrines, liep een groot risico om tot ‘afvallige’ te worden verklaard. Deze wereldwijde veldtocht werd gefinancierd door machtige oliesheiks die een pact sloten met vooraanstaande Wahhabitische sleutelfiguren. Zodoende werd het wahhabisme dé staatsgodsdienst van Saoedie Arabië.

De aanleiding voor het schrijven van dit stuk, is de prangende vraag:

"Is de godsdienst slechts een rechtssysteem, die de ’toelaatbaarheid’ van de gelovige toetst (is dit Halal of is dit Haram) óf is de mystieke verdieping van een gelovige vereist om de essentie van het geloof te begrijpen, om daarna zich te conformeren aan de religieuze regels?"

Ik kies voor het tweede.

Mijns inziens zorgt elk spirituele zoektocht voor een drang naar méér en méér begrip. Een regel naleven is pas effectief als men die regel begrijpt en er stellig in gelooft. De mystieke stroming in de Islam zorgt ervoor dat je de liefde van God begrijpt en ervaart. Pas na die ’transcendente ervaring’ zal men geloven in het dagelijks gebed en dit met volle vreugde verrichten. De formele houding van; "Oh…. Ik moet mijn verplichting nog doen, effe snel bidden!" zal op den duur een automatisme vormen, die een geestdodend effect zal oproepen. Je moet je wel bewust zijn van je gebed (verankering van je intentie; de Niyyah in het hart, is een voorwaarde voor het gebed)

Kortom, in mijn ogen is het niet verkeerd om jezelf te verdiepen in de mystieke wereld. Sterker nog, het is een wereld die je ogen opendoet en je een stap dichterbij brengt naar liefde, begrip, tolerantie en verdraagzaamheid (de eigenlijke fundamenten van de Islam). Een terrorist met een fundamentalistisch achtergrond komt vaak voor, maar een terrorist met een mystieke achtergrond is nooit voorgekomen.