In deze gezegende maand staat de Koran centraal. Velen spreken vol lof over alle hoofdstukken en de verzen die hen tot tranen aan toe verroeren. Iedereen citeert iets uit de Koran wat een belofte geeft voor een betere morgen, optimisme dat hen overeind houdt in deze wereld vol pijn en leed. Maar wat doe je wanneer je de Koran open slaat en het gevoel hebt dat alle Noor van jou afkaatst en niets tot je doordringt? Wat doe je wanneer je de Koran leest en al haar woorden van hoop langs je voorbij schieten? Welkom in de wereld van depressie: waarin de duisternis in je soms geen toegang geeft tot de grootste bron van licht in de werelden.
Wat is depressie?
Wat is depressie eigenlijk? Depressie is een stemmingsstoornis en wordt gekenmerkt door een neerslachtige stemming en het verlies aan interesse in bijna alle dagelijkse activiteiten. Het is een complexe aandoening waarbij de hersenen een belangrijke rol spelen. Wetenschappers denken dat depressie ontstaat door een samenspel van biologische, sociale en psychische factoren. Een veel voorkomend symptoom is het gevoel van waardeloosheid of overmatige schuld. In Juz’ 15 vond ik een prachtige vers die dat gevoel aanspreekt en wegneemt.
Inspiratie uit Juz’ 15
Juz’ 15 bevat heel Surah 17 al-Isra en een deel van Surah 18 al-Kahf. Van de vele onderwerpen die aan bod komen in deze Juz’, wil ik graag twee ayaat delen die mij persoonlijk hoop bieden. Zo zegt Allah SWT dat Hij Zijn hulp biedt aan iedereen. Dus hoe negatief je je ook voelt van binnen, weet dat Zijn hulp geen grenzen kent:
كُلًّا نُّمِدُّ هَٰؤُلَاءِ وَهَٰؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ ۚ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا
Wij verstrekken hulp aan iedereen: zowel aan dezen (ambitieus over het leven op deze wereld) als genen (strevend naar het hiernamaals) is hulp toegekend door jouw Heer. En de toekenning van jouw Heer is niet verboden of beperkt (voor iemand). [17:20]
Wanneer je je neerslachtig voelt, laag zelfvertrouwen hebt, of gevoelens van waardeloosheid, wanhoop of schuld voelt, onthoud dan dat Allah (swt) bijzondere zegeningen aan de mens heeft toegekend. Allah (swt) zegt dat de mens eer is toegekend, en boven alle andere scheppingen is gezet:
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا
En inderdaad hebben Wij de kinderen van Adam geëerd en hen gedragen over land en zee (i.e., in de steden, woestijnen, rivieren en oceanen), en hun van het goede gegeven en hen verheven boven velen degenen die Wij hebben geschapen. [17:70]
Hou vol
Als iemand die zelf lijdt aan depressie, weet ik goed hoe het voelt om je imaan en je mentale staat te balanceren. Het advies van familie en vrienden is vaak goed bedoeld, maar helpt je niet veel verder. Probeer de wonderen van God te zien in de kleine dingen, want Hij heeft deze wereld met schoonheid geschapen voor ons [Quran 18:7]. Een wandeling door het bos, joggen door de regen, op een publiekelijk bankje zitten in de zon en de diversiteit van mensen bewonderen, op Schiphol staan en proberen zoveel mogelijk talen te herkennen, meedoen met de fantasie van een klein kind. Het zijn allemaal kleine wonderen van Allah (swt) die je weer die connectie kunnen doen opleven. Wanneer je niks voelt is het belangrijk dat je met regelmaat je spirituele ‘medicijn’ blijft innemen door bijvoorbeeld de Koran te lezen, hoe moeilijk het ook is. Mocht je iemand kennen die last heeft van depressie: wees extra zorgzaam en geduldig.
Zoek spirituele hulp
De kracht van du’a valt niet te onderschatten. De Profeet (saw) heeft gezegd: “Allah is niet tevreden met diegenen die Hem om niks vragen” [Tirmidhi]. Dus vraag Hem. Zie constant dua doen als een steenhouwer die zijn hamer en beitel moet slaan op natuursteen. Keer op keer, keer op keer. Verwacht niet dat je plots iets ziet qua resultaat. Soms zijn het de kleine barsten diep van binnen, na al die slagen van de hamer, die er uiteindelijk voor zullen zorgen dat de lichtstralen van Noor door de barsten alles van binnen zullen verlichten. Praat met een geestelijke geleerde, vraag om spiritueel advies die past bij jouw situatie. Probeer de Koran met vertaling te lezen en vind de ayaat die jou persoonlijk aanspreken. Verzamel die en geef niet op.
Zoek professionele hulp
Als moslim met depressie is het leven niet altijd makkelijk, omdat iedereen verwacht dat je geestelijk en spiritueel ‘een oplossing’ hebt door moslim te zijn. Je kan immers niet lijden aan een psychologische stoornis en daarnaast aanhanger zijn van een religie die draait om rust te vinden. Al je existentiële vragen zouden toch beantwoordt moeten worden? Helaas is dat niet altijd zo. Depressie is niet alleen iets wat van zichzelf weg gaat als je het hard genoeg negeert. Net zoals je voor fysieke pijntjes en kwaaltjes naar de dokter gaat, net zo moet je voor dingen die in jouw belevenis ineens anders zijn ook naar de dokter. Zoek professionele hulp. Wees niet bang om in vage termen te spreken over wat je voelt of denkt. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om spirituele en professionele hulp te combineren om weer jezelf te zijn.
Ik hoop dat ieder van jullie die lijdt aan depressie (en/of een andere stoornis), ook de zegeningen van deze maand kan voelen. En dat je hart het licht van de Koran zoveel mogelijk zal absorberen.
Bron uitgelichte afbeelding: Flickr.
6 Reacties op "De Koran en depressie – Juz’ 15"
Assalamu aleikum beste Nazir Bibi,
Heel erg bedankt voor dit stuk. Velen worstelen met je mee. Het delen van je verhaal kan voor heel veel mensen een verlichting zijn. Als je depressief bent, denk je vaak dat iedereen je een zeur vindt, ondankbaar en verwend. Dat gevoel van onbegrip wat je ervaart, maakt het dan nog erger, juist omdat je al zo’n last hebt van schuldgevoelens en waardeloosheid. Mij heeft het altijd heel erg geholpen te weten dat anderen hetzelfde ervaren, dat het niet uniek is wat ik meemaak, en dat er niets ‘raars’ aan me is, dat ik niet zwak ben, misschien juist eigenlijk wel heel sterk.
Bedankt ook voor je goede adviezen. Ik hoop dat mensen die die stappen nog niet hebben durven zetten zich door jou aangemoedigd voelen.
Je lijkt me een heel wijs persoon.
Heel mooi geschreven Nazir. En een pittig onderwerp dat je hier aansnijdt. Van 2001 t/m 2007 leed ik aan winterdepressie zonder te weten dat het een depressie was. Ik dacht dat het te maken had met mijn zwakke imaan dat ik mij zo rot voelde. Zodra de maand september begon,begon ook mijn ellende. Vaak tot april of iets later afhankelijk van het weer. In 2007 was het hoogtepunt. Ik kon mijn bed niet meer uit omdat alles aan mijn lichaam pijn deed. Als ik toch ergens heen moest,sleurde ik mezelf. Echt letterlijk! Het werd zo erg dat ik uiteindelijk professioneel hulp heb gezocht. Het was een combinatie van verschillende factoren waarom ik aan winterdepressie leed. Ten eerste, ik had er aanleg voor. Ik was erg gevoelig voor licht. Ten tweede, de periode 2001 t/m 2007 kenmerkte zich door een existientiële zoektocht. Vanuit huis moslim zijn betekent niet vanzelfsprekend dat je islam klakkeloos accepteert. Ten derde, ik had geen doelen in mijn leven en was de slechtste student ooit. Ik wist niet waar mijn talenten lagen en wat ik wilde doen. Ten slotte, de overdosis aan wereldnieuws waarbij ik te weten kwam over al het ellende in de wereld. Ik wist veel maar kon weinig tot niets doen om het ellende te laten verdwijnen. Ik voelde mij net als Atlas die de wereld op zij schouders droeg. In 2007 is het niet meteen goed gekomen,maar het ging geleidelijk. Ik wil hier schrijven hoe het gelukt is om toch uit die depressie te raken.
– Weten dat ik er aanleg voor had,stelde mij gerust. Ik zocht het licht op. Veel naar buiten geweest en gewandeld.
– Veel dua gedaan en de koran gelezen in een taal die ik begreep. Ik haalde veel kracht uit de laatste hoofdstukken en met name hoofdstuk 94. Dit is echt een remedie voor depressie. Het stelt je gerust ( in elke moeilijkheid schuilt een gemak) en vertelt wat je moet doen (zodra je klaar bent met een klus,ga dan verder met een andere klus, niet stilstaan, wil je uitrusten doe iets anders maar niet stilstaan! En richt je met volle aandacht tot God in liefde)
– Ik ben de confrontatie aangegaan met mijn existentiële vragen. Het was echt een rot periode maar uiteindelijk,na veel lezen en vragen stellen, tot de conclusie gekomen dat geen enkel kennis op aarde 100% waar of zeker is. Alles is gebasseerd op aannames. En daarom is geloof,geloof. Ik geloof dat de koran Allah’s woorden zijn. En dat dit de waarheid is. Punt.
– Vrijwillgerswerk doen heeft mij doen ontdekken waar mijn talenten liggen. Daarnaast heb ik heb ik heel veel dua gedaan,zo specifiek mogelijk: Ya Rabb, geef mij een doel/baan die past bij de talenten die jij mij hebt gegeven. En laat dit een baan zijn waarmee ik halal mijn rizq kan verdienen en waarmee ik Jouw tevredenheid/liefde kan krijgen. Een baan waarbij ik van nut kan zijn voor mijn medemens. Deze dua heeft opgeleverd dat ik nu lesgeef als docent aan mensen met verschillende culturele achtergronden. Ik kan niet uitdrukken hoe dankbaar ik hiervoor ben.
– Overdosis aan wereldnieuws behoorlijk beperkt. En mijn blik gericht op wat er gaande is in mijn nabije omgeving hier in Nederland in mijn stad, wijk, straat en familie. Sociale media zorgden voor nog meer onrust bij mij. Ik denk dat het onmogelijk is om een gezonde psyche te hebben als men het wereldnieuws zo nauw volgt via sociale media. Alleen het noodzakelijke is voldoende. Hoe cliché ook, een beter milieu begint écht bij jezelf.
– Dankbaar zijn. Dit is makkelijk gezegd,maar best moeilijk om oprecht dankbaar te zijn. Jezelf richten op het vergroten van het positieve door continu dankbaar te zijn ipv je energie steken in het bestrijden van het negatieve.
– Tot slot: inname van geraffineerd witte suiker verminderen, verminderde ook mijn stemmingswisselingen.
Mijn excuses voor de superlange tekst maar hopelijk heeft iemand hier iets aan.
En bedankt voor jouw verhaal/reflectie.
Dank je beste Hilal! Goed om jouw ervaringen te lezen.
Wat mij het meeste helpt (naast mezelf dwingen te bewegen en onder de mensen te komen, ook al voelt het alsof er scheermesjes in je hersenen zitten) is cognitieve therapie. Dat gaat er vanuit dat aan voortdurende negatieve gevoelens (bang, boos, bedroefd) automatische gedachten ten grondslag liggen. Die gedachten kloppen heel vaak helemaal niet. Ik leer in CT denkfouten opsporen (zgn. automatische gedachten) en leer die schematisch bevragen d.m.v. uitdaagvragen, en er zo een functionele gedachte tegenover te zetten. Zo heb ik al sinds m’n puberteit de hele diepe (aangeleerde) overtuiging over mezelf gehad dat ik een heel egoïstisch en niet-empathisch persoon ben -wat me ongelooflijk slecht en waardeloos liet voelen- maar begin ik door die uitdaagvragen nu langzaam in te zien dat dat een verkeerde aangeleerde overtuiging is over mezelf. Daardoor kan ik er een functionele gedachte tegenover stellen en ga ik me langzaam beter voelen, word ik blijer met mezelf en heb ik minder schuldgevoelens.
Bij mij is het geen kwestie van aanleg, maar vooral het niet kunnen verwerken van ingrijpende gebeurtenissen in mijn leven, en onvoldoende ervaren dat ik met mijn emoties terecht kon/kan bij mijn primaire steungroep. Dat wordt ’n zogenaamde reactieve depressie genoemd, i.t.t. klinische depressie. Ik heb ook met existentiële depressie te maken gehad in mijn adolescentie, maar daarin heeft religie me de nodige troost kunnen geven. Dat speelt nog steeds weleens op hoor, maar er zit ’n soort ‘demper’ op, vroeg of laat vind ik de weg weer terug naar God.
Wanneer je je verdiet niet veilig kunt uiten, ga je het opkroppen. Je doet dan op jonge leeftijd negatieve ervaringen op met het uiten van emotie, die je negatieve overtuigingen over jezelf geven (‘het ligt gewoon aan mij’) en een negatief verwachtingspatroon voor de rest van je leven (“met mij zal het wel nooit helemaal goed komen”, “ik zal nooit echt geluk ervaren”). Bedroefd en Blij verdwijnen naar de achtergrond, terwijl Bang en Boos wel gewoon hun gang kunnen gaan. Dan vervlak je op ’n gegeven moment emotioneel, ervaar je geen hoogte- en dieptepunten meer, word je gevoelsmatig ’n soort lege huls. Je reageert niet meer goed op je omgeving, hebt geen eigenwaarde en wordt ’n soort deurmat voor familie/vrienden/partner, je trekt geen grenzen meer, ze krijgen vrij spel bij je, wat het weer nog erger maakt.
Mij helpt de gedachte dat het een kwestie is van omstandigheden, dat het niet in mezelf zit, niet bij mijn wezen hoort. Ergens in mij zit een hele vrolijke jongen verstopt, die door omstandigheden nooit de kans gehad heeft echt tot wasdom te komen, die door het wegstoppen van verdriet mee naar beneden getrokken is en daardoor onnodig lang in angst en woede geleefd heeft, en die daarin door zijn primaire steungroep geen veiligheid aangereikt gekregen heeft. Ik leer nu die veiligheid in mezelf te vinden en zo langzaam het goede van het leven te zien, blijdschap en verdriet gewoon te ondergaan en woede en angst in te tomen, terug te brengen naar functionele proporties. Verdriet heeft een hele belangrijke functie, het uiten ervan kan juist verlichting brengen.
Wat me ook erg geholpen heeft is zgn. ‘rescripting’, fantasieoefeningen waarbij je traumatische gebeurtenissen een andere afloop kunt geven. Daardoor worden herinneringen losgekoppeld van te sterke emoties die belemmerend werken. Het helpt je ook inzien dat bepaalde dingen die gebeurd zijn niet je eigen schuld zijn, dat je slachtoffer was van omstandigheden en er niet zelf om gevraagd hebt. Daarmee kun je de schuldvraag buiten jezelf leggen, dan blijft het nog wel rot dat je het mee hebt moeten maken, maar groeit het besef dat het niet iets met jouw wezen te maken heeft, dat je het niet meegemaakt hebt omdat je het nu eenmaal verdiende, uitlokte of erom vroeg.
Héél erg bedankt! Jazak Allahu khair. Je hebt waarschijnlijk geen idee hoeveel dit stukje dat je geschreven hebt mij heeft geholpen. Wat mij ook altijd enorm helpt en troost is surah Inshirah fa inna ma el usri yusra inna ma el usri yusra. Dan voel ik gewoon in het diepste van mijn ziel dat alles goed komt en wat er ook gebeurt, Allah mij rechtvaardig zal beoordelen en me genadig zal zijn. Ramadan Karim! Moge Allah je vast en je gebeden aanvaarden. Salam!
WalaikumAssalaam Munir, Hilal en Rochelle,
Heel erg bedankt voor jullie mooie reacties. Jullie verhalen, tips, adviezen en dua’a hebben mij ook geholpen deze maand. Ik twijfelde op het laatste moment toch om dit stuk te publiceren, omdat ik het toch wel erg persoonlijk vond. Maar toen ik jullie reacties las stelde het me weer gerust, en ben ik toch blij dat ik erover heb geschreven.
@Munir en @Hilal,
Erg bedankt voor jullie persoonlijke verhalen. Ik heb er veel aan gehad om te lezen hoe jullie met depressie omgaan. Aangezien ik nog in het proces zit om het allemaal uit te vogelen, zijn zulke adviezen erg welkom. We komen er wel.
Ik hoop dat jullie een mooie Ramadan hebben gehad.
Moge Allah swt al onze vasten en gebeden accepteren.
Ameen.
Beste Nazir,
Je berichtje is al weer een tijdje terug maar kwam er toevallig op uit.
ik vond het erg mooi geschreven en het bracht erg veel rust in me naar boven.
Ik kamp al jaren met zware depressies maar heb als geboren ongelovigen me rust gevonden in de Islam. Ik wil me dolgraag bekeren en het goede pad op. Maar toch blijft het door mijn depressie en onzekerheden elke dag weer een strijd. Het is voor mij een geruststelling om te weten dat je als moslim je ook depressief kan voelen, want het voelt voor mij vaak tegenstrijdig. Ik hoop dat we allemaal het licht blijven zien en dat we de rust en liefde vinden in het geloof
Ik wens je het beste
Melanie