Mohamed Ajouaou is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl.
De redactie van Wijblijvenhier.nl vroeg mij om een artikel te schrijven over de achtergronden van mijn onlangs verschenen boek ‘De moslim die ik ben, notities over een rekkelijk geloof’. Ik had de neiging om als antwoord mijn eigen boek te recenseren, maar dat bleek moeilijk te zijn. Ik ga in dit stuk inzoomen op een van de belangrijkste gedachten die in dit boek naar voren komt. Ik doe dat in de vorm van een stelling, die ik zo scherp mogelijk zal formuleren en analyseren. De stelling luidt:
Het Westen biedt de islam ruimte om in alle vrijheid beleden te worden. Wij moslims zouden hier gebruik van kunnen maken.
Ik snij deze stelling in stukken en leg uit wat ik daarmee bedoel. De kernbegrippen in deze stelling zijn: het Westen, ruimte, vrijheid en beleden worden.
Met het Westen doel ik op de seculiere omgeving met zijn hele politieke, sociale en economische systemen. De democratische rechtsorde en de scheiding van kerk en staat zijn hierbij de uitgangspunten. Deze beginselen maken het mogelijk dat geen enkele religie de kans krijgt om haar opvattingen op te leggen. Verschillende morele systemen concurreren met elkaar om de samenleving in te richten. Zowel religieuze als niet religieuze systemen kunnen daarin bedingen.
Als we spreken van ‘ruimte’, dan is erkenning van de mogelijkheden van deze seculiere omgeving en het beseffen van de ongekende mogelijkheden van de democratische rechtstaat zijn belangrijke voorwaarden om die ruimte te benutten. Als wij moslims ons juist bedreigd voelen door de seculiere uitgangspunten, als we de seculiere omgeving als gevolg van dit gevoel als bederfelijk gaan beschouwen, als we de essentie van de scheiding van kerk en staat niet inzien, dan ontstaat er geen ruimte, maar benauwdheid. Dat vereist dat wij ons grondig moeten verdiepen in deze omgeving. Wij klagen dat de samenleving weinig weet van de islam. Her en der ontstaan talloze offensieve initiatieven om de islam meer bekendheid te geven, met soms de verborgen agenda mensen te bekeren. Maar veel urgenter is een tegenbeweging: zich verdiepen in de kenmerken van de westerse samenleving, niet alleen in de moderne tijd, maar ook terug in de geschiedenis.
Dat het Westen ruimte aan de islam biedt, betekent overigens niet dat deze ruimte de moslims altijd wordt gegund, noch dat moslims die ruimte altijd weten te benutten. Maar die ruimte is er wel. Vaak geen kant en klaar product, maar (waar nodig) over gesproken moet worden. Godsdienstvrijheid betekent niet, om maar een voorbeeld te noemen, dat moslimarbeiders zomaar een gebedsruimte kunnen eisen en daarna ook nog een paar keer het werk terloops onderbreken om te gaan bidden. Dat is voor de werkgever en de collega’s een ingrijpend iets. Daarom is overleg hierover, geduld en onderhandelen van groot belang. Er zijn natuurlijk soms ook duidelijke grenzen. Een moslimvrouw die verpleegster wil worden kan niet op basis van haar beleving van de islam ruimte claimen om niet zieke-, bejaarde- en demente mannen te hoeven wassen. Dat is discriminatie. In dit geval is de keuze voor een ander beroep de beste oplossing.
Vrijheid heeft direct te maken met de ruimte die er is. Wij weten inmiddels dat moslims in de meeste islamitische landen jaloers zijn op de vrijheid die westerse moslims hebben om hun geloof te belijden. Allereerst kunnen hier uiteenlopende islamitische stromingen naast elkaar vredig leven. Dat is in menig islamitisch land wel anders. Daarnaast is de individuele vrijheid van moslims, om naar eigen voorkeuren de islam te beleven, van zeer orthodox tot zeer vrijzinnig. Op maatschappelijk vlak zien we de groei van islamitische scholen, moskeeën, islamitische organisaties, hoofddoeken, islamitische begraafplaatsen, gebedsruimtes in openbare instellingen, enz… Ook het grote aantal maatschappelijke projecten dat door de islamitische organisaties wordt geïnitieerd en door de overheid namens de belastingbetaler wordt bekostigd moet niet vergeten worden. Ik ken hier veel voorbeelden van.
Dan het belijden van de islam. Daarmee doel ik niet alleen op het klassiek ‘praktiseren’ van de islam door middel van de gebeden, vasten en geloofsuitingen. Het is niet alleen het soort belijden waarmee de moslim probeert te overleven door zich ‘islamitisch’ te uiten. Ik benadruk hier het belang van ‘maatschappelijk belijden’ van de islam. Dat wil zeggen een daadwerkelijke inbreng aan de samenleving door te werken aan de maatschappelijke problemen die er zijn. Over de opbouw van de samenleving en de specifieke rol die de islam als religie hierin heeft deze samenleving vorm te geven. In ‘De moslim die ik ben’ ga ik hier uitgebreid op in en geef ik concrete voorbeelden hoe dit kan.
Zo moet de bovengenoemde stelling begrepen worden. De kern van mijn boodschap is dat de islam vanuit een onspannen, niet-conflictueuze houding in de samenleving geïntegreerd kan worden. Dat gaat uiteraard niet vanzelf. Het vereist van de kant van de moslims enorme inspanningen die herleid kunnen worden tot twee hoofdpunten:
1. Een existentiële inspanning. In een eerder gepubliceerd essay getiteld de ‘perfecte allochtoon’ (Trouw 6 september 2003) heb ik uiteengezet wat deze inspanning inhoudt. De kern daarvan is een metamorfose die de moslim moet ondergaan om te aanvaarden dat het nieuwe vaderland op nummer 1 komt als het gaat om loyaliteit. Immers, ‘Wij hebben u geen twee harten geschonken’ meldt de Koran nadrukkelijk.
2. Een theologische onderbouwing. En daar heb ik in mijn boek ‘De moslims die ik’ ben een aanzet voor gegeven. Het trefwoord in deze onderbouwing is ‘rekkelijkheid’. Vandaar de ondertitel ‘notities over een rekkelijk geloof’.
Is dat niet een eenzijdige benadering hoor ik menig lezer zeggen? Veel aandacht en waardering voor de ruimte die een seculiere staat in principe biedt voor gelovigen en andersgelovigen, maar tegelijkertijd de negatieve kanten van de situatie van moslims in dit westen minimaliseren. Zoals de slechte leefomstandigheden van veel moslims, discriminatie en racisme enzovoort. Nee daar sluit ik mijn ogen niet voor. Maar dit zijn serieuze problemen die naar mijn mening via een ander spoor aangepakt moeten worden. Wat ik in mijn boek doe, is het onderbouwen van het recht om hier te blijven.nl.
Mohamed Ajouaou (37) is theoloog en publicist. Onlangs verscheen zijn nieuwe boek ‘De moslim die ik ben’. Hierin kaart hij onderwerpen aan als het gebed, de bedevaart, Ramadan en hoofddoekjes. Maar ook meer omstreden onderwerpen belicht hij hier, zoals: homoseksualiteit en orgaandonatie. Zijn boek is hier te bestellen.
Mohamed Ajouaou
Mr Ajouaou is universitair docent theologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.Lees andere stukken van
21 Reacties op "De moslim die ik ben"
De redactie van Wijblijvenhier.nl vroeg mij om een artikel te schrijven over de achtergronden van mijn onlangs verschenen boek ”˜De moslim die ik ben, notities over een rekkelijk geloof’. Ik had de neiging om als antwoord mijn eigen boek te recenseren,
Zou godsdienstvrijheid en Islam dan eindelijk ‘on speaking terms’ komen? Zou de reformatie van Islam dan vanuit het Westen kunnen worden vormgegeven?
Een rekkelijke moslim uit Egypte ziet die reformatie nog niet snel komen. Check it out, een adembenemend verlichte geest:
http://bigpharaoh.blogspot.com/
Beste Maarten, in de islamitische rijken heeft altijd godsdienstvrijheid bestaan voor joden, christenen en soms zelfs zoroastriërs en hindoes. En dat in een tijd dat in het Westen andersdenkenden als heksen en ketters verbrand werden en joden vervolgd werden.
Ken je geschiedenis. ;-)
Wat een fantastisch stuk! En wat een ontzettende intelligente man. Hij heeft het helemaal bij het rechte eind. Ik ben wel geen moslim, maar ik zou het boek “de moslim die ik ben” ook wel heel graag willen lezen.
Wil je het echt hebben over wat Ibn Tamiya in de 13e eeuw verkondigde en wt als gevolg van zijn prediking met christenen in Syrie is gebeurd? Moeten we het hebben over hoe het met de christelijke Nubiers is afgelopen? Heb je ooit de horror-verhalen gelezen van Bat Yeor over wat er met de Egyptische joden en christenen gebeurde onder Islamitische overheersing? Ooit gehoord van de aanvallen op tientallen Egyptische kerken in 1320? Of wil je over die Afghaanse man hebben die ter dood veroordeeld dreigde te worden alleen maar omdat hij christen is? Of moet ik je meer vertellen over een vriend van me die zijn leven nooit zeker is omdat ook hij de vreselijke misdaad heeft begaan door christen te worden?
Ik ken de geschiedenis van het westen en ben er niet altijd trots op. Ik ken ook de geschiedenis van het midden-oosten en knap daar ook niet altijd van op.
Maar misschien moeten we de geschiedenis even laten voor wat die is en ons rekenschap geven van wat we nu vinden. De grote vraag is: heeft ieder individu – ook in Islamitische landen – het recht om zijn eigen godsdienst te kiezen? En zo ja, ben je bereid om je daar sterk voor te maken aangezien er in naam van Islam nog op mensen met een afwijkende mening wordt gejaagd? Laat je je stem horen over het feit dat in geen enkel islamitisch land minderheden dezelfde rechten hebben als de meerderheid?
@ Eva
Onderaan zijn stuk heb ik een link vermeld, waar je zijn boek eventueel kunt bestellen.
De kern daarvan is een metamorfose die de moslim moet ondergaan om te aanvaarden dat het nieuwe vaderland op nummer 1 komt als het gaat om loyaliteit. Immers, ”˜Wij hebben u geen twee harten geschonken’ meldt de Koran nadrukkelijk.
Komt loyaliteit aan Nederland boven loyaliteit aan God en zijn gezant, beste Mohamed?
la ilaha il-allah
Dit boek werd mij al aangeraden bij een college Islam, bovenstaande tekst overtuigt mij nog meer. Ik ben benieuwd!
@ rabiah & maarten: de constitutie van Medina ging uit van godsdienstvrijheid, een mooie gedachte, die helaas niet overal en altijd is uitgevoerd, ook niet onder christelijk bewind. Misschien een mooi plan om de term nu overal echt door te voeren? Ik blijf erop hopen.
Loyaliteit aan Nederland is onderdeel van de loyaliteit aan Allah swt. Het is niet óf het één óf het ander.
Immers, als mslims worden we door de Islam verplich de wetten van het land waarin men leeft te respecterem.Dus die loyaliteit is een plicht die God ons heeft opgedragen.
Beste Radiah, over welke geschiedenis heb jij het? Toen andersgelovigen werden afgeperst en in hun rechten beperkt (dhimmi stelsel)? Toen op geloofsafval doodstraf stond? Vrijheid houdt toch ook in dat iemand een andere keus kan maken dan jijzelf, toch?
Beste Burtos,
Unio ga een goed antwoord op je vraag:
Komt loyaliteit aan Nederland boven loyaliteit aan God en zijn gezant?
Het gaat natuurlijk niet om loyaliteit voor God afgezet tegen een loyaliteit tegen een land. Maar om loyaliteiten voor verschillende landen. Veel mensen lopen rond met de gedachte dat hun thuisland niet Nederland is, maar een virtuele ‘ islamitische’ land waartoe ze ooit naar toe zouden willen verhuizen. velen hebben dat geprobeert en zijn geschroken snel teruggekomen. Daar ging de loyaliteit in mijn stuk dus over.
mohamed ajouaou
met excuus voor de tikfoutjes in net geplaatste reactie op BUTRUS
mohamed ajouaou
Dankje mohamed voor het verduidelijken
‘Het Goudse dat ik blijf’
Mohamed Ajouaou schreef een stuk voor http://www.wijblijvenhier.nl naar aanleiding van zijn boek ”˜de moslim die ik ben”˜. Wat citaten uit het stuk,
-“De democratische rechtsorde en de scheiding van kerk en staat zijn hierbij de uitgangspunten. Deze beginselen maken het mogelijk dat geen enkele religie de kans krijgt om haar opvattingen op te leggen.”-
Religies krijgen nog ruim de gelegenheid de samenleving hun wil op te leggen. Lokaal is het bijvoorbeeld nog steeds niet mogelijk om op zondag te winkelen. Het neemt soms absurde vormen aan. Recentelijk ging het om een oud monument* waar bepaalde religieuze stromingen zich minder in zouden kunnen herkennen. Dit werd door de overheid als ‘bezwaren’ omschreven en was reden voor verwijdering en toekomstige vervanging. In de media krijgen religieuzen alle kans om de goddelijke boodschappen aan de man te brengen. Agnosten en atheïsten zijn daarentegen weinig te horen of te zien met hun visie.
-“Verschillende morele systemen concurreren met elkaar om de samenleving in te richten. Zowel religieuze als niet religieuze systemen kunnen daarin bedingen.”-
Naar mijn idee, en velen met mij, wordt de invloed van de religieuzen weer groter na eeuwen van tanend gezag en macht. Dat omgekeerde proces is in gang gezet door de komst van de islam. Het is voor mij als atheïst een schrikbeeld. Ongelovigen zijn eeuwen officieel vervolgd onder het christelijke juk. Onder de islam neemt wereldwijd dergelijke vervolging, discriminatie en obstructie eerder toe dan af. Spot en satire zetten wereldwijd ambassades in brand. Een afvallige moslim in Afghanistan kon in eerste instantie op de doodstraf rekenen. Door hem min of meer als gek te beschouwen en vrij te laten, is de druk wat van de ketel afgehaald. Over die gang van zaken wordt de deur niet platgelopen bij Clairy.
-“Als we spreken van ”˜ruimte’, dan is erkenning van de mogelijkheden van deze seculiere omgeving en het beseffen van de ongekende mogelijkheden van de democratische rechtstaat een belangrijke voorwaarde om die ruimte te benutten. Als wij moslims zich juist bedreigt voelen door de seculiere uitgangspunten, als we de seculiere omgeving als gevolg van dit gevoel als bederfelijk gaan beschouwen, als we de essentie van de scheiding van kerk en staat niet inzien, dan ontstaat er geen ruimte, maar benauwdheid. Dat vereist dat wij ons grondig moeten verdiepen in deze omgeving. Wij klagen er over dat de samenleving weinig weet van de islam. Her en der ontstaan talloze offensieve initiatieven om de islam meer bekendheid te geven, met soms de verborgen agenda mensen te bekeren.”-
Waarom zou de niet-islamitische samenleving zich moeten verdiepen in de islam? Het is, noch was onderdeel van de cultuur of zelfs religie. Alleen aan de buitengrenzen van West-Europa heeft men de islam leren kennen en was men gedwongen er kennis van te nemen. Nu dwingt de islam ons er kennis van te nemen. Allerlei gebruiken en gewoonten moeten we respecteren en rekening mee houden. Dit naar de opvatting van correcte politici, vele moslims en hun organisaties.
-“Maar veel urgenter is een tegenbeweging: zich verdiepen in de kenmerken van de westerse samenleving, niet alleen in de moderne tijd, maar ook terug in de geschiedenis.”-
Dat lijkt me de hoogste tijd inderdaad. Ik zou hier graag aan willen toevoegen dat de moslims ook kennis moeten nemen van hun eigen geschiedenis. Kennis nemen op dezelfde kritische en diepgaande manier waarop het Westen dit gedaan heeft (met name na de tweede wereldoorlog). Vergeet hierbij vooral een analytische en kritische kijk naar het hoofdbestanddeel van de islamitische identiteit niet. De Koran en de Hadith. Een dergelijk kritisch kijken heeft het christendom hervormd en verlicht. Dat ging niet zonder slag of stoot. In de islam is het nagenoeg onbespreekbaar omdat de koran het direct door god gegeven woord zou zijn. Of allah bestaat, wat het eventuele bewijs van bestaan is, komt al helemaal niet aan bod hoewel het de kern van de zaak is.
-“Dat het Westen ruimte aan de islam biedt, betekent overigens niet dat deze ruimte de moslims altijd wordt gegund, noch dat moslims die ruimte altijd weten te benutten. Maar die ruimte is er wel. Echter, vaak geen kant en klare product, maar waar nodig moet over gesproken worden. Godsdienstvrijheid betekent niet, om maar een voorbeeld te noemen, dat moslim arbeiders zomaar een gebedsruimte kunnen eisen en daarna ook nog een paar keer het werk terloops onderbreken om te gaan bidden.”-
Dat laatste is anders wel aardig de norm geworden.
-“Dat is voor de werkgever en de collega’s een ingrijpend iets. Daarom is overleg hierover, geduld en onderhandelen van groot belang. Er zijn natuurlijk soms ook duidelijke grenzen. Een moslimvrouw die verpleegster wil worden kan niet op basis van haar beleving van de islam ruimte claimen om niet zieke-, bejaarde- en demente mannen te hoeven wassen. Dat is discriminatie.”-
Gezien de houding van correct Nederland, is dat wel de volgende stap die er aankomt. Handen schudden hoeft niet meer vanwege geloofsovertuiging, waarom mannen wassen dan wel? Dat de commissie voor gelijke behandeling zo oordeelt in een zaak waar de klagende partij zelf niet aan gelijke behandeling doet en discrimineert, zet weinigen aan het denken.
-“Op maatschappelijke vlak zien we de groei van islamitische scholen, moskeeën, islamitische organisaties, hoofddoeken, islamitische begraafplaatsen, gebedsruimtes in openbare instellingen enzovoort. Ook het grote aantal maatschappelijke projecten dat door de islamitische organisaties wordt geïnitieerd en door de overheid namens de belastingbetaler wordt bekostigd moet niet vergeten worden.”-
Het is me een doorn in het oog. In plaats van dat de immigrant zich aanpast aan het nieuwe land waar men vrijwillig naar afgereisd is, moet het nieuwe land zich steeds meer aanpassen aan de immigrant’s meegebrachte religie en cultuur.
-“Dan het belijden van de islam. Daarmee doel ik niet alleen op het klassieke ”˜praktiseren’ van de islam door middel van de gebeden, vasten en geloofsuitingen. Het is niet alleen het soort belijden waarmee de moslim probeert te overleven door zich ”˜islamitisch’ te uiten. Ik benadruk hier het belang van ”˜maatschappelijk belijden’ van de islam. Dat wil zeggen een daadwerkelijke inbreng aan de samenleving door te werken aan de maatschappelijke problemen die er zijn. Over de opbouw van de samenleving en de specifieke rol die de islam als religie hierin heeft vorm te geven.”-
Die laatste zin benauwt en beangstigt me. Ik wil helemaal geen invloed van de islam op wat voor manier dan ook op de samenleving. Velen denken er net zo over. We zijn grotendeels verlost van de verstikkende invloed en dwang van de christelijke religie. We zitten niet te wachten op invloed van een andere religieuze stroming. Gezien wat gebeurt wereldwijd, een uiterst verderfelijke religie.
-“In mijn recent verschenen boek ”˜De moslim die ik ben, notities over een rekkelijk geloof’ ging ik hier uitgebreid op in en gaf ook concrete voorbeelden hoe dit kan. Zo moet de bovengenoemde stelling begrepen worden. De kern van mijn boodschap is dat de islam vanuit een onspannen, niet-conflictueuze houding in de samenleving geïntegreerd kan worden.”-
Medicijnen moeten bewijzen werkzaam te zijn en geen al te nare bijwerkingen hebben voordat ze gebruikt en verspreid mogen worden. Datzelfde geldt voor gebruiksartikelen, met name als die artikelen mogelijk gevaarlijk kunnen zijn. Door de eeuwen heen heeft religie bewezen dodelijk en zeer destructief te zijn. De absurditeit dat religie invloed kan en mag hebben zonder dat er bewijs van het bestaan van de god of goden wordt verlangd, blijft bestaan. De doctrines en dogma’s hoeven evenmin tegen het licht te worden gehouden. Kleine groepjes worden niet serieus genomen, dat zijn ‘rare’ sektes. De islam of het christendom zijn echter niet meer dan grote sektes vol met rariteiten, indoctrinatie en dwang. Om van angst en wreedheden nog maar te zwijgen.
Dat christenen onderhand meer shoppen en een hoop niet meer serieus nemen, doet weinig af aan de grote leugen die het uitgangspunt is. In de islam staat de leugen nog op een hoog en onaantastbaar voetstuk. Wereldwijd moeten velen die hun mond durven te openen, voor hun leven vrezen. Het integreren van de islam in Nederland is voor mij onbespreekbaar. Het integreren van moslims, is een ander verhaal.
*http://nekklachten.web-log.nl/log/5176322
http://www.wijblijvenhier.nl/index.php?/archives/461-De-moslim-die-ik-ben.html
‘Wij waren al hier.’ Niet perfect maar wel op ‘onze’ manier. Dat willen velen zo houden ook.
erg komisch, menig moslim braakt van het liberalisme en de ‘rekkelijkheid’ van ajouaou, maar michiel mans is t nog niet rekkelijk genoeg :)
Anoniem schreef,
“erg komisch, menig moslim braakt van het liberalisme en de ‘rekkelijkheid’ van ajouaou, maar michiel mans is t nog niet rekkelijk genoeg”
Komisch? Helaas schiet de humor er vaak bij in en dit soort discussies.
De Islam is in mijn interpretatie een rekkelijk geloof waarbij de intentie continue toegepast wordt op de veranderde samenleving. Gelijkwaardigheid van mensen en gemeenschapszin zijn voor mij de kernbegrippen: “Je bent pas een Moslim als je voor je medemens hetzelfde wenst als voor jezelf” en “iemand die met een volle buik gaat slapen terwijl zijn buren honger hebben is geen Moslim”.
In Indonesie (het land met de het grootste aantal Moslims) schreef een vooraanstaand lid van de Nahdlatul Ulama (met veertig miljoen leden de grootste Moslimorganisatie van Indonesie) al jaren geleden over scheiding van “kerk en staat” en dat wat er in de Koran staat gezien moet worden in zijn historische context.
In Nederland wordt er helaas maar heel beperkt aandacht gegeven aan deze geluiden, liever luisterd men naar een of andere extremist (met vaak maar een beperkte kennis van de Islam) omdat die waarschijnlijk beter past binnen het angstbeeld dat er over Moslims bestaat?
Helemaal met Abdulhafiz eens, mooi gezegd! :)
Nu ben ik toch best geinteresseerd geraakt in dat boek. Misschien koop ik er wel een.
De moslims blijven hier in Nederland. Een prachtig land, je kunt de fundamenten van je religie beleven zonder problemen. Er zijn nog wel een aantal punten die altijd geknaagd hebben, één daarvan is de rente. Financiële zaken als beleggen en hypotheekle
De ehte Islam ontstijgt iedereen in normen en waarden. Als iedereen als een echte moslim zoals het hoort gaat gedragen dan was de wereld vredig en paradijsachtig. Aangezien er verschillende denkwijzen bestaan denkt iedereen die tot een bepaalde “stroming” hoort dat wat hij volgt de enige juiste en de rest (dus afwijkend van zijn denkbeeld) of minderwaardig of onderheschikt…is. Vele mensen proberen met fragmenten hier en der laten zien dat ze kennis hebben van een godsdienst en anderen overtuigen dat ze gelijk hebben. Dit leidt alleen maat tot verwarring en laat de leemtes in kennis over elkaar zien.