Voorpagina Ingezonden, Maatschappelijk

Catalaanse eenheid vs. Franse verdeeldheid

Ingezonden door: Rachid Eznaden

Het voetbalelftal van FC Barcelona, waar op dit moment de beste voetballer van de wereld, Lionel Messi, speelt, heeft volgens de meeste kijkers terrecht de Champions League gewonnen. Dezelfde mening is ook door de meeste voetbalkenners verkondigd na de gespeelde finale: Barcelona speelde top; Manchester United daarentegen was gewoon niet in staat om dit superieure Barcelona af te stoppen. Opvallend aan het commentaar na afloop, vond ik dit keer, dat de voetbaltechnische beschouwingen geen hoofdrol vervulden. Het ging voor de verandering niet om het positiespel en veldbezetting, maar om het totaalplaatje FC Barcelona als superieure eenheid, waarin alle onderdelen perfect op elkaar afgestemd lijken te zijn. Natuurlijk werd de geweldenaar Messi zo nu en dan opgehemeld, alleen wel met daarbij de vermelding dat je aan zijn gedrag kunt aflezen dat hij zichzelf ondergeschikt maakt aan het elftal. Oud-trainer van Ajax, Henk ten Cate, bracht de eenheid van het team in verband met het feit dat de Fransman Eric Abidal, waar een aantal maanden geleden nog een levertumor is ontdekt, de cup met de grote oren als eerste omhoog mocht houden. Zo liet Henk weten, dat dit nu ‘het Barcelona’ is, en dat het gebaar richting Abidal ‘de collectieve boventoon van FC Barcelona laat zien’.

Van Champions League naar integratie

Terugblikkend op de Champions League finale, en de lovende woorden aan het adres van FC Barcelona, maakte ik onbewust een koppeling met het huidige integratiedebat. De woorden van voetbalanalisten Henk ten Cate en Youri Mulder deden mij erg denken aan de termen die in het integratiedebat worden gebruikt. Voor zover ik dit  volg, wordt de Nederlandse samenleving verbeeld als een maatschappelijk collectief, waarbij de nadruk voornamelijk ligt op goed functionerende delen binnen het geheel. De islam vormt hierin de zwakste schakel. Althans volgens de meeste vooraanstaande publieke figuren, en de mensen die hen volgen. In een groot deel van de commentaren die betrekking hebben op het integratievraagstuk in West-Europa wordt dus het tegenovergestelde van het FC Barcelona-model verondersteld: namelijk, dat grote groepen moslims nauwelijks of geen bijdragen leveren aan West-Europese samenlevingen. Dit roept natuurlijk de vraag op in hoeverre dit inmiddels geaccepteerde beeld zich tot de werkelijkheid verhoudt, voornamelijk als je het plaatst in een historisch perspectief?

Liberty, equality, fraternity

Het onbedoelde effect van voetbalcommentaren van o.a. Ronald Koeman, Youri Mulder en Henk ten Cate, is dat ik de logica van het huidige integratiediscours in een aantal West-Europese landen beter ging begrijpen. Eerlijkheid gebiedt hierbij te zeggen dat het huidige dominante discours op het integratievraagstuk, weinig overtuigend is. Dit discours wordt bepaald door de gedachte dat Moslims, een geringe bijdrage leveren aan West-Europese samenlevingen, en daarom ‘noodgedwongen’ moeten integreren of anders moeten teruggaan naar hun eigen landen.

Voor mij natuurlijk onbevredigend. Zeker wanneer een deel van de Franse geschiedenis onder de loep wordt genomen, kan snel de conclusie worden getrokken dat het Franse leger voor een groot deel bestond uit Noord-Afrikaanse soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. De film Indigènes (vertaald inboorlingen), geregisseerd door de Algerijnse filmmaker Rachid Bouchareb, laat heel goed zien hoe Algerijnse soldaten tijdens WOII onder het mom van liberty, equality, fraternity ‘gedwongen’ werden om voor het Franse ‘moederland’ te vechten. In totaal 233.000 Noord-Afrikaanse soldaten hebben een wezenlijke bijdrage geleverd aan de bevrijding van Europese burgers, terwijl zijzelf in een onvrije positie verkeerden, omdat zij gekoloniseerd werden door de Fransen. Hierbij durf ik te beweren dat het gedrag van de Franse bezetters niet zo veel slechter was dan die van de Duitsers. Het feit dat zogenaamde indigène soldaten hun leven hebben gegeven om Europese burgers te bevrijden, krijgt nauwelijks erkenning van hedendaagse politieke leiders. En het gegeven dat de racistische houding van de Fransen nauwelijks onderstreept wordt, geeft goed aan dat het Franse ‘lijfspreuk’ liberty, equality, fraternity een uiterst discutabele notie is.

In mijn perceptie vormen de genoemde republikeinse waarden een goede basis waarop een samenleving kan gedijen. Wanneer zij echter worden gebruikt om onrechtvaardige structuren aan te leggen, zoals dit in het voorbeeld van de Noord-Afrikaanse soldaten naar voren komt, vraag ik mij af of het wel mogelijk is dat deze waarden nageleefd kunnen worden. De Noord-Afrikaanse soldaten werden ‘wijsgemaakt’ dat zij voor hun moederland Frankrijk – die iedereen op een gelijke en broederlijke manier behandelt – tegen het Duitse ‘kwaad’ moesten vechten. Op deze manier zouden zij hun onafhankelijkheid terugkrijgen en verzekerd zijn van pensioen en salaris. De allermooiste belofte was natuurlijk: dat zij wereldlijke roem zouden vergaren, zij zouden de geschiedenis ingaan als ware helden. Al snel bleek dat deze beloftes niet werden ingewilligd. Sterker nog: de traditie van republikeinse waarden die niet nageleefd worden, zet zich nog altijd voort in Frankrijk. Zo doet men er alles aan om islamitische symbolen te bannen uit de publieke ruimte, onder het mom van de eerder aangehaalde Franse lijfspreuk.

Een mooi geheel a lá het FC Barcelona-concept, kun je niet bereiken wanneer onrechtvaardige principes de boventoon voeren. Zolang een aantal bevolkingsgroepen en hun religie vanzelfsprekend wordt gezien als inferieur, moet de prangende vraag worden gesteld waarom deze gedachtes aanblijven, en zelfs op een gegeven moment dominant worden. In het bijzonder moet de vraag worden gesteld hoe deze ideeën dominant kunnen worden onder het mom van elementaire liberale waarden.

Wij Blijven Hier werd in 2005 opgericht, omdat ze vonden dat ze er nog niet waren. Inmiddels zijn ze 3000 bijdragen rijker, die vrijwillig door beginnende én gearriveerde verhalenvertellers worden geschreven. Verschillend van columns, persoonlijke ervaringen tot verborgen nieuwsfeitjes. Ze kijken op hun eigen manier tegen de wereld aan, en vertellen zélf het verhaal. Wie zijn ze? Kijk om u heen. Want ze zijn hier. Zij Blijven Hier!

Lees andere stukken van de WBH Redactie