Ja, nee, inshaAllah?

Laten we eerlijk zijn: niemand houdt ervan om ‘nee’ te moeten zeggen. Je wil mensen niet teleurstellen, je wil niet moeilijk doen en het kan respectloos overkomen. Misschien is het om die reden dat moslims een weg om “nee” heen hebben gevonden; het zeggen van inshaAllah. InshaAllah wil zoveel zeggen als; als Allah het wenst. En in plaats van ‘nee  te zeggen gebruiken we regelmatig deze uitdrukking.

Het gebruik van inshaAllah kent een religieuze achtergrond. Om een lang verhaal kort samen te vatten wordt van de gelovige verwacht dat hij, wanneer hij aangeeft dat hij zich voorneemt iets te doen, dit voornemen bekrachtigt door te zeggen dat hij dit-en-dat inshaAllah zal doen. Het voornemen is dus aanwezig maar de inshaAllah dient als een soort van “onder voorbehoud”. Dit wil zeggen: ik neem mij iets voor, ik streef ernaar mijn voornemen te praktiseren, maar lukt dit niet om redenen buiten mijn macht om, dan heeft Allah het anders gewenst.

Het hedendaagse probleem is echter dat we, in plaats van een sterk voornemen te hebben iets te doen, juist misbruik maken van het zeggen van inshaAllah om maar geen ‘nee’ te hoeven zeggen. En wanneer we dan de gemaakte afspraak niet nakomen, laten we er voorgenoemde redenatie op los: Allah heeft het niet zo gewenst. Dit is een probleem bij volwassenen onder elkaar, maar is ook zeker een probleem onder ouders. Het wil met regelmatig gebeuren dat ik ouders inshaAllah hoor zeggen tegen hun kinderen met als doel hen stil te houden.

Kind: ‘We gaan nooit iets leuks doen, waarom niet?’
Ouder: ‘We doen toch weleens leuke dingen?’
Kind: ‘Nee, we doen nooit iets leuks, kunnen we alsjeblieft morgen iets leuks gaan doen?’
Ouder: ‘InshaAllah.’

Vervolgens komt de dag erna en is het een dag zoals alle andere dagen. De uitspraak was namelijk geen voornemen, het was een verkapte nee (om van de discussie af te zijn). Wanneer we wel inshaAllah zeggen maar niet de oprechte intentie hebben om de daad te verrichten vertellen we in feite een leugen. Niet slechts een gewone leugen, maar een leugen waarbij je misbruik van Allah maakt om ervoor te zorgen dat je zelf de waarheid niet hoeft te spreken. InshaAllah is bedoeld voor hen die zich voornemen iets te doen, het is niet gekomen als een uitspraak die je kunt gebruiken om mensen voor te liegen. En erger nog: wanneer je inshaAllah zegt betreffende een kwestie, maar geen enkele moeite steekt in het nakomen van het voornemen, geef je eigenlijk Allah de schuld van je eigen luiheid.

Als ouder zijnde dien je jouw kind te leren over Allah. Dit heeft als doel dat een kind leert wie Hij is, zodat het kind van Hem gaat houden. Wanneer jij als ouder voortdurend valse beloftes doet gekoppeld aan Allah, dan maak je het jezelf onnodig moeilijk. Zeg ja, inshaAllah wanneer je jezelf iets voorneemt. En leer nee te zeggen. Niet alleen tegenover je kinderen maar tegenover eenieder waartegen je nee zou moeten zeggen in plaats van inshaAllah. Het uitspreken van inshaAllah zou niet moeten staan voor een gevoel van “geen idee of het gaat gebeuren”, maar zou moeten staan voor een gevoel van; hij/zij heeft Allah genoemd, dus hij/zij zal er alles aan doen om de gemaakte afspraak na te komen.

Vind je het lastig om ‘nee’ te zeggen tegen je kinderen? Dat kan uiteraard. Daarom is het belangrijk om eerst te beseffen wat het over jou als ouder zegt wanneer je “inshaAllah” gebruikt om “nee” te vermijden. Op het moment dat je weet dat je het niet gaat doen en toch de suggestie wekt dat je het gaat doen ben je aan het liegen. Niet zomaar een leugen, maar een leugen waarbij je Allah betrekt. Daarnaast geef je daardoor Allah ook indirect de schuld van het niet nakomen van een (nep) voornemen. En tenslotte is het een belediging voor Allah en een belemmering in de manier waarop je jouw kind over Hem leert. Deze redenen zouden genoeg moeten zijn om ermee op te houden.

Is het nog steeds lastig om ‘nee’ te zeggen in plaats van inshaAllah? Hier twee praktische tips. Leer jezelf aan niet direct op verzoekjes in te gaan, geef aan dat je erover wil nadenken. Als je kind het vervolgens vergeet is dat makkelijk, zo niet dan heb jij tijd gehad om over een goede reactie na te denken. Bij bepaalde vragen, waarvan je weet dat je moeilijk ‘nee’ kan zeggen kun je aangeven dat je kind het aan je partner dient te vragen. Doe dit niet bij alles, maar weet van elkaar wel bij wat je jouw kinderen wil doorsturen, dan kan je als partner daarop inspringen.

Alle begin is moeilijk en zeker bij kinderen kan de reactie al snel zijn: ik mag nooit wat! Maar vergeet niet dat opvoeden een lange adem vereist en je kinderen naarmate ze ouder worden het nut van je handelingen zullen inzien. Daar komt bij dat ze uiteindelijk ook meer respect zullen hebben voor een ouder die ‘nee’ durft te zeggen dan de ouder die zich achter “inshaAllah” probeert te verschuilen. Immers; beter een vervelende duidelijkheid dan een situatie waarin je als kind niet weet wat je van je ouders kan verwachten.

Tenslotte

De uitspraak inshaAllah is een uitspraak die een link legt tussen wat wij intenderen en wat wij accepteren als zijnde al dan niet voorbestemd. Wanneer wij deze uitspraak goed gebruiken kan dit onze band met Allah versterken. Wanneer wij echter deze uitspraak misbruiken zal het zeer zeker ten koste gaan van onze relatie met Allah. Daarnaast heeft het gebruik van deze uitspraak, op zowel goede als verkeerde wijze, effect op onze omgeving. Wanneer wij Allah als excuus nemen voor het niet doen wat we voornemen (want het uitspreken van inshaAllah is hetzelfde als je intenderen om alles in het werk te stellen om iets te doen) dan zal dit ervoor zorgen dat we als onbetrouwbaar worden gezien, zowel door volwassenen als door kinderen. Laat ons het goede voorbeeld geven en een beweging starten die haar afspraken eert, haar beloften nakomt en de waarheid spreekt, ook als dat moeilijk is.

Abdullah’s werk is ook te volgen via Facebook.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Abdullah den Toom

In 2005 bekeerde hij zich tot de islam, en sindsdien timmert hij druk aan de weg. Zijn motto? Wens geen verandering, wees verandering. Vanuit die gedachte is hij betrokken geweest bij de opzet van het LPNM, bekeerlingen.nl en waaromislam.nl. Hij studeerde af als islamitisch pedagoog met een verdieping in religieuze diversiteit. Na zijn studie richtte hij het S-L-M op; een organisatie die zich richt op islamitische pedagogiek, huwelijk en de begeleiding van bekeerlingen.

Lees andere stukken van Abdullah