Voorpagina Wetenschap

De Overleving.

De mens heeft van nature een sterk overlevingsmechanisme. Hij zal er instinctief alles aan doen om zich te verdedigen tegen aanvallen die hem kunnen schaden. Dit overlevingsmechanisme heeft een breed begrip; van psychologische betekenis tot fysieke betekenis. Als een persoon ziek wordt, dan maakt het lichaam antistoffen aan. Als een persoon zichzelf van de euromast laat vallen, dan houdt zijn angst hem tegen. Waar het op neerkomt, is dat de mens voortdurend het leven tracht te behouden.

Een sterk overlevingsmechanisme wil niet zeggen dat het bestand is tegen elke aanval. Zo bestaan er ongeneeslijke ziekten, waar het afweersysteem weinig aan kan doen. Een manisch gestoorde kan zo zijn polsen doorsnijden. In dat geval zal zijn emotionele defensie het begeven.

Waar ik eigenlijk naar toe wil gaan, is een vraag die de laatste tijd in mijn hoofd ronddwaalt.

In hoeverre kan de mens zijn eigen emoties (een natuurlijk afweer) beïnvloeden? Een persoon die zijn woede niet kan inhouden omdat er in zijn omgeving zaken gebeuren die hem niet aanstaan. Een persoon die zijn naasten hun geluk niet gunt omdat hij zelf het geluk niet ervaart. Een persoon die zijn geliefde voortdurend wantrouwt terwijl er niks aan de hand is.

In al deze gevallen probeert de desbetreffende persoon (onbewust) zichzelf te redden. Het lichaam wil immers leven en het leven wordt gevoed door het geluksgevoel. Geen enkel mens kiest er bewust voor om ongelukkig te zijn. Ik kan me niet indenken dat mensen de lijdensweg met opzet volgen.

Er zijn op de wereld levensbeschouwingen die zich sterk hierop focussen. Bijvoorbeeld het boeddhisme, waarin technieken worden geleerd om emotionele wapens als angst, jaloezie, afgunst etc. te overstijgen. De vraag luidt nu: is dit wel gezond? De mens maakte deze emotionele antistoffen aan om zichzelf te beschermen en zijn eigen plekje (ego) veilig te houden. Daarentegen leert het boeddhisme dat het vergaan van je ego jou zou leiden naar het werkelijke geluk. Ook in de Islam heb je een tak (tasawwuf) die zich hierin specialiseert.

Is geluk te vinden in jezelf (het ego), waarin het natuurlijke overlevingsmechanisme supporter is OF is geluk te vinden in de opoffering van je eigen verlangens, waarin het spirituele overlevingsmechanisme supporter is?