Wanneer het aankomt op het volgen van het profetisch voorbeeld is er een groot verschil zichtbaar in de toenmalige en hedendaagse praktijk: de manier waarop we vorm geven aan moskeeën. In het algemeen hebben moskeeën gescheiden ruimtes voor mannen en vrouwen en dit heeft zijn weerslag op de opvoeding van kinderen die groot worden gebracht in gebroken gezinnen.
In de tijd van de profeet Mohammed, vrede zij met hem, werden de gebeden verricht in een gezamenlijke ruimte waar zowel mannen als vrouwen gebruik van maakten. Dat ging niet altijd goed, maar de profeet leerde zowel de mannen als vrouwen hoe zij zich dienden te gedragen ten opzichte van elkaar. De vrouwen zagen het (net als de mannen) als een onderdeel van hun aanbidding en dagelijks ritme om in de moskee aanwezig te zijn en daartoe kregen zij ook de absolute vrijheid.
Een bekende discussie over het al dan niet naar de moskee toe gaan van vrouwen werd echter al zo vroeg gevoerd als enkele jaren na de dood van de profeet Mohammed. De tweede leider van de geloofsgemeenschap (Omar ibn Alkhattab) voerde de discussie met zijn vrouw over haar moskeebezoek. Hij gaf bij haar aan dat hij liever had dat zij thuis het gebed verrichtte. Haar reactie daarop was dat hij hem niet iets kon verbieden wat de profeet nooit verboden had en koos er derhalve voor niet naar zijn wensen te luisteren maar haar gebeden in de moskee te verrichten.
En heden ten dage is het niet zozeer verboden voor vrouwen om naar de moskee te gaan. Het is hen echter wel op velerlei manieren onmogelijk gemaakt. Een belangrijke motivatie voor moskeeën om geen gezamenlijke gebedsruimte te hebben, of überhaupt open te gaan voor vrouwen op de vrijdag na, is dat dit “fitna” veroorzaakt. In deze context wil dit zoveel zeggen als dat beide partijen zich niet op een gepaste manier zouden kunnen gedragen ten opzichte van elkaar wat vervolgens nadelige gevolgen zou hebben.
Kijkende naar de overleveringen die betrekking hebben op de omgang tussen mannen en vrouwen onderling, ook wanneer het gaat om de houding t.o.v. het andere geslacht in de moskee, valt er iets op. Het zijn voortdurend mannen die worden aangesproken op de manier waarop zij omgaan met vrouwen. Mettertijd heeft diezelfde sekse-groep de moskeeën steeds minder toegankelijk gemaakt voor vrouwen. Leidend tot de situatie dat in Nederland de overgrote meerderheid van de moskeeën niet of slecht toegankelijk zijn voor vrouwen. Ook schort het standaard aan gelijkwaardige faciliteiten. Het is vreemd te noemen dat juist de groep die niet voor problemen leek te zorgen door het directe eigen gedrag de dupe moet worden van deze ontwikkeling.
Wat heeft dit alles te maken met opvoeding? Kijkende naar de situatie van de moslimgemeenschap valt te constateren dat er sprake is van een toenemend aantal gebroken gezinnen en ouders die (ondanks de aanwezigheid van een partner) er alleen voor staan in de opvoeding van hun kind(eren). De aanwezige scheiding van seksen zoals anno 2016 vormgegeven maakt het voor veel van hen onmogelijk hun kind te voorzien van de nodige begeleiding in de moskee. Immers: waar je vroeger op een afstandje kon toekijken of je kind het goed doet bij de mannen/vrouwen (en je kind kon terugrennen als het behoefte had aan bevestiging, etc) is die optie nu afwezig. Doordat er nu eenmaal niet altijd een mannelijke vervanger is die de zoon kan begeleiden, of vrouwelijke vervanger die de dochter kan begeleiden, blijft er voor veel alleenstaande ouders maar één optie over; niet naar de moskee gaan.
De jaren waarin het kind wat minder mondig is (5-10) worden veelal de jaren waarin het kind niet naar de moskee gaat. En laat dat nu net de periode zijn die cruciaal is voor de opbouw van een relatie met de moskee. Wanneer we ons afvragen waar de jongeren blijven (lees: waarom zijn er weinig jongeren in de moskee?) moeten we eerst bij onszelf te rade gaan; doen wij er alles aan om hen gedurende hun jonge jaren in de moskee op hun plaats te laten voelen? En als het antwoord daarop nee is, is het dan niet logisch dat ze op latere leeftijd geen behoefte meer hebben aan diezelfde moskee? En als ze daar wel behoefte aan hebben, en dan gaat het met name om de vrouwen, biedt de moskee dan de gelegenheid aan hen om er tenminste te bidden in een schone gebedsruimte met een aangename temperatuur?
Als we kijken naar een deel van de reden waarom jongeren nu wegblijven uit de moskee; hoe komt dit dan? Is dit omdat wij het profetisch moskee-model hanteren of omdat wij de opvoeding van de gemeenschap vermijden middels het grotendeels uitsluiten (of minder goed omgaan met de rechten inzake moskeebezoek) van vrouwen? Het antwoord mag duidelijk zijn; door de gezamenlijke gebedsruimtes te vervangen voor hermetisch afgesloten gescheiden ruimten is het voor ouders moeilijker geworden hun kind op te voeden met moskeebezoek. De gevolgen zijn dramatisch te noemen. Tijd dat daar iets aan gedaan gaat worden. Is dat eenvoudig? Nee. Zal dat tijd kosten? Ja. Maar als we oprecht geloven dat het profetisch voorbeeld het beste voorbeeld is voor iedere tijd, dan zouden we dat ook moeten volgen. Zeker als het aankomt op de meest geliefde plaatsen op deze aarde bij Allah: de moskeeën.
Het terugbrengen van gezamenlijke gebedsruimtes zal ervoor zorgen dat mannen en vrouwen gelijk worden in de moskeeën. Het zal ervoor zorgen dat alleenstaande ouders met meer gemak hun kinderen kunnen meenemen naar de moskee en het zal ervoor zorgen dat kinderen met meer gemak kunnen wennen aan het bezoeken van de moskee. En wie als kind een band weet op te bouwen met de moskee, zal op de dag des oordeels een plaats in de schaduw hebben.
*De afbeelding bij dit artikel betreft een moskee waar de scheiding van mannen en vrouwen in dezelfde ruimte is mogelijk gemaakt middels een scheiding in het midden van de ruimte waarbij een houten en glazen wand van ongeveer een meter dient als scheiding tussen de ruimtes. Waarnaar wij verwijzen in dit artikel betreft echter de klassieke opstelling waarbij mannen vooraan plaatsnemen en vrouwen achteraan.
Het werk van Abdullah is ook te volgen via zijn website.
7 Reacties op "Gezamenlijke gebedsruimte in de moskee"
Goed stuk. Broodnodig om teeug te keren naar de soenna.
Jouw redenering dat gezamenlijk en in 1 ruimte bidden zal leiden tot meer jongeren in de moskee is onjuist en zou alleen maar voor onrust zorgen. In de tijd van de profeet was het gebrek aan ruimt waardoor ze genoodzaakt waren om in 1 ruimte te bidden.
Je hebt gelijk dat ouders verzaken als het gaat om opvoeding. Maar ik denk dat de jongeren weg blijven omdat ze de taal niet spreken en ook niet kunnen verstaan. Dat is zeker een probleem, want Arabisch is van “levens belang” als het gaat om de juiste interpretatie van de hadiths en de Quran. En ook niet onbelangrijk om goed goed te kunnen communiceren met de ouderen.
Slm S Abdullah, Ik kan het mis hebben, maar tijdens mijn bezoek aan Bosnië in 2008 viel me op dat de vrouwen ‘gewoon’ in de gezamenlijke ruimte in de moskee baden, dezelfde deur deelden en ook de imam direct konden zien en horen. Zoals tijdens gezamenlijk de rijen zich bij de mannen van voren naar achteren opbouwden, zo bouwden de rijen van de vrouwen zich op van achteren naar voren. Dit is precies zoals dat in de tijd van onze geliefde profeet salaLlahu ‘ alayhi wasallam plaatsvond. Het zou interessant zijn te onderzoeken of jouw these in die context gestaafd wordt. (Ik was maar een week in Bosnië, te kort voor een vergelijkend onderzoek.) Wassalaam wr wb
123,
Je hebt gelijk dat ouders verzaken als het gaat om opvoeding. Maar ik denk dat de jongeren weg blijven omdat ze de taal niet spreken en ook niet kunnen verstaan. Dat is zeker een probleem, want Arabisch is van “levens belang” als het gaat om de juiste interpretatie van de hadiths en de Quran. En ook niet onbelangrijk om goed goed te kunnen communiceren met de ouderen.
Waarom moeten jongeren zonodig Nederlands leren, is alleen maar hinderlijk in relatie tot de Koran. De Koran vertalen in andere talen is volkomen onjuist. Ik pleit voor Imams die uitsluitend Arabisch spreken. De ongelovigen zijn onbelangrijk, die hoeven het niet te begrijpen, die zullen wij het wel bijbrengen, toch?
Nog los van wat er in de Koran staat of wat Mohammed deed 1000 jaar geleden… er zijn gewoon eisen die een moderne samenleving stelt en we ook vooruit moeten met gelijke rechten EN behandeling voor mannen en vrouwen. Te vaak vormt religie een rem op onze vooruitgang.
Dat geldt voor alle religies zoals bv vrouwlijke priesters in de RK kerk.
En overigens: niets met Wilders etc te maken: met mij zijn er velen die moslims verdedigen tegen alle haters. Dit is meer een opmerking over de MO religies i.h.a. en afschaffing van de patriarchale structuren die ons vooruitgangsdenken afremmen.
@Noer’Dien
Je hebt gelijk. Hier wordt alles weer gegeneraliseerd. Alsof alle moslims Wahabieten of Noord-Afrikanen zijn. Moskeeën in oud Ottomaanse gebieden en Turkije hebben geen aparte kamers met dikke betonnen muren. Het is 1 ruimte, gescheiden met op een kniehoogte houten hekje (lager zelfs). Waar je overheen kan stappen of eromheen kan lopen.
En anders ruime terrassen boven waar je naar beneden kan kijken of al zittend door de middelhoogte traliehek heen kan kijken. Maar ook hier vonden vrouwen uit Nederland het zelf niet prettig en wilden toch een dun gordijntje erover heen, zodat ze met een gerust hart kunnen bidden zonder het gevoel te hebben dat ze bekeken worden. En zelf in charge zijn, wanneer zij naar beneden willen kijken. Of schuiven ze het gordijntje weg om erdoorheen te kijken. Dat geeft een stuk eigen controle.
We moeten ook niet vergeten dat we in een andere tijd leven. Met heel veel fitna
(tv, muziek, buitenleven, coffeeshops, alcoholisten, gameverslaafden, drugs). Mannen nu zijn anders dan 300 jaar geleden. Mannen die naar de moskee komen hebben allemaal verschillende achtergronden.
Vroeger had je 1 moskee in een dorp en iedereen kende elkaar. Maar nu komen er zoveel mannen van buiten je weet niet wie wie is. De moskee is ook geen heilige plaats of veilige plaats. Het zijn de mensen die betekenis geven.
Ik vind het ook wel goed dat er overal camera’s hangen.
Vorig jaar was er een Turks jongetje verkracht door 4 Syrische mannen in een moskee.
http://www.siyasetcafe.com/Gundem-Haberleri/20074-gaziantep-ayakta-4-suriyeli-3-yasindaki-erkek-cocuguna-camide-tecavuz
Of de 14 jarige jongen die verkracht was in de toilet van de moskee door een 48 jarige man. Of niet zo lang geleden 26 december 2016 een Turks-Duitse meisje die door een Mongolische man was verkracht achter de muur van de moskee.
Het interesseert mensen niet of het een moskee is of een andere plaats.
Je moet ook letten op je spullen..
De moskeeën in Nederland worden door individuen als dekmantel gebruikt. Niemand zal je verdenken van iets. Je bent niet verdacht. Je bent een zogenaamde vrome gelovige die tussen de massa komt bidden. Of je nou binnen aan het rippen bent, of wat anders aan het doen bent.. Wat je buiten de moskee hebt, heb je ook in de moskee. Er zijn mensen die komen om echt te bidden en er zijn mensen die om andere redenen komen.
Daarom is er altijd voorzichtigheid geboden.
Je moet het veilig en transparant maken voor iedereen.
Vroeger in de Ottomaanse tijd had je plekken midden op het pleintje waar mensen hun wudu konden doen. Zichtbaar voor iedereen. Voor als er iets zou gebeuren er altijd getuigen zijn of mensen kunnen ingrijpen. http://2.bp.blogspot.com/-2EUGRBDvH-4/VeBX8QdrirI/AAAAAAAADdI/PfKFt7dcSC0/s1600/DSC_0233.JPG
Niet in een of andere achter hoek of een duistere plek of een washok.
@Noer’Dien
Ben je weleens naar de Blauwe moskee in Istanboel geweest? Moet je echt doen!
Dan weet je wat ik bedoel met ruimte en ruimzicht.