Het is weer tijd geworden voor mijn bezoek aan de Koran. Ik twijfelde enorm of ik wat zou tegenkomen dat iets teweeg zou kunnen brengen dit jaar. Ondanks mijn bereidwilligheid om inspiratie op te willen doen, voel ik me momenteel niet bijzonder creatief of open voor een reflectie; ik voel me eerder vermoeid. Ik heb de juz’ uiteindelijk meermaals doorgelezen in een poging op zoek te gaan naar inspiratie. Eerst wilde ik het over de zee hebben en over hoe weinig controle we hebben over ons leven in the grand scheme of things. Ik heb water namelijk altijd een intrigerend metafoor gevonden, maar ik heb besloten mij daar nu niet in te verdiepen. Deze ramadan heb ik gewoonweg de energie niet om te veel na te denken.
Uiteindelijk koos ik voor een opsomming die ik tegenkwam in Surah Al-Shuraa (42:39-43). Een opsomming die bij mij een emotie naar boven bracht.
Verzet tegen onrecht
De verzen uit de opsomming luiden als volgt:39. En zij zijn degenen die, wanneer zij door onrecht worden getroffen voor zichzelf opkomen.
40. En de vergelding voor een slechte daad is een slechte daad die daaraan gelijk is. Maar wie vergeeft en compromiseert, zijn beloning is bij Allah. Voorwaar, Hij houdt niet van de onrechtplegers.
41. En wie voor zichzelf opkomt nadat hem onrecht is aangedaan, voor diegenen is er geen (enkele) aanleiding (om vergolden te worden).
42. De aanleiding (voor vergelding) is er slechts voor degenen die de mensen onrecht aandoen en (die de regels van Allah) onrechtmatig overtreden op de aarde. Voor hen is er een pijnlijke Bestraffing.
43. En degene die geduldig is en vergeeft, waarlijk dat behoort zeker tot de bepalende zaken (voor het geloof).
De opsomming gaat over hoe de gelovigen zouden (moeten) omgaan met onrecht. Onrecht is een thema dat me altijd al heeft aangesproken. Vooral het gedeelte over hoe ik met onrecht moet omgaan dat mij wordt aangedaan. Welke houding biedt de beste resultaten?
De maatschappij en de autoriteiten in mijn omgeving (school, werk, familie) legden mij vaak het zwijgen op wanneer ik onrecht ervaarde. Ze gaven mij het gevoel dat ik over me heen moest laten lopen, knikkend en gehoorzaam. Dat is wat goede mensen doen. Je verzetten tegen onrecht zetten ze snel weg als emotioneel, rebellerend of het verstoren van de vrede. Tuurlijk zal men unaniem zeggen: “Je moet voor jezelf opkomen” , wanneer je het aan iemand vraagt. Maar serieus, hoe vaak heeft iemand je ooit gezegd om voor jezelf op te komen? En hoe vaak krijgen we kritiek wanneer we dit daadwerkelijk doen? Dus wat vinden de mensen om je heen echt? Je antwoord ligt verscholen in die vragen.
En juist onze naasten zijn hier de grootste boosdoeners, want van hun tolereer je meer en dat weten ze. Broers, zussen, ouders,… Iedereen heeft dit weleens ervaren: je komt niet voor jezelf op om fricties te vermijden en om niet respectloos bestempeld te worden. Maar, blijkbaar kan het hen niet zoveel schelen dat ze jou boos maken of respectloos behandelen. Sterker nog, heb je ooit meegemaakt dat ze plots enorm verbaasd of zelfs agressief worden, wanneer je ze precies behandelt zoals zij dit doen? Wel daar wil ik het dus over hebben.
Equivalent exchange
Vers 39 zegt dat je moet opkomen voor jezelf en vers 40 voegt er aan toe dat je een slechte daad kan vergelden met een slechte daad die daaraan gelijk is. ‘Equivalent exchange’ met andere woorden. Een concept dat ik op mijn vijftiende ontdekte, terwijl ik naar anime zat te kijken (FMAB voor de anime liefhebbers) en op verschillende situaties toepasbaar was. Een concept dat ondertussen een levensfilosofie is geworden. Wat je geeft is, wat je krijgt en wat je krijgt is, wat je geeft. Goed, vergeven is beter en dat wordt ook gelijk in het vers erna aangegeven. Maar dat horen we zo vaak. En dat blijf ik bizar vinden.
Wanneer iemand wordt aangevallen is de eerste reactie om het slachtoffer aan te spreken en te zeggen: “Blijf rustig, niet er op ingaan”. Puur om de ‘vrede’ te bewaren. Waarom wordt de veroorzaker van het kwaad niet als eerst aangepakt? Hij is degene die de vrede juist verstoorde. Zo komt hij er ook nog eens mee weg. Welke waarde heeft deze vrede?
Als je niet kunt vergeven…
Laten we voor de verandering eens op dat deel inzoomen, want enkel in een ideaal scenario sluit je een compromis waarbij beiden in vrede kunnen verder leven. Vaak zit je daar niet in. Dat gebeurt pas wanneer jij de bovenliggende hand hebt. En dan zijn je gevoelens omtrent je ervaringen meestal niet verwerkt. Iemand vergeven omdat dat de ‘betere’ keuze is, is niet altijd de beste keuze. Net zoals haat aan je kan knagen, geloof ik dat ook vergeven kan knagen. Het is zeldzaam om dit met volledige overtuiging in het hart te kunnen doen. Nog zeldzamer is om daar achteraf geen spijt van te hebben.
Vergeving is in mijn ogen mogelijk voor de dingen die je niet diep in het hart raken. Ik zie zowel haat als vergeving als een gevolg van liefde. Als ik je niet kan vergeven, wil dat zeggen dat je iets binnen in mij hebt geraakt dat ik liefheb. En als ik wel kan vergeven, is het omdat ik iets anders meer liefheb. Dus mijn vraag blijft: wat doe je als iemand je onrecht aandoet en je die persoon niet kan vergeven?
Het antwoord
Mijn huidige antwoord: Met gelijke munt terug betalen. Daar vind ik persoonlijk het meeste rust in. Misschien heb je juist die vergelding nodig om die persoon te kunnen vergeven. Ik denk dat vergeven van twee kanten moet komen, als je vrede wilt hebben. Door de bron van je pijn aan te pakken kan je het gevoel krijgen dat je er wat aan gedaan hebt. En door iemand pijn te doen, ervaar je ook wat het is om vergeving van een ander te willen krijgen. Je leert elkaars pijn begrijpen. Dat je elkaar pijn moet hebben gedaan voor je elkaar werkelijk kan vergeven, daar zie ik de wijsheid in.
Als slechts één partij die grens heeft overschreden is de balans verstoord. Door hen eerst dezelfde ervaring te geven, zodat ze begrijpen wat ze jou hebben aangedaan, zet je de balans weer recht. En daar hoef je je niet schuldig over te voelen, want als je iemand onrecht aandoet, moet je hetzelfde terug kunnen verwachten. Dit wordt dubbel bevestigd in vers 41: wie voor zichzelf opkomt, nadat hem onrecht is aangedaan, hem treft geen schuld. Sterker nog in vers 42 staat: de schuldige is degene die in eerste instantie iemand anders onrecht aandeed. De veroorzaker is de boosdoener, de reactie die daarop volgt, is slechts een logisch gevolg.
Belangrijke nuance
De belangrijke nuance blijft echter: wees niet erger tijdens je vergelding. Als een spiegel reflecteer je wat jou is aangedaan. Je mag gefrustreerd zijn over ervaren onrecht en er op reageren. Maar als jouw reactie onevenredig is, doe je zelf een ander ook onrecht aan. Zo stuur je een groter kwaad de wereld in. Ook dat verstoort de balans.
En als je vergevingsgezind bent is dat prachtig, maar dat betekent niet dat je over je heen moet laten lopen. Uiteindelijk is het leven net als een zebrapad: je moet op je strepen staan om vooruit te kunnen gaan. (a double entendre, savez-vous?) Zodra men ziet dat je twijfelt om bij het zebrapad over te steken, rijden ze door. Zelfs wanneer je recht op voorrang hebt. Of je steekt over of je blijft voor eeuwig op dezelfde stoep staan.
Tot slot
Tot slot wil ik afsluiten met het 15de vers uit Surah Al-Jathiya:
“Wie goed doet, doet dit voor zichzelf en wie slecht doet, doet dit tegen zichzelf. Vervolgens keren jullie terug naar jullie Heer.”
Dit vers is een herinnering voor mij om te beseffen, dat alles wat ik doe op mezelf terugvalt. Iets heel vanzelfsprekends dat talloze keren aangehaald wordt. Noem het equivalent exchange, the law of attraction, karma, kamaa tu din tu daan enz… de bottom line is dit: als je meer goede dingen op je pad wilt tegenkomen, moet je goed voor jezelf zorgen. Als je slecht voor jezelf zorgt, creëer je obstakels voor jezelf. Net zoals je door goed te eten je gezondheid verbeterd en door slecht te eten je gezondheid achteruit zal gaan. En hoe jij voor jezelf zorgt, geeft ook anderen een indicatie over hoe ze met je om moeten gaan. Het is dus belangrijk om regelmatig stil te staan bij het feit, dat jij zelf de standaarden zet voor wat er op je pad komt en hoe je wordt behandeld.
Volg ons op social media