Ceylan Pektas-Weber is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl. Hieronder een verkorte versie van haar lezing.
Met veel plezier las ik zojuist onder ‘Opzij discrimineert’ de discussie naar aanleiding van het weigeren van Opzij om een man in dienst te nemen. Ik vind het wel leuk om daar een nieuwe gedachte aan toe te voegen.
Om te beginnen vind ik het zelf trouwens wel leuk dat er een man geweigerd is bij Opzij. En volgens mij is er ook niets mis mee. Tot nu toe is Opzij een feministisch blad voor en door (bepaalde groepen) vrouwen geweest. Dat men dat nog zo wil houden, lijkt me heel legitiem.
Maar nu het interessantere deel van de discussie: over de onderdrukking van moslimvrouwen door het gebruik van de hoofddoek en de voltooide bevrijding van westerse vrouwen.
In traditionele patriarchale moslimsamenlevingen, die we tot de dag van vandaag in het grootste deel van de moslimwereld vinden, heeft de hoofddoek naar mijn mening wel degelijk een onderdrukkende functie voor vrouwen. Het heeft daar namelijk alles te maken met het controleren van vrouwenlevens. Er wordt vaak gezegd ‘met het controleren van de seksualiteit van vrouwen’, maar de behoefte om te controleren strekt volgens mij verder dan alleen dat aspect. Mannen in deze samenlevingen hebben het publieke domein eeuwen geleden al opgeëist. Zij hebben zich eigenaar van de publieke ruimte verklaard, al dan niet expliciet. Vrouwen moeten zich daarvan afzijdig houden en zich terugtrekken in hun huizen. Als zij zich toch in die publieke ruimte begeven, moeten zij zich tenminste bedekken door een sluier. Daarmee zeggen zij op symbolische wijze dat zij daar eigenlijk niet horen. Er feitelijk niet zijn, door zich door een grote of minder grote sluier onzichtbaar te maken.
Voor alle duidelijkheid: dit heeft volgens mij niet zo zeer met de islamitische geloofsleer te maken, als met het feit dat de islam vanaf de oorsprong in een patriarchale samenleving is geworteld, en met het feit dat die patriarchale ideeën en gewoontes tot aan de dag van vandaag nog heel levend zijn. Ook in Nederland (zij het in een afgezwakte vorm). In de loop van de geschiedenis – of eigenlijk al heel snel – is een groot deel van die patriarchale praktijken min of meer officieel onderdeel van de islamitische geloofsleer verklaard. Naar mijn mening, en die van veel andere moslimvrouwen én mannen, is dat zeer onterecht. We hebben echter nu wel het ongemak van de zo ontstane verwevenheid van enerzijds (onderdrukkende) tradtionele gewoontes en ideeën en anderzijds een geloofsleer die rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid predikt. Maar ik dwaal af.
Hoewel geen moslimman nu hardop zou zeggen dat een vrouw zich moet sluieren omdat zij daarmee aan/toegeeft dat zij zich onderwerpt aan het gezag van mannen in de publieke ruimte, is dit een motivatie die – ten minste op de achtergrond – wel degelijk ook nu nog een rol speelt. Al dan niet bewust overigens. En ook niet bij alle mannen uiteraard. Ik hoop met heel mijn hart dat dit bij een groeiende groep moslimmannen inderdaad niet meer het geval is…;)
Desalniettemin. Vrouwen die zich in het Westen vrijwillig en bewust sluieren, bijvoorbeeld als een soort van hoofdbuiging voor Allah, zoals ik zelf doe, zouden dit idee wel eens onbewust en zeker ongewild mede in stand kunnen houden. Ténzij wij (vrijwillig gesluierde vrouwen) er op andere manieren alles aan doen om dit idee uit de wereld te helpen. In mijn ogen zijn we dat onszelf en andere vrouwen zelfs verplicht.
Maar er is ook een andere kant aan het verhaal. Liz stelt dat in het Westen vrouwen niet meer aan een dergelijke fysieke of metafysische vorm van onderdrukking worden blootgesteld. Oppervlakkig gezien, is dat waar. Maar dat wil niet zeggen dat er helemaal geen sprake is van onderdrukking van vrouwen in het Westen.
Waarom zijn zoveel vrouwen in het Westen bijvoorbeeld voortdurend bezig met afvallen, op gewicht blijven, enz. En waarom is er een tendens ontstaan waarbij vrouwen in het westen het natuurlijke proces van ouder worden, en dus ook het verouderende uiterlijk, door steeds heftigere ingrepen proberen tegen te gaan of zelfs om te keren?
Zou dat iets te maken kunnen hebben met het feit dat meer dan 90% van de modeindustrie – van cosmetica tot kleding tot plastische chirurgie – in de handen van mannen is? En met de plaatjes die deze modeindustrie (lees ‘mannen’) de wereld instuurt?
Fatima Mernissi, een Marokkaanse schrijfster en sociologe, vraagt zich af of deze manier van het controleren van vrouwen uiteindelijk niet even onderdrukkend is als de fysieke manier waarop dat gebeurt in traditionele moslimgemeenschappen. Hoewel het ogenschijnlijk minder zichtbaar is. Er wordt immers geen rechtstreekse aanval geplaatst op oude vrouwen of te dikke vrouwen. Maar indirect – door de macht van het beeld – is er wel degelijk sprake van het controleren van vrouwen. Om de schrijfster Naomi Klein te citeren:
"Als een samenleving zo geobsedeerd is door de slankheid van vrouwen, dan gaat dat niet over de schoonheid van vrouwen, maar over de controle over vrouwen!"
Een eye-opener voor mijzelf vond ik in hetzelfde boek van Fatima Mernissi, De Europese harem, waar ik het volgende citaat las:
"Mannen kijken naar vrouwen, en vrouwen kijken naar zichzelf als wezen die bekeken worden…"
Is dit niet heel erg waar?
En is het uiteindelijk dan niet zo dat bevrijde moslimvrouwen die zich bewust en vrijwillig sluieren én bevrijde westerse vrouwen die bewust en vrijwillig streven naar een slank, jong en sexy uiterlijk, uiteindelijk in dezelfde valkuil dreigen te stappen?
Het is maar een vraag…
Ceylan Pektas-Weber had een rooms-katholieke opvoeding. Ze is nu moslima en 11 jaar actief geweest bij Al Nisa (waarvan 6 jaar als voorzitter), een organisatie voor moslimvrouwen. Onlangs verscheen haar boek ‘Moslima’s, emancipatie achter de dijken’.
Redactie
Wij Blijven Hier werd in 2005 opgericht, omdat ze vonden dat ze er nog niet waren. Inmiddels zijn ze 3000 bijdragen rijker, die vrijwillig door beginnende én gearriveerde verhalenvertellers worden geschreven. Verschillend van columns, persoonlijke ervaringen tot verborgen nieuwsfeitjes. Ze kijken op hun eigen manier tegen de wereld aan, en vertellen zélf het verhaal. Wie zijn ze? Kijk om u heen. Want ze zijn hier. Zij Blijven Hier!Lees andere stukken van de WBH Redactie
27 Reacties op "Opzij! Vrije vrouwen?"
Helemaal mee eens. Ik denk inderdaad dat het dezelfde valkuil is.
Al vraag ik me wel af: worden moslimvrouwen niet ook als objecten gezien die bekeken moeten worden (maar dan alleen door hun eigen man, inplaats van door iedereen.
Een Nederlandse vrouw die bewust geen bedekkende kleding draagt wordt gauw als preuts of ouderwets gezien, andersoom is er ook nog steeds het beeld van de slet (als je je juist weer te bloot kleed). Het is voor een vrouw sowieso moeilijk om het precies goed te doen, wat voor kledingsstijl je ook kiest.
Hoeveel zeggenschap hebben moslimvrouwen over waar, wanneer, en hoe bekeken worden als ze geacht worden om WEL te voldoen aan het Westerse schoonheidsideaal voor hun eigen man (als ze hun sluiers af doen)?
Ik had een keer een documentaire gezien over Egypte ofzo en modernisering: zelfs onder de niqaab zat bij sommige vrouwen een hoop lipstick en plastische chirurgie
De kwestie hier is denk ik vooral zeggenschap over het eigen lichaam- wat willen vrouwen zelf en hoeveel keuzevrijheid hebben zij hierin?
Wat is keuzevrijheid en wat is maatschappelijk opgedrongen en onderdrukkend?
Correctie Eerste zin bedoel ik: bewust bedekkende kleding draagt
Ik ben zomaar iemand die met interesse het artikel gelzen heeft. Er vielen mij een paar dingen op:
het boek van Mernissi klinkt interessant, maar het verbaast me dat haar observatie als een eye-opener wordt gezien door de schrijver.
Een blad als Opzij is natuurlijk al jaren bezig met die tweede, westerse, vorm van onderdrukking, tenminste: dat mag ik hopen (ik heb het blad niet zo vaak gelezen). Het idee dat het mannelijke subject “ziet” en de vrouw dat “zien” overneemt zichzelf altijd al ziet als object was centraal aan de tweede feministische golf.
Het is jammer dat heden ten dage ‘feminist’ wordt gebruikt als een scheldwoord, dat houdt natuurlijk wel verband met de focus op oppervlakkige uiterlijkheden om ons heen.
Verder ben ik benieuwd naar de “kniebuiging naar God” die het dragen van een hoofdbedekking kan betekenen voor vrouwen. Ik vraag mij altijd af waarom dit fysiek moet worden uitgedrukt. Is de boodschap hier niet weer dat je eerbied voor God uitdrukt door iets “niet te laten zien” aan de openbare ruimte. Daardoor benadruk je toch juist het feit dat anderen je zien of niet zien bepalend is?
met vriendelijke groet,
een passant
Beste Ceylan
interessante gedachte, de islamitische hoofddoek om aan te geven ”˜ik ben hier niet’.
In Rotterdam mochten in de jaren ”˜30 geen vrouwen in de dierentuin komen, behalve onder begeleiding van een man. Wel dienstmeiden met kinderen … maar die moesten een doek om hun hoofd dragen, kennelijk om aan te geven ”˜ik ben geen mevrouw, niet als vrouw van een man in de dierentuin’.
Het ongemak waar je het over hebt is vermoed ik niet veel anders dan het onbehagen van de vrouw in Nederland, nog niet zo lang geleden door Joke Smit beschreven (in ”˜De Gids’ in 1967 en op blz. 15 in ”˜Er is een land waar vrouwen willen wonen’).
Ik denk wel dat er mannen zijn (zowel moslims als niet-moslims) die voorschrijven hoe hun vrouw zich in de publieke ruimte moet manifesteren, om aan te geven dat zij zich onderschikt aan de mannen. Dat gebeurt soms expliciet, maar meestal impliciet.
De kleding, de taal, de omgeving, de manier waarop mensen zich gedragen, alles is doordrenkt van de signalen van het patriarchaat. Daarbij maakt het in wezen niet veel verschil of de mannen moslim zijn of ”˜westers’. Er is op de hele wereld geen wat de seksen betreft sociaal rechtvaardige cultuur te vinden. Zelfs in culturen die als matriarchaal te boek staan (bijvoorbeeld omdat vrouwen erven) blijken bij nadere analyse de mannen het voor het zeggen te hebben. De macht van de vrouwen is altijd ondergeschikt, vrouwen delven als het er werkelijk op aan komt altijd het onderspit. Het is niet moeilijk voor de mannen om dit vol te houden, ze dekken elkaar (een man die zich niet gedraagt wordt zwaar gestraft), ze hebben meer geld, ze hebben de posities, ze bezitten de taal, het beeld, het woord.
Ik vind het idee van bedekken voor Allah helemaal niet zo gek. De hoofddoek wordt dan een soort geuzenkleding. Het werkt volgens mij alleen als je een duidelijke afspraak maakt en die ook openbaar bekend is. Zulke afspraken zijn wel eerder gemaakt, zoals op internationale vrouwendag een wit laken uit het raam hangen. Ik zie het nooit, helaas. Ik zou wensen dat alle vrouwen op internationale vrouwendag een wit laken uit het raam hangen.
Liz heeft volstrekt ongelijk. De onderdrukking van vrouwen in het ”˜westen’ is hevig en de vrouwen zijn terrein aan het verliezen. Ik sta versteld hoe mijn dochter een gezamenlijke rekening met een man als een normaal gegeven ziet, alsof ze met het storten van geld op die rekening geen macht zou afstaan. Zij vindt dat het drievoudige parkeergeld in bijvoorbeeld Transvaal in Den Haag voor een tweede auto (waarschijnlijk van de vrouw, als zij het al zover geschopt heeft) van de gezamenlijke rekening betaald moet worden. Dat de inperking van de auto-mobiliteit de auto van (meestal) de vrouw betreft, dringt niet eens meer door. Ze neemt aan dat de man toch wel zal betalen. Dat doet hij meestal ook – daarin schuilt zijn macht.
De onderschikking van de vrouw in Nederland is voor wie het wil zien niet minder zichtbaar (en hoorbaar) als de onderschikking van de vrouw in de islam.
Het is een onaangenaam feit, de onderschikking van vrouwen en de dominantie van mannen. De meeste mensen schuiven het bij voorkeur gauw onder het tapijt en vinden de culturele uitingen allemaal mooi en geweldig. Om op het onderwerp terug te komen, ik hoop dat de redactie van Opzij genoeg feminisme door de aderen heeft vloeien, om de nieuwe hoofdredacteur, Margriet van der Linden, op het feministische pad te houden en het feminisme een nieuwe impuls te geven. Ook voor vrouwen met een hoofddoek.
Jan
Jan, jammer dat je vindt dat ik volstrekt ongelijk heb. jouw voorbeelden vind ik vreemd; een gedeelde rekening of een tweede auto, daar kun je nog altijd voor kiezen of niet. je kunt er in NL voor kiezen om huisvrouw, sporter, zakenvrouw, en duizenden andere dingen te worden. Niemand dwingt je ergens toe, mannen niet en andere vrouwen niet. Dat is volgens mij de ultieme emancipatie, dat je als vrouw vrij bent om te kiezen wat je wilt.
Ceylan, goed stuk, al blijf ik met je oneens dat westerse vrouwen onderdrukt worden door een schoonheidsideaal, en dat dit helemaal vergelijkbaar is met de onderdrukking van vrouwen in moslimlanden.
Hier in het westen heb je nogmaals keuzevrijheid. Je hebt echt nog steeds de keuze om wel of niet aan het schoonheidsideaal mee te doen. Ikzelf bijvoorbeeld ben niet heel slank, en ik besteed niet veel geld aan make-up en kleding, maar dat heeft mij er niet van weerhouden een goeie carriere te maken en een knappe en slimme vent aan de haak te slaan. En als ik andere doelen had gehad, was me dat ook gelukt. En zo ken ik wel meer mensen. Wij voelen ons op geen enkele manier onderdrukt en ervaren geen onderdrukking en beperkingen in ons leven. Ik ben me er daarbij terdege van bewust dat wij de eerste generatie vrouwen zijn in Nederland die die vrijheid hebben gekregen. Alles is dus nog zo pril maar wel al vanzelfsprekend. Aan de lijn doen is een keuze, en plastische chirurgie ook. Ceylan, jij brengt het alsof alle westerse vrouwen aan de lijn doen en plastische chirurgie bedrijven; niet waar. Ook hoor ik vaak dat vrouwen in het westen als een stuk vlees worden behandeld. Niet waar, de meeste vrouwen die zich op tv bijvoorbeeld schaars kleden, doen dat om geld te verdienen. Zij worden door niemand gedwongen, ze willen het zelf. Het is nog steeds een eigen keuze. Maar de manier waarop vrouwen zich in veel moslimlanden moeten schikken, daar is geen enkele vrije keuze aan. Ik vind het daarom appels met peren vergelijken.
Ik vind het een goed punt Ceylan wat je brengt over de redenen waarom sommige vrouwen in het westen een hoofddoek dragen, die anders is dan in de nog bestaande patriarchale structuren. Uit hun eigen religieuze gevoel bijvoorbeeld, zoals jij. Ik ken ook gevallen van meisjes die er gewoon een statement mee willen maken, hun identiteit af te bakenen zeg maar. Maar het is wel een gevaarlijk instrument, omdat de achterliggende historische betekenis en de sociale realiteit in andere landen, en ook in heel veel islamitische groepen in Nederland waar de vrouwenemancipatie nog moet worden uitgevonden iets uitgesproken onderdrukkends in zich heeft. Daarbij bestaat het gevaar dat ongehoofddoekte vrouwen, uit islamitische of Nederlandse kring, vaker lastig gevallen zullen worden naarmate er meer hoofddoeken op straat verschijnen. Dit heb ik zelf aan den lijve ondervonden; ik zie er nogal marokkaans uit maar ben het niet, en ben diverse malen aangesproken door vreemde marokkaanse mannen die het niet vonden kunnen hoe ik er bij liep (in korte broek of rok) Toen begon bij mij wel een kwartje te vallen; er is veel sociale controle in de Islamitische gemeenschap, zodat je als meisje niet zo heel veel keuze hebt. Tenzij je de toorn van je vader en broers op de hals wil halen. Voor zulke dilemma’s staan westerse vrouwen niet. Maar ik dwaal af. Mijn punt is: de vrouwenonderdrukking in Islamitische maatschappijen en subgroepen is niet te vergelijken met het schoonheidsideaal in het westen. Ik zou daarom namelijk willen weten wat je precies hebt willen zeggen met je stuk.
Groeten, Liz
Trouwens, wat ik eigenlijk ook interessant vind is bij zowel Jan als Ceylan de tendens om vrouwen en mannen als gescheiden groepen te zien, waarbij de ene groep de macht over de ander heeft bijvoorbeeld in het voorbeeld van de kledingindustrie e.d. waarbij het nog maar de vraag is hoeveel of hoe weinig mannen daar de eigenaar of baas van zijn. Je (en Naomi Klein) suggereert daarmee dat vrouwenonderdrukking in het westen door middel van de commercie wordt bewerkstelligd. Ofwel dat het doel van de industrie het in toom houden van vrouwen is. Niets is minder waar; de industrie en handel zijn er om geld te verdienen. Daarbij ben ik opgegroeid in een samenleving waarbij het niet uitmaakt of je een man of een vrouw bent; op jonge leeftijd al had ik jongens als speelmakker en nu heb ik mannelijke collega’s met wie ik een gezamelijk doel dien. Of je nou wel een penis of niet hebt is best naar de achtergrond geschoven. En daarom zal ik op de dag van de vrouw geen witte lakens uit het raam hangen, want ik identificeer me net zo goed met sommige mannen als met sommige vrouwen. In tegendeel, ik pleit voor een internationale dag voor de man! Wat praten we over gelijkheid der seksen als de ene wel en de andere niet een internationale dag heeft?
Met vriendelijke groeten,
Liz
…….Waarom zijn zoveel vrouwen in het Westen bijvoorbeeld voortdurend bezig met afvallen, op gewicht blijven, enz. En waarom is er een tendens ontstaan waarbij vrouwen in het westen het natuurlijke proces van ouder worden, en dus ook het verouderende uiterlijk, door steeds heftigere ingrepen proberen tegen te gaan of zelfs om te keren? ………
Er is ook een interessant evolutionair biologisch aspekt verbonden met ‘pursuit of physical attractiveness’; misschien zijn we meer slaaf van onze biologie dan kultuur.
http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0DE3D7113EF936A3575BC0A960948260&sec=health&spon=&pagewanted=all
http://en.wikipedia.org/wiki/Physical_attractiveness
Liz (#5),
Het gaat niet om de keuze voor een tweede auto, het gaat erom dat de eigenaar van de tweede auto driemaal zoveel parkeergeld moet betalen, dat die regeling uitgerekend in een wijk met veel allochtonen ingevoerd wordt en dat de eigenaar van de tweede auto vaak een vrouw is. Daar kun je niet voor kiezen. Evenmin kun je werkelijk kiezen voor een gezamenlijke rekening. Dat kan alleen samen – en daarbij speelt macht een rol. Ja, je kunt als vrouw ervoor kiezen om niet met een man met een eerste auto samen te wonen. Ook kun je ervoor kiezen om niet mee te doen aan een gezamenlijke rekening.
”˜Niemand dwingt je’. Nou en of. Het begint al met de vraag ”˜is het een jongen of een meisje?’. Je wordt niet als vrouw geboren, je wordt vrouw gemaakt. Je wordt evenmin als man geboren, je wordt man gemaakt. Iedereen is gedwongen gebruik te maken van de taal, de cultuur en de omgeving waarin de macht van de mannen in woord en beeld is ”˜verstopt’. Niemand is vrij om geen vrouw of man te zijn. Ik sta elke keer weer versteld hoezeer vrouwen en mannen dat helemaal niet zien, het enorme gebrek aan bewustzijn. De vis ziet de zee niet waarin zij zwemt.
”˜Wij ervaren geen onderdrukking in ons leven’. Het is prettig om de onderdrukking niet te ervaren, maar daarmee is hij nog niet verdwenen. Liz, wat jij ervaart is niet vanzelfsprekend.
”˜Ze kleden zich schaars om geld te verdienen’. Dat is dus geen vrije keuze. Niet schaars gekleed, dan ook geen geld. Je maakt mij overigens niet wijs dat alle vrouwen in de porno-industrie een vrije keuze hebben gemaakt. ”˜Ze doen het om geld te verdienen’.
”˜Ik heb een man aan de haak geslagen’. Liz, waar is dat goed voor? Een vrouw zonder man is als een fiets zonder vis, zoals je weet. Als jij een man aan de haak hebt moeten slaan, dan heb je die man kennelijk nodig, heb je die man gevangen en ben je dus niet vrij. Vrouwen veroveren mannen om zichzelf en hun kinderen een betere positie te verwerven. De jouwe is een knappe en slimme prins op het witte paard. Kennelijk vind je het niet nodig dat hij rijk is?
Een vergelijking maken tussen patriarchaat in Arabische landen en patriarchaat in het ”˜westen’ is beslist geen appels met peren vergelijken.
”˜Westerse’ meiden staan wel degelijk voor dilemma’s, als het gaat om woord en beeld. Ze kunnen niet zomaar alles aantrekken. Afhankelijk van de taal en kleding waar zij voor kiezen zullen zij verschillend behandeld worden. Jij doet alsof dat helemaal niet bestaat. Mannen staan ook voor dilemma’s. Zij hebben een veel kleinere keuze, kunnen niet zomaar van het beeld van de macht afwijken, dan zullen hun ”˜broeders’ ingrijpen.
Dat van die gescheiden groepen zie je verkeerd. Het patriarchaat is een geheel, gedragen door zowel mannen als vrouwen. Het aanbrengen van een scheiding is een constructie van het patriarchaat.
Ik verzeker je dat de kledingindustrie eigendom is van mannen, ook daar waar vrouwen ”˜de baas’ zijn. Google eens ”˜kledingindustrie eigendom vrouwen’, dan krijg je meteen inzicht in de positie van vrouwen in de kledingindustrie. Voorzover ik weet is 70% van de allerarmsten vrouw en is 1% van de bezittingen wereldwijd eigendom van vrouwen. Liz, ik heb de indruk dat je nogal naïef bent, waar je veronderstelt dat al die vrouwen uit vrije keuze arm zijn en geen bezittingen hebben. Doen ze dat misschien ”˜om geld te verdienen’?
Het is prettig voor je dat je goed kunt samenwerken met je mannelijke collega’s, maar daarmee is er nog geen eind gekomen aan de wereldwijde vrouwenonderdrukking. Ik vind dat je wel erg makkelijk besluit dat de emancipatie ten einde (ultiem) is.
Ben je overigens moslim? Zo ja, draag je een hoofddoek? Zo nee, waarom niet?
@jo (#7),
tja, de eeuwige discussie over biologie en cultuur. De biologie is geen keuze, maar de cultuur wel. Op grond van enkele zichtbare biologische eigenschappen word je tot vrouw of man gemaakt. Vanaf de geboorte en tegenwoordig zelfs al daarvoor.
Jan
Hoi Liz,
Net als Jan al zei, denk ik dat het feit dat iemand zich niet onderdrukt voelt, niet wil zeggen dat er geen sprake van een onderdrukkend systeem is. Zelfs in een gevangenis kan iemand zich nog relatief vrij wanen.
De reikwijdte van de keuzes in het Westen, waar je over spreekt, heeft vooral te maken met rijkdom. En ik begin er steeds meer overtuigd van te raken dat het het ervaren van deze, voornamelijk materieel onbeperkte keuzemogelijkheden is, dat onze blik nogal vertroebelt. Als het om principiele zaken gaat, zoals gelijke waardering van vrouwen en mannen en een eerlijke verdeling van kansen, ziet het plaatje er niet zo positief uit. Maar zolang we een behoorlijke mate van welvaart en/of welzijn ervaren, kunnen we de illusie in stand houden dat onze keuzes door niets of niemand worden beinvloed of zelfs opgelegd. Dan lijkt het weinig urgent om ons bezig te houden met de vraag of er ook sprake is van principiele gelijk(waardig)heid. Dan lijken we blind te worden voor onzichtbare mechanismen zoals de patriarchale aspecten rond de hoofddoek in moslimgemeenschappen en de patriarchale aspecten rond het onbedekte strakke (= jonge) vrouwenlichaam in westerse gemeenschappen.
In het Westen, en tegenwoordig ook in veel moslimlanden, zijn het vooral impliciete mechanismen die mannelijke normen opleggen aan de samenleving. Een van de meest machtige instrumenten daarbij is het beeld. Wellicht is het zinvol om daarover nog een vervolg te schrijven. Ik zal eens met de redactie overleggen…
Hallo Liz,
Het is niet mijn bedoeling om je aan te vallen, en ik ben ook erg blij te horen dat er vrouwen zijn die zich niets aan trekken van het schoonheidsideaal in het Westen. Maar toch vind ik dat je naief bent in de manier hoe je zegt dat vrouwen keuzes hebben en dat ze niet gedwongen worden. Onderdrukking heeft vele gezichten en in het Westen is die vaak heel geniepig en onzichtbaar. Om mij heen zie ik enorm veel vrouwen die continue bezig zijn met afvallen, strijd tegen ouder worden etc. etc. etc. In mijn naaste omgeving zijn er vrouwen die kampen met eetstoornissen. Als iemand zegt dat hij/zij geen probleem heeft wil dat nog niet zeggen dat dat niet zo is. Er ligt ongelooflijk veel druk op de schouders van vrouwen, presteren, presteren en nog eens presteren op verschillende niveau’s, zowel binnen- als buitenshuis. Het is niet voor niets dat er meer vrouwen een burn-out hebben dan mannen.
Verder zeg je:
” Ook hoor ik vaak dat vrouwen in het westen als een stuk vlees worden behandeld. Niet waar, de meeste vrouwen die zich op tv bijvoorbeeld schaars kleden, doen dat om geld te verdienen.”
Dus??? Dat is toch ongelijkheid? Of ben ik nu gek. Het feit dat er rond elfen alleen maar naakte vrouwen op de tv verschijnen en geen naakte mannen is toch een teken van ongelijkheid? Waarom hoeven mannen geen geld te verdienen op deze manier? Als ik het een man voorstel, lacht hij mij altijd uit. Weet je wat ze dan meestal zeggen? ” Ik verlaag me niet!”
Binnen de sociologie wordt dit symbolisch geweld genoemd, sociologen als Naomi Wolf en Pierre Bourdieu hebben veel geschreven over dit concept en over het geweld dat vrouwen wordt aangedaan in de Westerse wereld, al dan niet bewust. Lees de volgende tekst van Fatima Mernissi: http://vox-viva.blogse.nl/log/columns/terug-van-weggeweest-maat-38-de-harem-van-de-westerse-vrouw.html
Ik hoop dat je dan begrijpt dat de uitspraak ‘eigen keuze’ niet zomaar gemaakt kan worden.
Groetjes van Krultje
Dank Krultje voor de aanvulling! De tekst van Fatima Mernissi waarnaar je verwijst, die op dat blog als column is geplaatst, is feitelijk het einde van haar boek ‘De Europese harem’ dat ik eerder noemde. Ik had dat boek een paar geleden uitgeleend en ben het nu kwijt (eigen schuld overigens). Heb het vanmiddag juist opnieuw besteld omdat het echt fantastisch is. Een boek dat iedere (moslim)vrouw in haar kast moet hebben, vind ik eigenlijk wel. En een aanrader voor iedere vrouw én man die geinteresseerd is in de ‘Oosterse en Westerse harem’! Het kost in herdruk slechts 12,50 bovendien! Ik krijg geen provisie van haar uitgever hoor! ;-)
En je verbetert ook een foutje dat in mijn tekst was geslopen. Ik haalde daar idd een uitspraak van Naomi Wolf aan. Sukran ofwel dankjewel.
Allemaal heel leuk en aardig, en bedankt voor de reacties, maar ik heb niet alleen het GEVOEL dat ik niet onderdrukt word, ik WORD niet onderdrukt.
Ik wil nu alleen even reageren op Jan met o.a. zijn opmerking: ‘Ik heb een man aan de haak geslagen’. Liz, waar is dat goed voor? Een vrouw zonder man is als een fiets zonder vis, zoals je weet. Als jij een man aan de haak hebt moeten slaan, dan heb je die man kennelijk nodig, heb je die man gevangen en ben je dus niet vrij. Vrouwen veroveren mannen om zichzelf en hun kinderen een betere positie te verwerven. De jouwe is een knappe en slimme prins op het witte paard. Kennelijk vind je het niet nodig dat hij rijk is’
Waar dat goed voor is??? Hier moest ik even lachen. Nou, gewoon omdat ik met hem gelukkig ben!!! Ik zei al, als ik andere doelen in het leven had in plaats van mijn relatie en carriere zouden die mij ook wel gelukt zijn. (overigens is me nog veel meer gelukt: een eigen etage hebben, heel veel te reizen (alleen, ja zelfs alleen door moslimlanden!) en een heerlijk sociaal leven hebben. Maar ok ik stop wel met deze lyriek, ik snap dat er mensen jaloers worden ;-)) Ik heb deze man gekozen (en hij mij gelukkig), niet omdat ik hem nodig heb!!! Want ik heb een eigen inkomen. Ik heb zelfs het gros van de tijd niet samengewoond met hem. Ook heb ik geen kinderen. (Dan wordt de situatie weleens anders maar ook kinderen zijn een vrije keuze.) Ik vind dat jij een behoorlijk pessimistisch en onrealistisch beeld hebt van het waarom van een relatie. Voor jou is alles afhankelijkheid van de vrouw. Ik vind het niet realistisch. Maar misschien ben jij van een andere generatie dan ik (ik ben 34). En o ja, Jan, wie heeft gezegd dat mijn vriend niet rijk is? Dat is hij ook.
Jan, jij legt me rare dingen in de mond. Ik heb helemaal nooit gezegd dat de emancipatie voltooid is. Echter, ik denk dat we in het westen wel veel verder zijn dan in moslimlanden en in de meeste ontwikkelingslanden. De positie van de vrouw is belabberd in bijna alle niet-westerse landen. Die cijfertjes van jou die ken ik ook wel langer dan vandaag hoor! Armoede, slavernij, geen bezit hebben, geen beschikking over eigen buik, excessief geweld, noem maar op. Dat alles valt heel veel vrouwen op de wereld ten deel. Ik kan het er gewoon niet mee eens zijn dat de westerse vrouw ook een net zo belabberde positie zou hebben als anderen! Dat is gewoon niet waar. En nogmaals, de commercie is er niet op gericht om vrouwen te onderdrukken, maar om geld te maken. ER IS ALTIJD EEN KEUZE! Als een vrouw ’s avonds laat niet naakt op tv wil komen, dan doet ze dat gewoon niet, maar dan gaat ze bij de groenteboer werken.
En ik heb het nu niet over gedwongen prostitutie of zo, dat bestaat (trouwens ook in moslimlanden), dat is een heel ander verhaal.
That’s all for now folks, ik heb geen tijd maar wil dolgraag nog op een aantal punten van jullie ingaan. Maar dit wil ik nog even meegeven:
– Wees geen slachtoffer! En praat dat anderen ook niet aan!
– Verklaar jezelf onafhankelijk!
– Maak plezier met elkaar
– Trek je niks aan van enige schoonheidsidealen. Tenzij je het gewoon leuk vindt. Ook goed!
– Help een mens in nood.
Nog een vraagje voor jullie allemaal: Waarom willen jullie zo graag bewijzen dat de westerse vrouw er net zo slecht aan toe is? Wat is jullie punt?
Groetjes,
Liz
O ja Jan, ik ben niet islamitisch en heb twee keer in mijn leven een hoofddoek gedragen. Beide keren was ik in hele strenge moslimlanden. O ja, en een keer met carnaval, heel lang geleden.
“En is het uiteindelijk dan niet zo dat bevrijde moslimvrouwen die zich bewust en vrijwillig sluieren én bevrijde westerse vrouwen die bewust en vrijwillig streven naar een slank, jong en sexy uiterlijk, uiteindelijk in dezelfde valkuil dreigen te stappen?”
Wachts is ff,
De hedendaagse westerse vrouw (en tegenwoordig ook de westerse tienermeisjes) streven naar een beeld dat is gecreeerd door wat in ht artikel omschreven word als de 90& mannen achter de mode industrie.
Het beeld dat de bewuste en bevrijde moslim vrouw najaagt is het beeld dat gegeven is door de Schepper. Hoe kan hier een vergelijking onstaan. De schoonheid van een vrouw is iets waar je niet mee te koop loopt. Vergelijkbaar is het met een diamant, stel je voor dat je een grote diamant in je bezit had, zou je daarmee open en bloot over straat lopen?
Maar de discusie gaat nu niet over de hoofddoek, maar over de vergelijking die je maakt.
Als zij zich toch in die publieke ruimte begeven, moeten zij zich tenminste bedekken door een sluier. Daarmee zeggen zij op symbolische wijze dat zij daar eigenlijk niet horen.”
Ik neem aan dat je islamitische samenlevingen bedoelt.
En in islamitische samenleving word ook van de man geacht zich islamitisch te kleden en de baard te laten staan.
Dus ook de man moet zich aanpassen om zich in de publieke ruimte te begeven.
ps: waarschijnlijk heb ik fout begrepen, srry als ik iets fouts heb getypd.
Ha, ‘waarschijnlijk’, ik kan je uit ervaring vertellen dat mannen in moslimlanden heus niet geslagen worden hoor als ze ook maar een haarlokje laten zien. Ook zijn mannen veel vrijer in kledingkeuze dan vrouwen.
Ik heb al die mannen gewoon kunnen aankijken daar, maar de vrouwen worden inderdaad onzichtbaar gemaakt. De boodschap is: een vrouw au naturel hoort in de openbare ruimte niet thuis. Niets vond ik zo erg dat ik hun ogen en glimlachen niet eens mocht zien. Dit was in SA. Deze vrouwen missen een heel gezond deel van intermenselijke communicatie. Als ze al buiten mogen komen.
Overigens vind ik dat het laken dat op vrouwendag uit het raam gehangen wordt niet wit, maar rood moet zijn …
Ik ben het wel met Ceylan eens dat de kwestie ‘niet tonen’ vs. ‘alleen op de juiste pijnlijke manier tonen’ veel overeenkomsten vertonen.
Het wordt tijd dat de plastische chirurgie vrouwenvoeten gaat verkleinen tot oud-Chinese maten en de ribben die zo onhandig zijn bij korsetten ook maar verwijdert. Laten we het goed doen!
Bij niet en alleen juist is beide sprake van sociale druk.
Voor mij is lichaamsbedekking in deze context een symbolische keuze. Een symbool is wat je er van maakt – niet meer en niet minder. Voor hindu’s is de sw*st*ka (ik doe ** om de soms incorrect werkende filter, het stukjes vretende monster, te misleiden) een heilig symbool, voor mij als symbool van de zonnegodin trouwens ook, voor n*zi’s – en dus door de recente geschiedenis wij ook – is het een heel ander symbool – helaas. Ik geloof echt dat als (1) keuze voor spirituele zuiverheid (2) hervonden culturele identiteit en maatschappelijk protest als westerse moslima lichaamsbedekking bevrijdend kan werken.
Ja, de vrouw hoort zich in de Islam te bedekken en de man hoort juist zijn baard te tonen. Beiden voorschriften. Toch vind ik hier sprake van ongelijkheid: haar is een seksueel beladen symbool voor levenskracht: de mannelijke is blijkbaar okay, de vrouwelijke niet. Verzachtende omstandigheid vind ik dat lust (en trouwens ook secundaire haargroei) door testosteron veroorzaakt wordt – mannen zijn volgens mij op dit punt in hun gedrag minder vrij dan vrouwen. Met dit biologisch gegeven moeten we met z’n allen nu eenmaal leven.
Ik kan me voorstellen, zoals Chadidjah ooit mooi betoogde, dat het bedekken als symbolische uiting van de manier waarop je met intimiteit wenst om te gaan, krachtig en mooi kan zijn. Helemaal geen onderdrukking dus.
Het wordt onderdrukking zodra iemand anders het oplegt. En nee, ik vind onderwerping aan de wil van het Hoogste, geen onderdrukking. Dat is voor mij spirituele discipline en bevrijding. Boeddhisten monniken en nonnen scheren hun hoofd kaal, nonnen bedekken hun haar ook. Ik heb juist, uit soortgelijke overwegingen lang, los haar; zoals ook bijvoorbeeld Sikhs en First Nations. Haar is een belangrijk symbool. Bijna elk geloof doet er iets mee. Het is waardevernietiging en onheus dit tot ‘onderdrukking’ te willen reduceren.
Klein puntje: gender wordt neurologisch, hormonaal en sociaal bepaald. Elk individu heeft op deze drie factoren een eigen balanspunt. Je wordt dus wel degelijk inwendig ook als vrouw, man, of iets daar tussen in geboren. De maatschappij versterkt en transformeert op soms bizarre wijze de wel degelijk aanwezige verschillen. Dat gender aangeboren is staat voor mij echter volstrekt naast de vrijheid die eenieder heeft om haar/zijn “hir” (hir = his+her) gender maatschappelijk invulling te geven.
correctie: Sikhs hebben natuurlijk turbans e.a. voorschriften.
Liz,
waarom ben je gelukkig met de knappe en slimme man die je aan de haak hebt geslagen en die jou gelukkig gekozen heeft? Zou het kunnen zijn dat het komt doordat je op die manier toegelaten bent tot de ”˜westerse harem’? Je bent namelijk niet te dik en je hebt een knappe en slimme man. Ah! Hij is ook nog rijk.
Je hebt een eigen inkomen, blijkbaar voldoende voor de etage en de reizen, anders dan de meeste andere vrouwen wereldwijd. Dat is een bron van macht, zeker als je je man er niet van hoeft te onderhouden. Die macht heb je niet vanzelfsprekend, maar als resultaat van een lange strijd voor vrouwenbevrijding. Het is ook niet zo zeker, dat je jouw huidige inkomen altijd zult behouden. Mijn grootmoeder werd uit haar baan gezet toen de werkloosheid toenam. De banen werden aan de mannen toebedeeld. In de oorlog mochten de vrouwen het werk weer doen, onder andere vliegtuigen bouwen.
Ik begrijp wel dat je graag wilt dat het anders is, maar zo makkelijk gaat het niet. De mannen die jou je werk en inkomen geven, kunnen elk moment anders beslissen als het hen niet bevalt wat jij en andere vrouwen doen. Het is goed dat je geniet van het leven, maar het is niet zo dat de vrouwengeschiedenis, die ook van jou is, opeens niet meer bestaat.
Het is overigens niet mijn fantasie dat huwelijken en andere relaties gesloten worden tussen personen en families om zakelijke redenen, om beter af zijn. Dat is een gegeven.
Ik ben het met je eens dat we in het ”˜westen’ verder zijn met de vrouwenbevrijding dan in islamitische landen. In ontwikkelingslanden ligt het genuanceerd. De door mij genoemde tweede secretaris-generaal van de Verenigde Naties komt uit een ontwikkelingsland en dat is geen toeval.
Liz, zo verschrikkelijk slecht is de ”˜westerse’ vrouw er niet aan toe, dat ben ik met je eens, maar het is evenmin waar dat de emancipatie ”˜ultiem’ is (jouw woord, het betekent ”˜allerlaatst’ of ”˜opperst’, dus kennelijk voltooid).
Neem nu eens de bron van macht waar jij zo van geniet, het inkomen. In 2005 hadden de vrouwen in Nederland een gemiddeld persoonlijk inkomen van 12.300 euro, de mannen een gemiddeld persoonlijk inkomen van 24.500 euro. In jouw leeftijdscategorie is het 18.300 voor de vrouwen en 33.600 voor de mannen. Cijfers van het CBS, http://www.cbs.nl
Verder ken ik een vrouw van boven de 50 die voor plastische chirurgie heeft gekozen in de hoop dan een betere positie te verkrijgen op de markt voor arbeid en inkomen, op een plaatsje in de ”˜westerse harem’.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat in jouw leven feitelijk anders is dan in de levens van de vrouwen voor jou. In ieder geval, dat je regelmatig en over de hele wereld kunt reizen.
@Alison (#16),
je kunt toch niet stellen dat bijvoorbeeld de vraag ‘is het een jongen of een meisje’ en de toekenning van de kleuren roze en blauw transformaties zijn van werkelijk aanwezige biologische verschillen? Dat – en de hele boel daarna – is cultuur, geen biologie.
Jan
Als je aan een biologisch gegeven (schoonheidsideaal) een sociologische betekenis wilt geven zoals Klein en Mernissi dat doen, dan moet je wel in staat zijn uit te leggen waarom de schoonheidsindustrie (cosmetische industrie, mode, modebladen enz) nu juist de enige bedrijfstak is waarin vrouwen en homosexuele mannen de dienst uitmaken.
@ Jan
roze en blauw zijn cultureel, duidelijk.
ruimtelijke aanleg vs sociale aanleg zitten toch echt ook in de hersenen – blijft belangrijk dat een man socialer kan zijn dan een vrouw en een vrouw ruimtelijker aangelegd dan een man – en dat dat gestimuleerd moet mogen worden.
‘De eerste vraag’ (mv?) is een vreselijke, determinerende, seksistische vraag die al het volgende kijken naar een individu stereotypeert.
Ik praat de cultuur niet goed. Ik zeg dat het (soms bizar en beschadigend) voortbouwt op een reeel verschillende onderlaag. Dat ontkennen leidt tot veel leed. Neem bijvoorbeeld de transseksuelen: die mochten onder het oude ‘culturele’ model niet bestaan. 50% pleegde zelfmoord voor hun 30e jaar door het steeds maar moeten proberen iets te zijn wat ze neurologisch niet zijn.
Mannen en vrouwen zijn niet gelijk, wel gelijkwaardig en gendervrijheid en diversiteit is zeer noodzakelijk. Maar er is een statistisch verschil tussen de seksen – ook al bij peuters aanwezig. Dat is, voor mij, alleen maar mooi.
Unisex mag, maar moet niet. Als een vrouw een vrouw wil zijn en een man een man (wat dat ook moge zijn), dan moet dat mogen. Net zoals ik een avontuurlijke tomboy vrouw moet mogen zijn.
@ Sjaak
“in staat zijn uit te leggen waarom de schoonheidsindustrie (cosmetische industrie, mode, modebladen enz) nu juist de enige bedrijfstak is waarin vrouwen en homosexuele mannen de dienst uitmaken”
Een homoseksuele man is toch ook een man [img]http://img103.exs.cx/img103/8760/friends3.gif[/img]
Hoi Ceylan, prettig stuk (ehuu, dat wat je geschreven heb natuurlijk, niet je fysiek, dat zou ik zo niet durven zeggen),
Ik behoor nog steeds tot de grote groep mensen die de vrouw met hoofddoek eerst zien als onderdrukt wezen en pas na nadere kennismaking tot de conclusie komen dat er een volwaardig en vrij mens onder de bedekking zit. Ik geef het toe, ik leef in een wereld vol vooroordelen. Maar als ik zo een beetje om mij heen vraag, ben ik eerder regel als uitzondering, sterker nog, ik wil nog wel geloven dat je ondanks je religieuze handicap als mens met hoofddoek totaal geëmancipeerd kan zijn. Ik geloof nog steeds dat vrouwen niet dankzij een religie, maar nog altijd ondanks hun religie kunnen emanciperen. In zowel het Christendom als in de Islam is de positie van de vrouw ondergeschikt aan de man. Waarbij de meeste christenen nog het voordeel hebbend dat ons heilige schrift niet wordt verkocht als het rechtstreekse woord van God maar een vol met journalistieke vrijheden samengestelde bundel nieuwsberichten over het leven van de vleesgeworden God en mens op aarde Christus en dat er zonder verdere conseqeunties een groot gedeelte van het boek der boeken wordt geconsumeerd als ”˜zoete koek’. Christelijke feministen hebben denk ik dus toch nog een groot voordeel op hun Islamitische zusters. Esmaa Alariachi wilde het woord emancipatie niet eens in de mond nemen (Nouredinne, nog bedankt voor de link), zij kwam niet verder als “ontwikkeling van de vrouw”. Blijkbaar schikt zij zich in haar de door de doctrine opgelegde rol waarin er andere regels gelden voor vrouwen als voor mannen. Ik denk dat je dus nog een hoop te doen hebt, misschien nog we meer in eigen kring als in de seculier wereld.
Ik geloof niet zo in je stelling dat bewuste vrouwen voldoen aan de wens van de mannelijke wereld. Niet binnen het normale dan. Een normale hoofddoek zoals jij hem draagt en propagandeert zie ik uiteindelijk toch als teken van bewust je religie uit oefenen, en een goed geklede mondaine dame is voor mij synoniem met succesvol gelijkwaardig in maatschappelijke functies.
Dat is voor mij toch anders als je moeten hullen in burka of kleden als publieke vrouw. Alhoewel het mijn overtuiging blijft dat je als vrouw ook die vrijheid moet hebben. Uiteraard heeft de laatste versie van mijn betoog consequenties: in je burka wordt je versleten als godsdienstwaanzinnige en als halve temeier moet je natuurlijk niet gek staan te kijken dat er af en toe een financieel bod wordt gedaan vanwege de vleselijke geneugten. Maar: als vrouw en man heb je altijd de keuze van het individu te eerbiedigen. Goed opgeleide weldenkende mensen zijn hoogstaande individuele wezens die in mijn optiek heel goed in staat zijn voor hun belangen op te komen.
Vriendelijke groeten,
Herman
Mooi stuk. Als Opzijlezeres/feminist erger ik me aan het gebrek aan begrip, inlevingsvermogen en solidariteit in het tijdschrift. Het geldt niet alleen voor religie, maar ook bijvoorbeeld voor vrouwen die er voor kiezen te stoppen met werken. De feminist staat bij buitenstaanders bekend als mannenhaatster, maar ik vraag me af of het ook niet naar de kant van ‘bepaaldevrouwenhaatster’ gaat. Discussie of kritiek mag, maar de belerende toon is wat mij vooral stoort. Het is goed dat Cisca weg is, ze is veel te ouderwets. Hoewel ik ook niet te spreken ben over de ‘derde golf. Ik ben het eens dat de westerse vrouw (wel op minder zichtbare manieren) wordt onderdrukt. Sunny Bergman heeft er een documentaire over gemaakt, maar ze portretteerde zichzelf te veel als slachtoffer. Daar ben ik zwaar op tegen. Laten we bekijken hoe wij (allochtone en autochtone vrouwen) elkaar niet in de slachtofferrol zetten, maar wat we kunnen betekenen voor elkaar.
Misschien ligt het hier in het westen wel allemaal aan je persoonlijkheid, of je je laat ‘onderdrukken’ of niet. Ik kan niet genoeg benadrukken dat ik me geen zak aantrek van het zogenaamde schoonheidsideaal (en met mij zeer vele vrije vrouwen, dat weet ik dan weer wel). Ik ben blij dat ik in deze maatschappij in ieder geval de keuze heb om mijn beenharen te scheren of niet, of mijn schaamlippen te laten verkleinen of niet. Ik ben wel benieuwd of ik in Afghanistan of Iran ook zo vrij zou zijn in het kiezen van mijn outfit of levenswandel. En wat ik dan zou doen. Nog steeds dank ik god, mocht hij of zij bestaan, op mijn blote knietjes dat ik in Nederland geboren ben. En dat zouden meer mensen moeten doen. Zo slecht hebben we het hier niet. Een van de laatste zinnen van Marlies is zeer waar; laten we elkaar niet de slachtofferrol aanpraten maar kijken wat we kunnen betekenen voor elkaar. Ik wou het iets vrijblijvender maken; laten we gewoon lachen met elkaar. Een goedenacht.
O ja en Jan, waarom ik gelukkig ben met de man waar ik mee ben: dat is gewoon omdat ik gelukkig met hem ben. Waarom sleur jij het begrip ‘westerse harem’ erbij? Dat zegt mij helemaal niets. Alleen zou ik ook gelukkig zijn, en nu ben ik met hem. Ook heel fijn. Denk jij weleens niet aan machtsverhoudingen?
En: je hoeft mij er echt niet op te wijzen dat er vrouwen voor mij zijn gegaan die de strijd hebben geleverd, en hoe de positie van onze grootmoeders was. Als je goed hebt gelezen heb je gezien dat ik weet hoe kort het nog maar geleden is dat vrouwen ook in Nederland minder rechten hadden dan mannen. Juist omdat dat zo kort geleden is, is het zo eng. Gaan we door, met onze verworvenheden, of gaan we terugbuigen omdat er nu eenmaal mensen zijn die een ander, vrouwonvriendelijker wereldbeeld hebben? Dat is juist iets wat mij zorgen baart. De meiden van tegenwoordig beseffen niet eens hoe vrij ze zijn. Ik ben er mij enorm van bewust en geniet er ook elke dag van. Een beetje historisch besef zou misschien wonderen doen en de keuzevrijheid van vrouwen kunnen blijven bestendigen. Want dat is waar het om draait. Keuzevrijheid.
Ach, ik vind het onzin. In het westen is er niet zoiets als één beeld van de vrouw waar iedereen aan moet voldoen. Dat beeld is pluriform. Het zijn de mensen die stelselmatig naar de verderfelijkheid van de cosmetische industrie en schoonheid van filmsterren wijzen die het idee van De Vrouw in stand houden. Waarom wordt er door hen niet ook gewezen naar de wetenschapper, de topsporter, de journalist, arts of de uitgezakte huisvrouw? Er is vrije keuze. Of je nu die filmster wilt worden, of die wetenschapper, topsporter of journalist, het kan hier allemaal. Al die rollen worden op dit moment ook door vrouwen vervuld. Zelfs in de media is het beeld van vrouwen niet eenzijdig. Vrouwelijke Wetenschapers treden op als deskundigen, er wordt bericht over prestaties van vrouwelijke topsporters, vrouwelijke politici vertellen hun verhaal, je hebt vrouwelijke nieuwslezers etc. Ik vind de klacht van het opdringen van één beeld van De Vrouw (maw. het gebrek aan pluriformiteit) echt zo’n dode koe.
En ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar ik woon nog altijd duizend keer liever hier dan in een land waarin je verplicht gehoofddoekt over straat moet en je leven zich verplicht binnenshuis afspeelt.
Bedacht me nog iets. Er is een héél groot verschil tussen het dragen van een hoofdoek en het concept van opgedrongen schoonheid in de westerse wereld. Religie is zo’n belangrijk deel van het leven van veel moslims dat ze het denken, eten, praten en drinken. Volgens mij overstijgt het geloof voor zo’n moslim zo’n beetje het zijn zelf. Het is belangrijker dan hij of zij zelf is. Het dragen van een hoofddoek is een uiting van die belangrijkheid van religie. Maar mijn schoonheid is niet belangrijker dan ik ben. Zonder mij is mijn ‘schoonheid’ er niet eens. Schoonheid is in mijn leven maar een klein onderdeeltje naast mijn werk, sport, de relatie met mijn partner, mijn intellectuele capaciteiten etc. Ik trek ’s ochtends mijn kleren voor de dag uit de kast, smeer eventueel wat mascara op en that’s it (naast wat algemene basisverzorging). Ik ben er de rest van de dag niet mee bezig en voel me niet ontheemd als ik een keer geen mascara op heb, of een dagje slechter gekleed ga of dikker ben. Hoe voelt de hoofddoekdraagster zich als ze een keer haar hoofddoek thuis laat?