Voorpagina Ramadan, Wetenschap

Wanneer begint de ramadan eigenlijk?

Vandaag zondag 22 juni 2014 AD is het de 24ste sha3ban, de 8ste maand van het jaar 1435 AH, eigenlijk was het dat gisteren al bij zonsondergang. Want volgens de Islamitische tijdrekening begint de nieuwe dag bij zonsondergang. Om het gemakkelijk te houden, gaan we even tellen:

zondag 22 juni 24 sha3ban
maandag 23 juni 25 sha3ban
dinsdag 24 juni 26 sha3ban
woensdag 25 juni 27 sha3ban
donderdag 26 juni 28 sha3ban
vrijdag 27 juni 29 sha3ban

Vrijdag de 29ste is wat men in het Arabisch noemt: Yawm a-Shak – de twijfeldag. En dat is het eigenlijk elke 29ste van de maand in de Islamitische maankalender. In deze kalender hebben maanden geen vaststaand aantal dagen, maar kunnen zij 29 of 30 dagen hebben naargelang de waarneming of berekening van de “geboorte” van de nieuwe maan. Voor een gedegen uitleg over deze ingewikkelde astronomische materie, verwijs ik graag naar de volgende sites: De islamitische tijdrekening en Islamic Cresents’ Observation Project.

Deze maandelijkse ’twijfeldag’ laat de meeste moslims gedurende het jaar koud. Totdat de volgende twee maanden aanbreken: de ramadan en de laatste maand van het Islamitische jaar Dû- l-Hizjah. De maand waarin de hadj en offerfeest plaatsvinden.

Van oudsher wordt het begin van de nieuwe maand vastgesteld door op de 29ste dag bij zonsondergang de “geboorte” van de nieuwe maan waar te nemen. Werd de nieuwe maan op deze dag waargenomen, dan was die zonsondergang de start van de nieuwe maand. Was dit niet het geval, dan was die zonsondergang de 30ste van die maand. Wanneer atmosferische omstandigheden het onmogelijk maakten om waarnemingen te verrichten, dan werd de maand vol gemaakt. Dat wil zeggen: de maand kreeg automatisch 30 dagen toegewezen – om zo twijfel uit te sluiten.

Nu kan men ook gewoon berekenen wanneer de “geboorte” van de nieuwe maan plaatsvindt en zelfs wanneer die waar te zien is met het blote oog. Moslim astronomen draaiden daar hun hand niet voor om. Zij konden zeer nauwkeurig de “geboorte” van de nieuwe maan ruim van te voren uitrekenen; ook waar, wanneer en op welke plaats deze te zien zou zijn. Moslims gaven echter in overgrote meerderheid de voorkeur aan het waarnemen van de “geboorte” van de nieuwe maan met het blote oog in navolging van de Sunnah. Niet vreemd dus, dat gezien de uitgestrektheid van de Islamitische wereld, het bijna nooit voorkwam dat de nieuwe maand overal op dezelfde dag begon. Met andere woorden: ramadan en de twee hoogtijdagen van moslims werden eeuwenlang nooit van bovenaf opgelegd, maar werden bepaald door lokale waarnemers wier waarnemingen alleen golden voor het eigen dorp, de eigen stad of hoogstens de eigen streek. Sinds het ontstaan van moderne staten in de Islamitische wereld in de 19de eeuw is dit een taak geworden, die de centrale overheid zich heeft toegeëigend. Met als gevolg dat het begin en einde van elke maanmaand door de centrale overheid wordt bepaald.

Voor moslims die in een Islamitische staat wonen – lees: staten met een moslimmeerderheid, dus geen staten die naar wet en geest geschoeid zijn op Islamitische principes; want die bestaan niet. – is het vrij eenvoudig. Zij volgen gewoon wat de overheid bepaalt. Wanneer het een land met verschillende stromingen betreft, dan worden de richtlijnen opgevolgd van de eigen stroming. Voor moslims die als minderheid leven in een niet-Islamitische landen, liggen de zaken ingewikkelder. Wie nu te volgen: het land van herkomst? Of het eerste Islamitische land dat aankondigt dat de ramadan begonnen is? Of kiest men speciaal voor een land omdat men er vertrouwen in heeft; dat dat land de vaststelling van de ramadan baseert op de Sunnah?

Voor de meeste Turken in Nederland is die keuze simpel: zij volgen gewoon Turkije. Met als voordeel dat zij op voorhand weten wanneer de ramadan begint en eindigt, gezien het feit dat Turkije een berekende maankalender hanteert. Voor de overige moslims, en dat zijn in overgrote meerderheid Marokkanen, ligt de situatie ingewikkelder. Een deel volgt net als de Turken het land van herkomst. Echter is de meerderheid geneigd zich niet te richten op het land van herkomst, maar meer op wat er wordt waargenomen in het gebied dat de bakermat van de Islam is en nu geregeerd wordt door woestijnrovers genaamd: de Sauds.

De meeste moslims in Nederland weten dat de Sauds voor geen meter deugen, maar ze denken – tegen beter weten in – dat de Sauds op z’n minst enig respect hebben wanneer het aankomt op de correcte wijze van Sunnah-bepaling van de maanmaand; en daarmee het begin van de ramadan. Niets is minder waar. De Sauds gebruiken net als Turkije een berekende maankalender, de Umm al Qura kalender, voor de bepaling van het begin van elke maanmaand. Met andere woorden: de Sauds voeren elk jaar een toneelstukje op, waarbij zogenaamd de “geboorte” van de nieuwe maan wordt waargenomen. Toevallig valt het begin van de ramadan dan altijd op dezelfde dag als vastgesteld in hun eigen berekende maankalender.

Terug naar aanstaande vrijdag, de 29ste sha3ban op 27 juni: de “geboorte” van de nieuwe maan vindt die dag plaats en daarmee is het volgens Diyanet – het directoraat van religieuze zaken van de Turkse staat – met nog wat bijbehorende criteria, de eerste dag van de ramadan. Turken zullen zaterdag hun eerste vastendag hebben. Wat geen verrassing is voor hen, want dat staat netjes in de kalender. Ook wanneer de ramadan afloopt: de laatste dag valt namelijk op 27 juli. Ook voor de Sauds staat al vast dat zaterdag 28 juni de eerste vastendag is volgens hun berekende maankalender. Alleen vinden zij het nodig om moslims wereldwijd voor te liegen middels een toneelstukje, in plaats van dat feit gewoon toe te geven.

Astronomisch is het onmogelijk dat op vrijdagavond tegen zonsondergang de “geboorte” van de nieuwe maan is waar te nemen op het Arabische schiereiland. Zelfs niet met hulp van optische middelen. Dit is ook bekend bij de Sauds en hun religieuze slippendragers; dus als zij op vrijdagavond bekend maken dat de “geboorte” van de nieuwe maan is waargenomen, dan liegen ze zoals ze dat al sinds jaar en dag doen.

In Nederland is het onmogelijk om aanstaande vrijdagavond na zonsondergang de “geboorte” van de nieuwe maan waar te nemen. Daarmee is de zonsondergang op die dag het begin van de 30ste dag van sha3ban en is de eerste dag van de ramadan zaterdagavond na zonsondergang. Wat zondag de 29ste juni de eerste vastendag maakt.

Ter info: Marokko begint sinds jaar en dag de ramadan op de eerste dag dat de “geboorte” van de nieuwe maan daadwerkelijk waarneembaar is vanaf het Marokkaanse grondgebied. Wanneer dit niet het geval is, maakt men van sha3ban een 30 dagen maand. Aangezien de “geboorte” van de nieuwe maan vrijdagavond na zonsondergang niet waarneembaar is in Marokko, zal de eerste dag van de ramadan beginnen op zaterdagavond. Daarmee zal de eerste vastendag in Marokko op zondag 29 juni zijn.

Mijn advies: koop een Turkse kalender van Diyanet of volg Marokko en laat de Sauds met hun toneelstukje links liggen.

Ramadan Mubarak!

Foto: Kyrion

 

Mohammed is: Een Man (althans als men dat woord slechts als geslacht opvat), een Moslim (in hart en nieren totaal, echter in daad maar mondjes maat), een Maliki (maar tot zijn schande moet hij bekennen al-Muwatta nog nooit gelezen te hebben), een Afrikaan, een Noord-Afrikaan, een Maghrebijn, een Berber/Amazigh, een Riffijn, een Ayzenay, een Aqarou3, een Arabier (in culturele zin), een Westerling, een Europeaan, een Nederlander, een Hollander, een Zuid-Hollander, een Leidenaar, een Voorschotenaar, een Vlietwijker.

Lees andere stukken van