Dag 1: “Als het maar geen moslim is, deel honderd”
Woensdagmiddag, vage berichten over een Frans blad waar het merendeel van Nederland nog nooit van gehoord had. Tien doden, nog voor je kunt denken: als het maar geen.. hoor je iemand zeggen: “Het schijnen moslimextremisten te zijn.” Wat je voelt: machteloosheid. Wat je nog veel meer voelt: een déjà vu. Alsof we weer in 2003 of in 2004 zijn. “Theo van Gogh, twaalf keer,” zei iemand op tv over de aanslag op Charlie Hebdo. Dat dacht ik dus ook. Net als in 2004 hoop ik dat het ook geen moslim is. En dat dan twaalf keer zo erg.
Een filmpje van een journalist van Al-Jazeera komt voorbij. Hij staat in Parijs en hij huilt. Het gaat heel moeilijk worden voor de moslims, zegt hij snikkend. Mijn Arabisch is niet heel goed, maar de hele middag hoor ik de journalist in mijn hoofd ‘saab, saab’ herhalen. Ik denk rare dingen. Zoals: “Nu werd islamofobie door die aanslagen op moskeeën in Zweden en enge groepen in Duitsland eindelijk serieus genomen, en nu is die sympathie voor moslims meteen weg.” Raar, omdat mensen om me heen, niet-moslims, helemaal niet bezig zijn met moskeeën op dat moment. Alleen maar met de slachtoffers en de persvrijheid. Ik heb helemaal geen ruimte in mijn hoofd om na te denken over de slachtoffers.
’s Avonds als je thuis komt zijn er ontwikkelingen. Veel ontwikkelingen. Een van de gedode agenten blijkt een moslim te zijn. Een vreemd soort oplichting gaat door je heen. “Zie je nou, er is ook een moslim gedood!.” Alsof moslims in Europa het nu minder ‘saab’ gaan krijgen.
Alsof de hashtag #killallmuslims er minder trending van wordt.
Dag 2: “We moeten weer afstand nemen”
Een nieuwe aanslag in Parijs. Op een agente dit keer. Maar het wordt ondergesneeuwd door de nasleep van de dag daarvoor. Een nieuwe fase in het omgaan met een aanslag als moslim, is aangebroken. De uitgekauwde, frustrerende en eigenlijk ronduit belachelijke discussie over afstand of geen afstand nemen. Er zijn moslims die zelf afstand nemen middels een initiatief als #nietmijnislam. En er zijn moslims en niet-moslims die vinden dat andere moslims afstand moeten nemen van de aanslag. Breivik, die gast uit Alphen aan de Rijn, Volkert van der G. en de Ku Klux Klan in drie, twee, een seconden denk je, voordat je begint aan het lezen van een reeks columns, geschreven door mensen die weigeren afstand te nemen. Maar die dat zo overdreven weigeren, dat het bijna afstand nemen wordt. Ik zag zelfs iemand op Facebook trots verkondigen ‘nog steeds geen afstand genomen’ te hebben.
Ondertussen nemen alle moslimorganisaties die Nederland kent afstand, gaan er daadwerkelijk moslims naar de herdenkingen in de grote steden, heeft de #nietmijnislampagina al 10.000 likes en betogen ’s avonds nog steeds mensen dat moslims afstand moeten nemen. Bij deze is mijn standpunt in het afstand nemen van terreurdaden dan ook niet principieel, maar eerder praktisch. Het heeft toch geen zin, dus waarom zou ik moeite doen om een filmpje te uploaden of een blog te schrijven om mij te distantiëren?
Dag 3: Angst
De daders zijn gepakt/gedood. Dubbele angst maakt zich meester van de moslim. IS laat weten dat morgen andere westerse landen aan de beurt zijn. Je zou bang moeten zijn voor zo’n dreigement, nou eigenlijk moet je je nooit bang laten maken, maar als je dan toch bang bent, dan zou je bang moeten zijn als Nederlander. Dat je ook als Nederlander wellicht te maken krijgt met een aanslag. Maar als je een hoofddoek draagt is de angst voor autochtone radicalen veel reëler. Een ‘hijabi’ werd geslagen, een ander kreeg bier over haar hoofddoek gesmeten, een derde werd in de supermarkt weggestuurd, nog een ander werd tijdens haar werk achter de kassa belerend toegesproken. Ze had die hoofddoek vandaag wel even af kunnen doen.
Ik draag geen hoofddoek en ik weiger te buigen voor terroristen door bang te zijn voor hen. Dus ben ik vooral kwaad vandaag. Ik ben kwaad, omdat mijn onschuldige zusters worden aangevallen door vreemden vanwege een hoofddoek, ik ben kwaad omdat #killallmuslims nog steeds trending is, kwaad omdat extreem Nederland dit aangrijpt om nog verder te polariseren. Van enge PVV-mannetjes tot enge anonieme en minder anonieme islamitische reaguurders die olie op het vuur gooien door de aanslag goed te keuren. En op de krant die dat publiceert, terwijl er ook nog een miljoen andere Nederlandse moslims voor handen waren om te citeren.
Dag 4: Openbaring
Pas op de vierde dag besef ik dat ik de hele situatie heb beleefd door hoe anderen willen dat ik de situatie beleef. Te beginnen bij het überhaupt de situatie te beleven. De hele samenleving heeft mij verteld, hoe erg ik dit moest vinden. De plek die het nieuws innam (voorpagina van kranten, speciale tv-uitzendingen, trending topics op twitter, eindeloze Facebookupdates) vertelde mij: “Jij moet hier iets van vinden, want dit is heel erg schokkend.” Terwijl er toch echt elke dag helaas doden vallen. Ook dode journalisten.
Maar goed, dat leerde ik al in het eerste jaar van de school voor journalistiek: het aantal doden delen door het aantal kilometers en je weet hoe belangrijk het nieuws is.
Ik schrok vooral van de rest. En dan vooral van mezelf. Dat ik bedacht of ik naar de herdenking zou gaan en toen dacht: “Zou ik er goed aan doen om daar als moslim mijn gezicht te laten zien?” In plaats van: “Wil ik als mens mijn steun betuigen aan andere mensen?” Of: “Als journalist aan andere journalisten?” Nooit eerder heb ik mezelf zo laten reduceren tot een naamloze deelidentiteit.
Daarom: Je suis Sheily Belhaj, een mens die gruwelt van dood en geweld, maar niet toekwam om alle slachtoffers te herdenken.
Sheily Belhaj
Sheily Belhaj verhuisde op haar 18e naar haar favoriete stad Utrecht, maar komt waarschijnlijk nooit meer van haar Haarlemse R af. Ze studeerde journalistiek én Arabische Taal en Cultuur en volgt nu een master Islam aan de Universiteit Utrecht. Ze is kritisch, serieus, heel erg onhandig en stiekem ook wel een betweter. Sheily is verder een typisch product van de multiculturele samenleving. Van haar Tunesische vader en Nederlandse moeder kreeg ze het beste van twee culturen mee. In de praktijk betekende dit dat ze op zondagochtend in een balletpakje Kinderen voor Kinderenliedjes aan het zingen was, om daarna met een hoofddoekje naar de moskeeschool te gaan. Omdat de Westerse en Islamitische culturen bij haar thuis zo vanzelfsprekend door elkaar heen liepen, gelooft ze dat dit in de rest van Nederland ook kan.Lees andere stukken van Sheily
8 Reacties op "Hoe anderen precies weten hoe ik Parijs moet herdenken"
Waarom afstand nemen? De mensen die ik ken vinden het verschrikkelijk wat er gebeurd is.
Afkomst of religie heeft daar niets mee te maken, die meisjes bij ons in de supermarkt, ook die met hoofddoekjes, waren gewoon aan het werk toen het gebeurde.
Niemand kan de schuld van een ander op zich nemen, toch schijnt dat nu te moeten.
En verder, blijf gewoon jezelf, leef als een goede moslim zoals ik proneer als een goed christen te leven en laat de mensen maar praten, ook de moslims hier staan er niet alleen voor. Er zijn veel meer mensen die net als ik achter jullie staan.
Overigens ben ik ook Charlie niet. Mijn geloof staat mij niet toe dat ik opzettelijk menden kwets, ook niet omdat ze een ander geloof hebben.
Mooi gesproken….heel mooi!!!
Respect!!!
Mooi stuk.
Laat je niet claimen, manipuleren of framen. Reageer niet als een pavlov -hondje.
Denk na over waarom je iets denkt, waarom je iets doet of gaat doen. Wat beweegt je. Zijn je motieven zuiver of vertroebelt door anderen. Wie ben je echt, wie ben je geworden, ben je wie zij willen dat je bent. Voordat je het weet ben je vervreemd van jezelf, of denk je er klopt iets niet.
Helaas trappen moslims steeds in dezelfde “trap”, automatische reactie.
Meestal uit angst. Zonder zelfinzicht.
Angst, beloning, straf zijn leidend in ons handelen en gedrag.
Vooral nu. Psychologisch..
Laat je leiden door rechtvaardigheid, kennis, eerlijkheid, de feiten, je eigen waarden, de Koran.
Succes.
Sorry, ik was afgeleid door de bevroren kinderen in Syrië en Gaza. Daar schaam ik me als moslim ontzettend voor.
@saida I feel you. Ik schaam mij niet alleen, maar ik walg van mijzelf.
Zoveel mensen worden vermoord in Israël, Syrië, Irak en afganistan. Miljoenen en wat doen wij( de mensheid) we staan erbij en kijken ernaar. Terwijl we volgens mij met elkaar hadden afgesproken zoiets nooit meer te laten gebeuren. Wat heeft herdenken voor zin als je niet actie neemt om iets te veranderen. Ik kan mijzelf echt niet meer aankijken in de spiegel. Wie ben ik geworden en wie zijn wij geworden? Waar is onze empathie en medeleven.
Ik had een klasgenoot op de middelbare school die stelselmatig werd gepest omdat hij ‘vreemd rook’. Hoewel vrijwel iedereen hier aan mee deed (tot mijn grote schaamte ik ook), was er één persoon die hier wel het voortouw in nam. Op een dag pikte de jongen het niet meer en sloeg de grootste pestkop op zijn neus. Een gebroken neus was het gevolg. Het algemene oordeel: Het was de pestkop zijn eigen schuld, hij had de jongen werkelijk tot het uiterste gedreven.
Geweld is nooit goed te keuren, maar kan wel een uiterste uiting van frustratie zijn. Hoewel ik geen moslim ben, zelfs niet godsdienstig ben, kan ik mij voorstellen, hoe iemand zich in zijn waardigheid voelt aangetast, wanneer belangrijke personen uit jouw religie belachelijk worden gemaakt.
Naar mijn persoonlijke mening heeft satire een belangrijke culturele en maatschappelijke functie: Door situaties ‘in extremo’ voor te stellen, kun je mensen aanzetten tot zelfreflectie en zelfkritiek. Dat lukt natuurlijk alleen indien je met satire de mensen bereikt, die je wilt bereiken.
Gezien de aard van het tijdschrift, kan ik mijn niet voorstellen, dat Charlie Hebdo veel islamitische lezers had. De doelgroep om satire tot ‘zelfreflectie’ te laten leiden ontbrak. Wat je dan al snel krijgt, is een situatie van ‘wij’ tegen ‘zij’… het pesten van de jongen op het schoolplein.
En die jongen op het schoolplein heeft uitgehaald. Hard. Veel te hard! En ik veroordeel deze actie zonder meer. Maar het gaat mij te ver om de slachtoffers van de aanslag op Charlie Hebdo te zien als martelaren voor de vrije meningsuiting. Ze hebben de grenzen van de vrije meningsuiting opgezocht… en die gevonden.
Moet iedere moslim nu zijn standpunt bepalen ten opzichte van deze aanslag? Onzin natuurlijk. Moest iedereen die ‘raar rook’ zijn standpunt bepalen ten aanzien van de jongen die zijn pestkop een bloedneus sloeg?
Op het moment dat je stelselmatig bezig bent iemand tot het uiterste te tergen, moet je er niet vreemd van opkijken, als iemand met wat minder zelfbeheersing ineens ‘uithaalt’. Daar heeft cultuur en godsdienst niets mee te maken… tenzij je iemand op grond van cultuur of godsdienst loopt te tergen. Het is altijd de pestkop die bepaald, door wie hij potentieel een bloedneus wordt geslagen.
Ik ben bijna twintig jaar moslim, maar heb me nooit zo bedreigd gevoeld als nu. Als ik alleen om boodschappen ga, durf ik geen hoofddoek meer te dragen uit angst voor represailles (ik woon op het platteland, de PVV doet het hier erg goed)… Vorig jaar zijn onze kinderen van school veranderd, omdat de ouders van de dorpsschool hier in de buurt ons niet konden accepteren. We zijn met het gezin weggetreiterd uit een Frans dorp in de Provence, waar we het 40-jarig huwelijk van mijn (Nederlandse) ouders gingen vieren… Life isn’t always easy.
Pingback: Double Standard | Swap I. Chou