Voorpagina Politiek

Turkije inspireert

Volgens het Turkse onderzoeksinstituut Tesev ziet een groot deel van de bevolking in het Midden-Oosten Turkije als een modelstaat waar democratie en islam op een goede manier samengaan. De bevolking in het Midden-Oosten lijkt zo te neigen naar de Turkse bedaardheid. Tariq Ramadan benadrukte dit nog eens en zei het volgende in de New York Times van 8 februari: “Only by exchanging ideas, and not by torture and dictatorship, can we find solutions that respect the people’s will. Turkey’s example should be an inspiration for us”. Dit verlangen naar een democratie is niet verwonderlijk. Om het simpele feit dat democratische stromingen doorgaans populair zijn geweest in de Islamitische wereld.

Bevrijding

De Arabische bevolking heeft zich in het verleden moeten – en moet dat nu nog steeds – onderwerpen aan repressieve regimes die goedgekeurd en in stand gehouden werden door het Westen. Als slecht alternatief kon de bevolking heimelijk de Islamisten steunen. Maar niet ver van de Arabische wereld was daar die bevrijding. Het seculiere Turkije gebouwd op de fundamenten van Mustafa Kemal Ataturk en het fenomeen van de AK partij. De AK partij (een equivalent van het CDA – dat wil zeggen van het CDA van voor het samengaan met de PVV) onder leiding van Erdogan heeft in zijn 9 jaar aan de macht een regering samengesteld, die een constructieve bijdrage heeft geleverd aan de democratie en de mensenrechten in het land. Erdogan, een gelovige moslim en een bekeerde seculier scheidde zich eind jaren 90 af van Erbakans Welzijnspartij. Erdogan kon zich niet meer vereenzelvigen met de fundamentalistische kijk van deze partij en voerde daarna een liberalere toer met zijn AK partij. Zo heeft hij een grote groep van het Turkse electoraat weten aan te spreken. Dit alles ten koste van de afstandelijke Kemalistische CHP en de rigide (ultra)nationalististen van de MHP.

Het nieuwe Turkije is een succesverhaal geworden. Een volwaardige democratie met een florerende vrije economie die met stip steeg op de ranglijst van de G-20. Turkije heeft met zijn vooruitstrevende blik, zijn liberale politiek en zijn grondwetswijziging inderdaad bewezen dat Islam en democratie harmonieus samengaan.

Machtsevenwicht

Turkije heeft de Islamitische partijen in het Midden-Oosten laten zien dat het anders kan. De eerdere scherpe retoriek en houding van bijvoorbeeld de Moslimbroederschap in Egypte schijnt wellicht beïnvloed te zijn door de ontwikkelingen in de regio, maar ook door de huidige rol van Turkije. Het is afwachten of de Moslimbroederschap deze positieve ontwikkelingen verder zal doorvoeren.

De opstelling van de Turkse regering ten tijde van de revolutie was bewonderenswaardig. Op een directe, vastberaden, en gedurfde manier eisten ze van Mubarak dat hij voldeed aan de democratische eisen van het Egyptische volk. Voor zover ik me kan herinneren was er geen ander Islamitisch land dat openlijk om het vertrek van Mubarak vroeg. En anders dan al die leiders in het Midden-Oosten maakte de Turkse regering geen misbruik van het geloof om zijn leiderschap te tonen, maar spraken zij vanuit hun democratische principes.

Populair als deze Turkse regering al was, met name door zijn moedige uitspraken over de acties van Israel die door vele landen en de VN als wandaden beschouwd werden, stalen zij door deze opstelling de harten van de Arabische wereld. Maar bovenal beschouwde de Turkse regering, anders dan vele zogenaamde democratieën, deze revolutie niet als een risico, maar als een gelegenheid voor een stabiele en duurzame machtsevenwicht in de regio.

Dit nieuwe machtsevenwicht zal ten goede kunnen komen aan de vrede in de regio. Als er een democratische regering wordt gevormd, zal de vertolking van de wil van het Egyptische volk de leidraad worden: de druk op Israel zal toenemen om de Palestijnen menswaardig te bejegenen en te werken aan een onafhankelijk Palestina.

Ommekeer

De revoluties in Egypte en Tunesië laten ons zien dat de tijden van het verbranden van vlaggen voorbij zijn. Seculiere, intellectuele en liberale revoluties hebben de harten gestolen van de wereld. En Turkije is in dezen een inspirator. Inspiratie, zo zien we maar weer, werkt beter dan al die destructieve interventies zoals in Afghanistan en Irak, die zogenaamd als doel hebben het bewerkstelligen van een maakbare samenleving. Van landen welke er een dubbele moraal op nahouden, verlangt geen enkel land ‘hulp’ dat is bedoeld om vooral de eigen belangen veilig te stellen.

Elke maatschappij heeft het recht om zich te ontwikkelen, maar dan wel vrij van bemoeienissen van buitenaf. Geïnspireerd, met vallen en opstaan, oprecht, onafhankelijk, democratisch en rechtvaardig. Tegen deze dynamiek is geen dictator opgewassen.